Smog: minister zdrowia rekomenduje niższy próg alarmowy dla pyłu PM10

Wartość stężenia pyłu zawieszonego PM10 w powietrzu, przy której ogłasza się w Polsce alarm smogowy jest dwukrotnie wyższa niż na Słowacji, trzykrotnie wyższa niż na Węgrzech i aż czterokrotnie wyższa niż we Francji. Trwają jednak prace nad zmianą przepisów, dzięki której Polacy mają być ostrzegani o niebezpiecznym zanieczyszczeniu powietrza przy dużo niższych niż obecnie poziomach.

Fot. PAP/J.Kamiński
Fot. PAP/J.Kamiński

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z 2012 r., w Polsce alarm smogowy dla pyłu PM10 ogłaszany jest po przekroczeniu średniodobowej wartości 300 mikrogramów na metr sześcienny powietrza, a obowiązujący poziom informowania w przypadku PM10 wynosi 200 mikrogramów. Polskie normy są obecnie najbardziej liberalne w Unii Europejskiej, a polskie miasta należą do najbardziej zanieczyszczonych smogiem w Europie. Tymczasem, zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) wskazują, że dopuszczalne stężenia dobowe dla pyłu PM10 nie powinny przekraczać 50 mikrogramów.

Walka ze smogiem w Polsce nabiera jednak coraz większego tempa. Minister Zdrowia, na prośbę Ministerstwa Środowiska, wydał właśnie rekomendację w sprawie poziomu informowania i alarmowania dla średniodobowego stężenia pyłu PM10 w powietrzu. Przewiduje ona znaczne zmiany w tym zakresie. 

Fot. PAP/Zdjęcie ilustracyjne

W czasie smogu nie ćwicz na zewnątrz

Lepiej ograniczyć wysiłek fizyczny na świeżym powietrzu w czasie alertów związanych z wysokim zanieczyszczeniem atmosfery. W przeciwnym razie można narazić się na kłopoty zdrowotne – wynika z ustaleń zaprezentowanych na początku grudnia 2016 roku na odbywającym się w Lipsku kongresie EuroEcho-Imaging.

„Minister Zdrowia rekomenduje poziom informowania wynoszący 60 µg/m3 oraz poziom alarmowy wynoszący 80 µg/m3 dla stężenia średniodobowego pyłu PM10. Wdrożenie skutecznych działań krótkoterminowych, tj. takich, które nie dopuściłyby do dalszego wzrostu narażenia, daje szansę na zapobiegnięcie odpowiednio, 75 proc. i 50 proc. negatywnych skutków zdrowotnych związanych z przekroczeniami dopuszczalnych dobowych stężeń PM10” – czytamy w rekomendacji. 

Zarówno lekarze, jak i ekolodzy protestowali przeciwko obowiązującym w Polsce progom przez wiele lat, przekonując, że są zbyt wysokie i przez to nie chronią dobrze zdrowia publicznego. Często przytaczali oni przykłady innych krajów UE, w których alarmy smogowe ogłaszane są z reguły przy dużo niższych poziomach zanieczyszczenia pyłem PM10, np. we Francji to 80 µg/m3 dla stężenia średniodobowego.

Zespół roboczy ds. wpływu zanieczyszczenia powietrza na zdrowie przy Radzie Zdrowia Publicznego, w uzasadnieniu do rekomendacji przekonuje, że dzięki obniżeniu progów informowania i alarmowania uda się zapobiec wielu niepotrzebnym (możliwym do uniknięcia) hospitalizacjom (zwłaszcza kardiologicznym i pulmonologicznym) oraz przedwczesnym zgonom. Eksperci szacują, że blisko 45 tys. osób rocznie umiera w Polsce przedwcześnie na skutek ekspozycji na pyły zawieszone.

Co to jest pył PM10? 

Jest to mieszanina zanieczyszczeń w postaci cząstek stałych i kropelek cieczy utrzymujących się w powietrzu. Pył PM10 składa się z cząstek substancji organicznych i nieorganicznych o średnicy do 10 mikrometrów. Pyły zawieszone - zarówno PM10 jak i drobniejszy PM2,5 - mogą zawierać różne substancje toksyczne, takie jak: benzo(a)piren, metale ciężkie, siarka, dioksyny czy furany. Zawierają też alergeny.  

Fot.PAP/ Zdjęcie Ilustracyjne

Jakim powietrzem oddychają Polacy?

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) prowadzi bazę danych na temat jakości powietrza w 108 krajach świata. Okazuje się, że aż 9 na 10 osób na świecie oddycha zanieczyszczonym powietrzem.

Eksperci podkreślają, że w przypadku przekroczenia progów ostrzegawczych na danym terenie zareagować muszą, poza samymi mieszkańcami, także odpowiednie służby (centra zarządzania kryzysowego) oraz władze lokalne. Ich zadaniem jest nie tylko skutecznie poinformować o zagrożeniu mieszkańców regionu, lecz także podjąć różnego rodzaju krótkoterminowe działania zaradcze, które mają ograniczyć poziom zanieczyszczeń. Chodzi m.in. o kontrole palenisk domowych pod kątem spalania odpadów, czasowy zakaz palenia w kominkach czy czasowe ograniczenie ruchu pojazdów, zwłaszcza w centrach miast. 

Pełnomocnik premiera ds. Programu Czyste Powietrze Piotr Woźny informował niedawno Polską Agencję Prasową, że nowe poziomy alarmowania o smogu, dzięki którym mielibyśmy być częściej ostrzegani przed dużym zanieczyszczeniem powietrza, mogą się pojawić dopiero jesienią, przed sezonem grzewczym. Potrzebna jest do tego nowelizacja rozporządzenia Ministra Środowiska.

Jak zadbać o zdrowie podczas dużego smogu? 

  • Nie należy wychodzić na spacery i uprawiać sportu na dworze. 
  • Wychodząc na zewnątrz warto założyć maskę przeciwpyłową.
  • W pomieszczeniach warto włączyć odpylacze powietrza. 
  • Osoby cierpiące na choroby układu krążenia lub oddechowego powinny zachować szczególną ostrożność i czujność (warto skontaktować się z lekarzem).
Rys. Krzysztof "Rosa" Rosiecki

Smog a mieszkania: jak dbać w nich o czyste powietrze

Jeśli w obawie przed smogiem powstrzymujesz się od wietrzenia mieszkania albo myślisz o zakupie oczyszczacza powietrza - ten tekst jest dla Ciebie.

Na koniec przypomnijmy jeszcze, gdzie można znaleźć aktualne dane na temat zanieczyszczenia powietrza w danym regionie. Otóż, z mocy prawa, system monitoringu jakości powietrza prowadzony jest przez wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska. Wszystkie dane na temat jakości powietrza w Polsce można znaleźć również na stronie internetowej Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska.

Szczegółowe informacje na temat różnego rodzaju, potencjalnych szkód zdrowotnych spowodowanych przez smog można znaleźć w opublikowanym wcześniej artykule Serwisu Zdrowie pt. „Smog - na co najbardziej szkodzi”.

Wiktor Szczepaniak, zdrowie.pap.pl

Źródła: 

Rekomendacja Ministra Zdrowia ws. poziomu informowania i alarmowania dla średniodobowego stężenia pyłu PM10.

Uzasadnienie zmiany progów informowania i alarmowania opracowane przez zespół roboczy ds. wpływu zanieczyszczenia powietrza na zdrowie przy Ministerstwie Zdrowia.

Serwis internetowy FAPPS

Autor

Wiktor Szczepaniak

Wiktor Szczepaniak - Doświadczony dziennikarz, redaktor i specjalista ds. komunikacji społecznej. Absolwent Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Pracował m.in. w Polskiej Agencji Prasowej, Pulsie Biznesu, Instytucie Żywności i Żywienia, Instytucie Psychiatrii i Neurologii oraz w Głównym Inspektoracie Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych. Specjalizuje się w tematach związanych z żywnością i żywieniem, zdrowiem publicznym, profilaktyką zdrowotną, medycyną stylu życia, psychologią, neuroróżnorodnością, nauką i edukacją.

ZOBACZ TEKSTY AUTORA

ZOBACZ PODOBNE

  • zdj. AdobeStock

    Zmiany czasu odbijają się na naszym zdrowiu

    Już w ten weekend, w nocy z 26 na 27 października, przestawimy zegarki z godz. 3 na 2, co oznacza, że pośpimy o godzinę "dłużej". Eksperci jednak już od dawna przekonują, że dwukrotna zmiana czasu w ciągu roku powoduje wiele negatywnych konsekwencji dla naszego zdrowia - zanim przyzwyczaimy się do nowego ustawienia godziny często borykamy się z zaburzonym rytmem snu, problemami z zaśnięciem, nagłą zmianą nastroju i zmęczeniem.

  • zdj. PAP/kadr z filmu

    Zwiększenie bezpieczeństwa pacjentów wymaga skutecznych narzędzi prawnych

    Materiał promocyjny

    Naszą misją jest ochrona praw pacjenta, dlatego postuluję o wzmocnienie narzędzi prawnych, aby skutecznie zwiększać bezpieczeństwo każdej leczonej osoby - powiedział Bartłomiej Chmielowiec, rzecznik praw pacjenta, podczas uroczystej gali 15-lecia działalności tej instytucji. Dodał, że budowanie nowoczesnego systemu ochrony zdrowia musi być skoncentrowane na pacjencie.

  • materiały EFNI

    Dariusz Joński o ustawie „Apteka dla Aptekarza 2.0”: konieczna rewizja

    Materiał promocyjny

    Brak stabilności i niespójność przepisów: to główne bolączki, na które zwracali uwagę uczestnicy panelu o rynku aptecznym podczas Europejskiego Forum Idei (EFNI) w Sopocie. Przedsiębiorcy biorący udział w dyskusji zapowiedzieli także złożenie pozwu zbiorowego, związanego ze stratami spowodowanymi przez ustawę potocznie zwaną „Apteką dla Aptekarza 2.0”. Zdaniem europosła Dariusza Jońskiego, ustawa jest niekonstytucyjna i powinna zostać wycofana.

  • Fot.Adobe Stock

    30 września tracą ważność „pandemiczne” orzeczenia o niepełnosprawności

    30 września 2024 roku tracą swą ważność ostatnie orzeczenia o niepełnosprawności wydłużane automatycznie w pandemii. Do końca tego miesiąca złóż wniosek o nowe orzeczenie! To sprawi, że zachowasz status osoby z niepełnosprawnością w czasie oczekiwania na wydanie nowego, ale nie dłużej niż do 31 marca 2025 r.

NAJNOWSZE

  • AdobeStock

    Sprawdź, czy twoja krew krzepnie prawidłowo – zmierz poziom vWF

    Spontaniczne krwawienia z nosa i dziąseł, nadmiernie obfite miesiączki czy skłonności do siniaków mogą świadczyć o skazie krwotocznej. Warto zgłosić się do hematologa albo na własną rękę wykonać test na oznaczenie poziomu czynnika von Willebranda (vWF). To choroba częstsza niż hemofilia, a wciąż mało znana, choć wspomina się o niej w związku ze śmiercią aktorki Elżbiety Zającówny.

  • Nigdy nie będziemy gotowi na śmierć. Jak o niej rozmawiać?

  • Mikroplastik można znaleźć nawet w mózgu czy sercu – wskazują wstępne badania

  • Nie do kosza ani do WC, czyli jak utylizować leki 

  • Historia. Brudne ręce chirurgów zamiast leczyć uśmiercały 

  • AdobeStock

    Dyniowy zawrót głowy - na zdrowie!

    Dynia, w dzieciństwie kojarzona z karocą Kopciuszka, a dziś częściej z tradycyjną dekoracją na Halloween, jest przede wszystkim zdrowym warzywem bogatym w witaminy i minerały m.in. w magnez, selen, potas i cynk, a także kwas foliowy i niacyny oraz witaminy antyoksydacyjne: A, C i E. Warto jesienią po nią sięgać nie tylko dla ozdoby ogródka. Jest pełna przeciwutleniaczy, które są świetne dla naszej skóry i pomagają zwalczać efekty starzenia.

  • Od śmierci do życia, czyli o transplantacji narządów

  • Rany trudno gojące się pod kontrolą