Rany trudno gojące się pod kontrolą

W Polsce aż milion pacjentów zmaga się z ranami trudno gojącymi się albo inaczej przewlekłymi, takimi jak odleżyny oraz owrzodzenia – cukrzycowe, żylne, niedokrwienne czy nowotworowe. Ten typ ran odpowiada za ogromne cierpienia fizyczne i psychiczne chorych oraz stanowi poważne wyzwanie dla systemu ochrony zdrowia.

Adobe Stock
Adobe Stock

Rany trudno gojące się, czyli jakie?

Większość ran goi się fizjologicznie, natomiast w niektórych przypadkach proces naturalnego gojenia nie zachodzi. Te z nich, które nie reagują na leczenie powyżej sześciu tygodni, zgodnie ze standardami nazywane są ranami trudno gojącymi się. Mówi się o nich również jako o ranach przewlekłych. Najczęstszymi ich typami są odleżyny oraz owrzodzenia: żylne, cukrzycowe, niedokrwienne (tętnicze) i nowotworowe. 

Odleżyny, czyli rany powstałe w wyniku długotrwałego ucisku, często występują u osób unieruchomionych, takich jak pacjenci po udarach, z chorobami neurologicznymi lub w zaawansowanym stadium chorób przewlekłych. 

Owrzodzenia najczęściej powstają jako następstwo chorób. Charakteryzuje je przewlekły stan zapalny, który może trwać nawet kilka lat.

Obecnie nie istnieje powszechnie akceptowana definicja ran trudno gojących się, co skutkuje niemożnością prowadzenia rejestrów i baz danych. W polskich statystykach problem ran trudno gojących się jest marginalizowany i dlatego kryją się one pod wieloma chorobami przewlekłymi.

Jak wygląda leczenie ran przewlekłych?

Aktualny standard opieki to wizyty u chirurga i lekarza pierwszego kontaktu, gdzie zmienia się jedynie opatrunki. Takie leczenie często trwa miesiącami, a nawet latami. W ograniczonym stopniu w kuracji wykorzystywane są innowacyjne technologie takie jak: opatrunki specjalistyczne, terapia podciśnieniowa, przeszczepy skóry, leczenie osoczem bogatopłytkowym i fibryną. 

Według ekspertów chorzy z ranami trudno gojącymi się często napotykają trudności w uzyskaniu odpowiedniej opieki medycznej i dostępu do placówek medycznych, które mogłyby zapewnić im skuteczne leczenie. 

„W Polsce mamy do czynienia z poważnym problemem braku odpowiedniej wiedzy na temat leczenia ran przewlekłych, co jest jednym z największych wyzwań, z jakimi się zmagamy” – mówi mgr Mariola Łodzińska, prezes Naczelnej Izby Pielęgniarek i Położnych. 

Brak odpowiedniej organizacji i środków opieki skutkują tym, że rany leczone są przede wszystkim w trybie nagłym. Problem leczenia w warunkach szpitalnych dotyka w dużej mierze osób starszych, najczęściej obciążonych chorobami współistniejącymi, i związany jest z dużą śmiertelnością. 

Specjaliści alarmują: wraz ze starzeniem się społeczeństwa i epidemią chorób cywilizacyjnych problem ran trudno gojących się będzie narastał. Aby temu zapobiec, ważna jest profilaktyka i odpowiednia opieka nad pacjentem.

„Dużą rolę odgrywa tu również antyseptyka, która polega na odkażaniu rany – eliminacji drobnoustrojów. Jest to szczególnie ważne zwłaszcza w kontekście rosnącej antybiotykooporności. Dzięki wdrożeniu nowoczesnych technologii, takich jak na przykład zaawansowane opatrunki i terapia podciśnieniowa, chcemy nie tylko przyspieszyć gojenie się ran, ale również zredukować liczbę powikłań” – opowiada prof. dr hab. n. med. Tomasz Banasiewicz, przewodniczący Rady Ekspertów kampanii „Rany pod Kontrolą”. 

Rany trudno gojące się a stan psychiczny

Kwestia ran trudno gojących się nie ogranicza się tylko do aspektów medycznych. Chorzy z takimi dolegliwościami często odczuwają wstyd, mierzą się z wykluczeniem społecznym i stygmatyzacją. Z powodu bólu, ograniczonej mobilności i konieczności ciągłej opieki medycznej, pacjenci mają trudności z uczestnictwem w życiu publicznym, a ich rodziny przejmują ciężar opieki. 

Aby skutecznie zaradzić problemowi ran przewlekłych, konieczne jest podejście wieloaspektowe. Obejmuje ono nie tylko rozwój nowych metod leczenia i opieki medycznej, ale również poprawę dostępu do specjalistycznej opieki, wsparcie społeczne i psychologiczne dla pacjentów oraz ich rodzin, a także edukację społeczeństwa na temat tego problemu. 

Zdaniem dr. n. farm. Piotra Merksa, przewodniczącego Związku Zawodowego Pracowników Farmacji, warto postawić także na podnoszenie kwalifikacji personelu medycznego. 

„Farmaceuci są istotnym elementem procesu opieki nad ranami, ponieważ pacjenci bardzo często szukają wsparcia i porad właśnie w aptekach. W ramach kampanii Rany pod Kontrolą koncentrujemy się na zwiększeniu świadomości farmaceutów na temat skutecznych metod pielęgnacji ran, aby mogli lepiej wspierać pacjentów w ich codziennej opiece. Kluczowe jest, aby farmaceuci byli świadomi swoich kompetencji, szczególnie w zakresie opieki nad ranami krótkotrwałymi i powierzchownymi, gdzie ważne jest dobieranie odpowiednich opatrunków i antyseptyków. Powinni również umieć rozpoznać sytuacje wymagające konsultacji ze specjalistą” – przekonuje dr Merks.

Pacjent z wygojoną raną przewlekłą to nie tylko ktoś, kto uniknął kalectwa i wykluczenia, ale też wrócił do życia rodzinnego i życia społecznego. Odciążenie systemu ochrony zdrowia poprzez skuteczne wygojenie a nie wieloletnie gojenie jest kluczowym wyzwaniem systemowym ochrony zdrowia – twierdzą specjaliści. 
 

Źródła

Kampania „Rany pod Kontrolą” oraz Porozumieniem na rzecz Profesjonalnej Terapii Ran

ZOBACZ WIĘCEJ

  • Adobe

    Szkliwiak bywa złośliwy

    Choć nazwa może sugerować zwykły problem stomatologiczny, szkliwiak jest jednym z bardziej zagadkowych nowotworów żuchwy i szczęki. Mimo, że rzadko daje przerzuty, jest bardzo niszczycielski. Powstaje z komórek, które pierwotnie mają budować szkliwo zębów. Najczęściej rośnie powoli i bezboleśnie, przez co bywa wykrywany przypadkiem, na przykład podczas rutynowego zdjęcia rentgenowskiego, gdy jest już bardzo późno.

  • Adobe

    Wyzwania medycyny: poprzeczne zapalenie rdzenia

    Poprzeczne zapalenie rdzenia kręgowego to rzadka, nagła choroba rdzenia, która bywa pierwszym objawem chorób zapalnych ośrodkowego układu nerwowego, w tym stwardnienia rozsianego. Dla pacjenta oznacza to, że wstępne rozpoznanie „zapalenie rdzenia” wymaga szybkich i dokładnych badań — nie tylko po to, by zahamować ostry proces, lecz także by sprawdzić, czy nie chodzi o chorobę przewlekłą, która będzie związana z długotrwałym leczeniem i monitoringiem. 

  • Adobe Stock

    Przeszczepienie szpiku – ratunek nie tylko w nowotworze krwi

    Transplantacja szpiku nie polega na wymianie krwi u pacjenta, ale dostarczeniu biorcy zdrowego szpiku – krwiotwórczych komórek macierzystych – który zastąpi ten uszkodzony i zacznie produkować zdrowe krwinki. Przeszczep ratuje życie nie tylko osobom z nowotworami krwi. To nieskomplikowana, wolna od poważnego ryzyka dla dawcy procedura medyczna. Jakie są wskazania do wykonania przeszczepienia, na czym polega i kto może zostać dawcą – wyjaśnia dr Tigran Torosian, hematolog, dyrektor medyczny Fundacji DKMS.

  • fot. Fabian Kosiński

    XXI Kongres Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii

    Patronat Serwisu Zdrowie

    Od 11 do 13 września 2025 roku w warszawskim Hotelu Hilton odbył się XXI Kongres Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii – jedno z najważniejszych wydarzeń naukowych w tej dziedzinie w Polsce. W kongresie uczestniczyło ponad 1300 osób, w tym 150 wykładowców z kraju i zagranicy oraz 70 partnerów instytucjonalnych i biznesowych.

NAJNOWSZE

  • Adobe

    Szkliwiak bywa złośliwy

    Choć nazwa może sugerować zwykły problem stomatologiczny, szkliwiak jest jednym z bardziej zagadkowych nowotworów żuchwy i szczęki. Mimo, że rzadko daje przerzuty, jest bardzo niszczycielski. Powstaje z komórek, które pierwotnie mają budować szkliwo zębów. Najczęściej rośnie powoli i bezboleśnie, przez co bywa wykrywany przypadkiem, na przykład podczas rutynowego zdjęcia rentgenowskiego, gdy jest już bardzo późno.

  • Kolonoskopia – praca domowa dla pacjenta

    Patronat Serwisu Zdrowie
  • Wyzwania medycyny: poprzeczne zapalenie rdzenia

  • XXI Kongres Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii

    Patronat Serwisu Zdrowie
  • Dzieci potrzebują zabawy na dworze

  • AdobeStock

    Ograniczenie sprzedaży alkoholu służy ochronie tych, którzy mają problem

    „Każde ograniczenie sprzedaży alkoholu służy ochronie osób, które go nadużywają. W Warszawie to się nie udało, bo najwyraźniej przeważyły względy finansowe. Trudno to zrozumieć” – tak wprowadzenie pilotażu takiego ograniczenia tylko w dwóch dzielnicach Warszawy: Śródmieściu i Pradze Północ skomentował dr Bohdan Woronowicz, specjalista ds. uzależnień.

  • Przeszczepienie szpiku – ratunek nie tylko w nowotworze krwi

  • Paradontoza - zabójca zębów

Serwisy ogólnodostępne PAP