Kampania przeciw przemocy wobec starszych na Podlasiu
Dane z raportu o sytuacji społeczno-gospodarczej woj. podlaskiego z 2021 r. wskazują, że obecnie jest to jedno z najstarszych województw Polski. Od wielu lat niezmiennie rośnie tam liczba osób w wieku 65 plus. Niestety, prawdopodobnie rośnie też skala przemocy wobec starszych osób. Trudności z oszacowaniem skali związane są z tym, że rzadko jest zgłaszana.
Według badania PolSenior2 ofiarami przemocy wobec starszych są zazwyczaj kobiety, osoby z niższym poziomem wykształcenia, w wieku 65-69 lat, mieszkający na wsi i we wschodnich oraz północnych regionach Polski. Natomiast sprawcą przemocy bywa często osoba bliska, a ofiara nie chce uwierzyć, że intencją sprawcy było skrzywdzenie jej.
Pojawiają się wtedy usprawiedliwienia, które powstrzymują ją od zgłaszania przemocy innym. Osoby z zewnątrz widząc takie zachowanie bardzo często też nie reagują, podzielając w ten sposób stereotyp towarzyszący przemocy.
Indeks starości, czyli relacja pokoleniowa dziadków i wnuczków, tj. liczba osób w wieku 65 lat i więcej przypadająca na 100 osób w wieku 0–14 lat pod koniec 2020 r. wynosił na Podlasiu 124 – w kraju – 121. Udział populacji 65 plus w ogólnej liczbie ludności nazywany jest wskaźnikiem starości demograficznej. Pod koniec grudnia 2020 r. osiągnął w podlaskim poziom 18,2 proc., rok wcześniej wynosił 17,8 proc., a 10 lat wcześniej – 14,6 proc.
- To dlatego z kampanią „Przemoc wobec starszych. Nie bądź biernym widzem!” po Warszawie i woj. mazowieckim postanowiliśmy dotrzeć na Podlasie. W trakcie podlaskiej odsłony kampanii jeszcze mocniej zdecydowaliśmy się postawić na edukację świadków – wszystkich nas, którzy mogą widzieć przemoc wobec starszych, ale nie wiedzą, co zrobić, oraz samych ofiar, które nie mają świadomości albo nie chcą wiedzieć, że doświadczają przemocy – mówi Magdalena Rutkiewicz, Prezeska Zarządu Fundacji Projekt Starsi, inicjatora kampanii „Przemoc wobec starszych. Nie bądź biernym widzem”.
Przemoc wobec starszych ma różne oblicza. Najczęściej wyróżnia się przemoc psychiczną, ekonomiczną, zaniedbanie, fizyczną i seksualną. Przy czym w Polsce osoby starsze stają się częściej ofiarami przemocy psychicznej niż fizycznej, którą jest trudniej udowodnić przed organami ścigania.
Od 14 listopada br. na Podlasiu emitowany jest w mediach społecznościowych i w telewizji lokalnej kampanijny spot. Na autobusach w Białymstoku i województwie podlaskim pojawiły się plakaty. Ale trwają też szkolenia z tematyki przemocy wobec starszych. Ponadto zaplanowano 30 specjalistycznych szkoleń z superwizją z tematyki przemocy wobec starszych i 30 spotkań edukacyjnych w formie wykładu o przemocy.
Szkolenia skierowane są do pracowników lokalnych systemów przeciwdziałania przemocy domowej, czyli pracowników socjalnych, policjantów, koordynatorów usług opiekuńczych, członków zespołów interdyscyplinarnych, przedstawicieli ochrony zdrowia. Odbiorcami spotkań edukacyjnych są osoby starsze, które dowiedzą się na nich, czym jest przemoc, jakie są jej cechy charakterystyczne, jakie są rodzaje przemocy oraz gdzie szukać pomocy kiedy jest się świadkiem lub osobą pokrzywdzoną.
Jak reagować?
- Policja wciąż ujawnia drastyczne przypadki przemocy wobec seniorów, której sprawcami są najczęściej osoby najbliższe. Ale przypadki przemocy wobec starszych, schorowanych czy z niepełnosprawnościami mogą wyjść na jaw np. podczas wizyty u lekarza. Z tego względu kampania realizowana przez Fundację Projekt Starsi wyraźnie akcentuje praktyczne aspekty działań pomocowych, czyli jak reagować i gdzie zgłaszać przypadki przemocy – mówi mł. asp. dr Agata Kalinowska z Wydziału Prewencji Komendy Wojewódzkiej Policji w Białymstoku.
Na pytanie, jak reagować na przemoc wobec osoby starszej, ekspertka odpowiada: nie bać się rozmowy z osobą doznającą przemocy domowej, ale także z osobą stosującą przemoc domową. Zgłosić sprawę można anonimowo.
- Policja w czasie interwencji ustala przebieg zdarzenia, zapewnia bezpieczeństwo osobom pokrzywdzonym, wpływa na sprawcę przemocy domowej, wdraża procedurę Niebieskiej Karty, może zatrzymać przemocowca. Nowe przepisy pozwalają policji w trakcie interwencji wydać nakaz natychmiastowego opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia i zakaz zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia, zakaz zbliżania się do osoby na wyrażoną w metrach odległość, zakaz kontaktowania się z osobą doznającą przemocy domowej, zakaz wstępu i przebywania na terenie szkoły, placówki oświatowej, opiekuńczej, artystycznej, obiektu sportowego lub miejsca pracy, do których osoba doznająca przemocy domowej uczęszcza lub pracuje – wylicza dr Agata Kalinowska.
I dodaje, że nie wystarczy nie bić, nie poniżać. Bo człowiek potrzebuje także pokarmu psychicznego: bezpieczeństwa, ciepła, zrozumienia.
Dr hab. Małgorzata Halicka, kierownik Zakładu Socjologii Edukacji i Gerontologii Społecznej Uniwersytetu w Białymstoku podkreśla, że przemoc kojarzona jest bardziej w rozumieniu potocznym z nadużyciami, czyli działaniami godzącymi w dobro człowieka niż z zaniedbaniami, czyli zaniechaniem działań wspomagających osoby starsze.
- Skala nadużyć i zaniedbań wobec seniorów jest najwyższa w regionie wschodniej Polski, a także w regionie południowym i północnym. Bardzo pomocne są silne więzi rodzinne, relacje przyjacielskie i uwierzenie w siebie…dam radę! Potrzebne są kampanie społeczne z myślą o przeciwdziałaniu przemocy, ale także inne działania uświadamiające, że zaniechanie działań może być równie szkodliwe jak działanie na szkodę osoby starszej – przekonuje Małgorzata Halicka.
Jeśli widzisz przemoc, reaguj, dzwoń!
- 112 - ogólny telefon alarmowy.
- 537 375 505 - Fundacja Projekt Starsi
- 116 123 - całodobowa poradnia telefoniczna "Niebieska Linia"
Kampanię „Przemoc wobec starszych. Nie bądź bierny widzem” realizowaną w województwie podlaskim patronatem honorowym objął Komendant Wojewódzkiej Policji w Białymstoku.
Projekt jest finansowany przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię z Funduszy EOG i Funduszy Norweskich w ramach Programu Aktywni Obywatele – Fundusz Regionalny.
Źródło:
Materiały nadesłane przez Fundację Projekt Starsi
Strona Fundacji: www.projektstarsi.pl.
