Jak pomóc nieśmiałemu dziecku
Rodzicu nieśmiałego dziecka, czy ostatnio znów czułeś smutek i strach widząc, z jaką trudnością twoje dziecko wkracza w świat nowych relacji? A może zastanawiasz się, czy silna obawa dziecka przed światem zewnętrznym nie będzie kiedyś przeszkodą w szkole i pracy? Jako rodzic masz moc, by pomóc swojemu dziecku uwierzyć we własne siły i pomóc mu odkrywać nowy, nieznany świat bez lęku. Najpierw jednak warto zastanowić się czy naprawdę jest się czym martwić. A może nieśmiałość to etap przejściowy?
Źródło zdjęcia: Adobe Stock
Nieśmiałość u dziecka - na co zwrócić uwagę?
Nieśmiałość jest czymś normalnym. Przecież każdy z nas nie raz jej doświadczył, nie tylko w okresie dziecięcym. Skoro nieśmiałość w większym czy mniejszym stopniu dotyczy każdego z nas, to jakie jej objawy uznać za niepokojące w przypadku małego człowieka?
• Nadmierna lękliwość – można ją zaobserwować, gdy dziecko reaguje długotrwałym i nasilonym płaczem na nowe osoby i sytuacje. Gdy nie może się uspokoić, mimo że są przy nim rodzice. Często reaguje tak samo, chociaż zna już dobrze otoczenie i powinno czuć się bezpiecznie.
• Unikanie sytuacji społecznych - dziecko nadmiernie nieśmiałe zrobi wiele, żeby uniknąć występów w przedszkolu, urodzin babci czy nawet spotkań z innymi dziećmi na placu zabaw. Stopień nasilenia sprzeciwu może być różny. Od milczącej odmowy, przez głośny bunt aż po objawy psychosomatyczne (bóle brzucha, bóle głowy).
• Niechęć do wykonywania codziennych czynności w towarzystwie innych - dziecko może odczuwać blokadę, gdy ma jeść, poprosić o picie, czy iść do toalety. Może być tak skrępowane, że nieśmiałość może doprowadzić do zagrożenia zdrowia.
• Objawy fizyczne - drżenie, pocenie się, przyspieszone bicie serca, zawroty głowy czy mdłości.
• Niska samoocena - dzieci nadmiernie wycofane postrzegają się jako nieudolne, głupie, problemowe. Marzą o nawiązywaniu relacji, przyjaźniach, mają wiedzę, którą chciałyby się pochwalić, ale nie są w stanie przezwyciężyć swojego strachu w sytuacjach społecznych.
• Problemy w przedszkolu/szkole - dzieci mogą nie reagować na pytania nauczyciela, nie współpracują w grupie, nie mają kolegów czy koleżanek.
Wycofane dziecko - jak można pomóc jako rodzic
Zaangażowanie rodziców i bliskiej rodziny w wyzwania, z jakimi styka się nieśmiałe dziecko jest kluczowe, by pomóc małemu człowiekowi pokonać trudności. Bez wsparcia i zrozumienia - dziecko po prostu nie da rady.
Co warto zrobić?
• Pierwszym krokiem jest zrozumienie, że dziecko napotyka trudności związane z patologiczną nieśmiałością. Ważne jest zaakceptowanie go takim, jakim jest. Należy rozmawiać z dzieckiem, mówić, że się je rozumiesz. Omawiać z nim trudne sytuacje, nie oceniać.
• Należy wspierać jego próby interakcji społecznych, ale nie zmuszać do niechcianych sytuacji. Jeżeli dziecko sprzeciwia się stanowczo uczestniczeniu w rodzinnej imprezie, trzeba postarać się wyjść naprzeciw jego potrzebom. To dziecko jest ważne, a nie oczekiwania babci, wujka czy koleżanek.
• Powinniśmy pokazać jak nawiązywać relacje, radzić sobie z lękiem, i jak pozytywnie reagować na wyzwania społeczne. Opowiadać o własnych doświadczeniach, dopasowując narrację do poziomu dziecka.
• Zwracajmy uwagę na każdy sukces dziecka. Nie ma znaczenia drobny, czy spektakularny. Zawsze chwalmy próby dziecka w pokonywaniu nieśmiałości. Będzie to dla niego ogromna motywacja do dalszych prób.
• Należy być cierpliwym i wyrozumiały, gdy dziecko stawia czoła wyzwaniom społecznym. Zrozummy, że to jest bardzo trudne. I z pewnością wymaga dużo czasu.
Patologiczna nieśmiałość u dziecka - gdzie szukać profesjonalnej pomocy
Każde dziecko rozwija się w swoim własnym tempie. Nieśmiałość może być po prostu przejściowym etapem. Jeżeli jednak widzisz, że jest coraz trudniej, a wycofanie społeczne znacząco wpływa na jakość życia dziecka, należy pomóc mu razem z doświadczonym psychologiem dziecięcym.
Oto kilka elementów, które są często stosowane w pracy z nieśmiałym dzieckiem:
• obserwacja zachowań dziecka - psycholog rozmawia z nim, by poznać przyczyny nieśmiałości. Używa też do oceny testów psychologicznych, aby mieć pełny obraz sytuacji i właściwie dostosować narzędzia terapeutyczne,
• terapia behawioralna - dzieci uczą się poznawać negatywne myśli i przekształcać je w bardziej pozytywne. Dzięki temu stopniowo pokonują swoje lęki,
• używanie w terapii gier, rysunków, odgrywania ról. Dla dzieci jest to naturalne, przyjmują to jako zabawę, a jednocześnie uczą się i wyrażać swoje uczucia dotyczące nieśmiałości,
• elementy treningu umiejętności społecznych oraz treningu asertywności. Zaprocentuje to przy nawiązywaniu relacji i rozwiązywaniu ewentualnych konfliktów. Dziecko wyposażone w odpowiednie umiejętności zyska dużą pewność siebie i nauczy się zdecydowanego wyrażania potrzeb i uczuć,
• relaks - ważne jest nauczanie dziecka technik relaksacyjnych, takich jak na przykład głębokie oddychanie. Pomoże to dziecku w sytuacjach stanowiących wyzwanie społeczne.
Więcej informacji o rozwoju dziecka, dużo wartościowych artykułów i wskazówek można znaleźć na stronie poradni psychologicznej Spokój w Głowie pod adresem: https://spokojwglowie.pl/psycholog-warszawa/
Profesjonalna pomoc pomoże zrozumieć przyczyny wielu zachowań, które budzą niepokój, a dziecko może zacząć odkrywać świat i rozwijać się bez lęku.
źródło: poradnia psychologiczna Spokój w Głowie
