Osteoporoza – złamanie podczas kichnięcia

W zaawansowanej osteoporozie nawet kichnięcie może spowodować złamanie kręgu. Osteoporoza nie boli, a choroba postępuje. Pacjent o tym, że jest chory, dowiaduje się często, gdy dojdzie do złamania.

Fot. PAP
Fot. PAP

- Złamanie kości przedramienia to u wielu pacjentów pierwszy sygnał tego, że mają osteoporozę – mówi dr Maria Rell-Bakalarska, reumatolog. – Każdy pacjent ze złamaniem niskoenergetycznym po 50 r. ż. powinien być zdiagnozowany pod katem osteoporozy. Także mężczyźni, bo oni też chorują.

Złamania niskoenergetyczne są definiowane jako złamania niewspółmierne do sił je wywołujących.

Osteoporoza to choroba szkieletu, w której dochodzi do zaniku tkanki kostnej, w konsekwencji czego zwiększa się częstość występowania złamań. Dla pacjentów najważniejszym problemem stają się złamania, zwykle spowodowane upadkiem wskutek np. potknięcia na chodniku, poślizgnięcia się na dywaniku. Urazy mogą dotyczyć różnych kości, ale najgroźniejsze są złamania biodra i kręgów.

Jeśli już dojdzie do złamania, to najczęściej znak, że choroba jest już w zaawansowanym stadium. Szacuje się, że w Polsce osteoporozę może mieć od 2 do 2,7 mln kobiet, 30 proc. kobiet po 50 r.ż.

Osteoporoza może okazać się śmiertelna

W ciągu roku po złamaniu szyki kości udowej umiera 20 proc. kobiet i 37 proc. mężczyzn.

- Konsekwencją złamania szyjki kości udowej może być zgon – mówi dr Maria Rell-Bakalarska. – Połowa osób, które przeżyją takie złamanie, jest zaś niepełnosprawna, całkowicie uzależniona od pomocy innych.

W 2015 r. 74- letnia kobieta trafia do szpitala powiatowego w świętokrzyskim. Złamała szyjkę kości udowej, gdy wstawała z łóżka. Kobieta z powodu sepsy zmarła po dwóch miesiącach. Była całkowicie unieruchomiona.

Najczęściej jednak powikłaniem unieruchomienia w wyniku złamaniach biodra i kręgów jest m.in. choroba zakrzepowa żył, niewydolność krążenia czy zapalenie płuc.

Utrata wzrostu – objaw złamania kręgosłupa

Tylko 25 proc. złamań kręgosłupa ma miejsce w czasie upadku. Większość takich złamań jest bezobjawowa. Bardzo często do uszkodzenia kręgu dochodzi, gdy np.: ktoś podnosi torbę. Na złamania kręgosłupa jest narażona co czwarta kobieta po 50 r.ż. O tym, że u kogoś doszło już do nadłamania kręgu, może świadczyć obniżenie jego wzrostu. Przy obniżeniu o 4 cm prawdopodobieństwo, że ktoś ma osteoporozę jest bardzo wysokie.

- Jak ktoś zmalał o 2 centymetry, już powinno się go zdiagnozować w kierunku osteoporozy – podkreśla dr Maria Rell-Bakalarska.

Zdarza się, że wzrost u chorych z osteoporozą zmniejsza się nawet o 20 cm. Niepokoić nas powinny także zaokrąglenie pleców, szybkie wahania masy ciała, zwłaszcza jej szybki spadek.

Diagnozowanie jest proste

Reumatolog podkreśla, że u każdego po 50. roku życia, u kogo doszło do złamania z powodu pozornie błahego upadku, powinno się zrobić badanie densytometryczne. To badanie masy kostnej, które pozwala na wczesne zdiagnozowanie osteoporozy.

Wapń stanowi istotny składnik kości.

Aż 99 proc. tego składnika mineralnego znajduje się w tkance kostnej. Masa kostna człowieka osiąga szczytową wielkość pomiędzy trzydziestym a czterdziestym rokiem życia, a potem stopniowo obniża swoją objętość. Z wiekiem postępuje demineralizacja kości, która jest główną przyczyną osteoporozy.

- W badaniu densytometrycznemu poddaje się odcinki układu kostnego, które najczęściej ulegają złamaniom, czyli szyjkę kości udowej oraz odcinek lędźwiowo-krzyżowy kręgosłupa – podkreśla dr Maria Rell-Bakalarska. - Nie jest ono skomplikowane. Polega na tym, że nad badanym fragmentem ciała przesuwa się ramię densytometru, który emituje niewielkie ilości promieni RTG.

Badanie zalecane jest dla kobiet w wieku okołomenopauzalnym. Jeśli się okaże, że ktoś ma osteopenię, czyli wczesną fazę osteoporozy lub osteoporozę, wtedy można wdrożyć leczenie, które ma na celu zapobieganie złamaniom.

Rodzaje osteoporozy

Są różne typy osteoporozy. We wszystkich dochodzi do zaniku masy kostnej:

  • Pomenopauzalna – dotyczy kobiet w wieku 50 i 60 roku życia. Jej podstawowa przyczyna to niedobór estrogenów, a proces zaniku kostnego w tym przypadku bardzo szybko postępuje. Rocznie może dochodzić do utraty aż 4-5 proc. masy kostnej. W tym okresie najczęściej występują złamania kości promieniowej (zwane złamaniami nadgarstka lub przedramienia);
  • Starcza – dotyczy kobiet i mężczyzn. Zanik kostny jest wolniejszy, ok. 1 proc. rocznie, jednak najpoważniejsze złamania dotyczą kręgów i biodra;
  • Wtórna – spowodowana innymi przyczynami takimi jak: leki lub choroby. Stanowi ona ok. 20 proc. wszystkich przypadków choroby.

Dlaczego osteoporoza nazywana jest „cichym złodziejem kości”

Choroba nie daje wczesnych objawów, nie powoduje bólu. Osteoporoza powoli okrada nasz szkielet ze zdeponowanych w nim zasobów.

Generalnie częściej chorują na nią kobiety, ale także dotyka mężczyzn. W szóstej dekadzie życia na jednego chorującego mężczyznę przypada 5-6 kobiet, ale po siedemdziesiątce ta proporcja wynosi 2:1.

Czynniki, które wpływają na rozwój osteoporozy:

  • Płeć żeńska
  • Starszy wiek
  • Wczesne zakończenie miesiączkowania (przed 40 r.z.), szczególnie, gdy jest ono wynikiem usunięcia jajników
  • Skłonność rodzinna do złamań i osteoporozy
  • Występowanie chorób np.: tarczycy, wątroby, nerek, jelit lub stawów
  • Mała aktywność fizyczna
  • Dieta z małą ilością wapnia
  • Stosowanie leków: sterydowych, przeciwpadaczkowych, uspokajających, zmniejszających krzepliwość krwi
  • Palenie papierosów
  • Duże spożycie alkoholu
  • Silnym czynnikiem prognostycznym rozwoju osteoporozy jest uboga w wapń dieta w dzieciństwie i młodości.

Stopień rozwoju osteoporozy to wypadkowa tych wszystkich czynników: im jest ich więcej, im dłuższa ekspozycja, tym większe zagrożenie chorobą. Na takie czynniki: jak wysiłek fizyczny, palenie papierosów czy picie alkoholu, mamy wpływ, dlatego zmieniając styl życia, też mamy wpływ na rozwój choroby.

Agnieszka Pochrzęst-Motyczyńska (www.zdrowie.pap.pl)

Źródła:

Prof. Wojciech Pluskiewicz, „Osteoporoza choroba współczesnej cywilizacji”

Anna Taraszewska, Zofia Chwojnowska, Instytut Żywności i Żywienia, „Osteoporoza – zalecenia żywieniowe”.

ZOBACZ PODOBNE

  • AdobeStock/Andrii

    Niewykorzystane możliwości leczenia choroby Parkinsona

    Materiał partnerski

    Sytuacja chorych z chorobą Parkinsona w ostatnim czasie znacznie się pogorszyła. Pilotaż zawierający programu opieki koordynowanej nad pacjentem z chorobą Parkinsona, przygotowany już kilka lat temu, wciąż leży w ministerialnej szufladzie, a nowy plan finansowy dla programów lekowych w neurologii praktycznie zredukował możliwości leczenia chorych z zaawansowaną chorobą Parkinsona. Są w leczeniu tej choroby pewne sukcesy, ale brakuje nam kompleksowego myślenia. Konieczne jest uporządkowanie systemu opieki nad tymi chorymi – apelowali specjaliści podczas debaty, która odbyła się w Centrum Prasowym PAP z okazji Światowego Dnia Chorych na Chorobę Parkinsona.

  • Adobe Stock

    Dlaczego ludzie tracą wzrok?

    AMD, jaskra i cukrzyca to główne przyczyny utraty wzroku w krajach wysokorozwiniętych, także w Polsce. W wielu przypadkach ślepocie można zapobiec. Tymczasem w Polsce liczba osób niewidomych sięga 100 tysięcy i ze względu na starzenie się społeczeństwa, jak szacują specjaliści, będzie rosnąć. 

  • Fot. Aleksandra Went - Pracownia Wela Ont Ceramika współpracująca ze Stowarzyszeniem PARK ON

    Dostęp pacjentów z zaawansowaną chorobą Parkinsona do terapii jest często fikcyjny

    Materiał promocyjny

    Lekcje tańca, zajęcia z ceramiki, wsparcie psychologiczne: gdańskie Stowarzyszenie PARK ON na co dzień pomaga osobom z Parkinsonem mierzyć się z chorobą oraz motywuje je do regularnych ćwiczeń.

  • Adobe Stock

    „Więźniowie czwartego piętra” to często osoby starsze

    Starzeć zaczynamy się już od narodzin. To nieuchronny proces i większość z nas go doświadczy. Pytanie tylko, czy otrzyma odpowiednią opiekę. Jak wygląda życie osób starszych w Polsce, nie tylko z perspektywy oddziału geriatrycznego, opowiada lek. Agnieszka Skoczylas, ordynator Oddziału Geriatryczno-Internistycznego Szpitala Wolskiego w Warszawie.

NAJNOWSZE

  • Adobe

    Chrzan – świąteczny superfood

    Gdy w Wielkanoc zasiadamy do stołu, chrzan pojawia się w wielu domach jako konieczny dodatek do jaj, białej kiełbasy czy żurku. Ten ostry, wyrazisty w smaku korzeń ma właściwości, którym zawdzięcza uznanie nie tylko smakoszy, lecz także lekarzy i naukowców. 

  • Komórki macierzyste – nadzieja w leczeniu cukrzycy

  • Czy rządzi nami „gadzi mózg”?

  • Równowaga energetyczna klucz do zdrowia

  • Etykiety alkoholu powinny ostrzegać o ryzyku raka

  • AdobeStock

    Trendy na TikToku: szkodliwe, a nawet niebezpieczne

    Obserwujemy dziś 10 tys. dzieci w wieku od 10 do 18 lat, które publikują niepokojące i niebezpieczne treści w aplikacji TikTok. Ich wspólne motto to „nie radzę sobie z życiem". Dzielą się smutkiem, żalem, treściami autoagresywnymi czy suicydalnymi. Gdy sytuacja jest krytyczna (np. dziecko siedzi na moście lub na torach), zawiadamiamy odpowiednie organy – mówi Kinga Szostko, twórczyni portalu bezpiecznedziecko.org, w którym edukuje rodziców przed zagrożeniami czyhającymi na najmłodszych w sieci.

  • Wielkanocna rzeżucha kontra złogi amyloidu

  • Bullying karmi się ciszą i samotnością