Jak radzić sobie z ukąszeniami owadów i pajęczaków

Lato rozkręciło się na dobre, a wraz z nim wrócił problem gryzących owadów. Choć zazwyczaj tego rodzaju ukąszenia nie są groźne, a ich efekty - opuchlizna i swędzenie - znikają po kilku dniach, to jednak czasem wiążą się z bólem, dyskomfortem i innymi przykrymi dolegliwościami, a nawet zagrożeniem życia. Dowiedz się, na co trzeba szczególnie uważać.

Rys. Krzysztof "Rosa" Rosiecki

Pszczoły, osy, pająki, komary, meszki, kleszcze, gzy, szerszenie…. Warto być przygotowanym na ich ewentualne ugryzienia, zwłaszcza u najmłodszych, szczególnie, że w ich przypadku nie możemy być pewni, czy nie wystąpi silna reakcja alergiczna. 

Jeśli wiemy, że dziecko jest uczulone na jad owadów, to koniecznie pamiętajmy, aby mieć przy sobie zastrzyk z adrenaliną (tzw. EpiPen), który należy podać niezwłocznie po ukąszeniu. 

„Warto zaopatrzyć się także w leki przeciwhistaminowe, które co prawda nie zastąpią zaaplikowania adrenaliny, ale w sytuacjach awaryjnych złagodzą objawy wstrząsu do czasu przyjazdu karetki. W momencie, gdy ukąszenie zdarza się po raz pierwszy i nie wiemy, czy u dziecka może wystąpić poważna reakcja alergiczna, kluczowa jest obserwacja. Najczęstszymi objawami wstrząsu anafilaktycznego są: przyspieszone tętno, zawroty głowy, wymioty i biegunka, a czasem także trudności z oddychaniem i utrata świadomości. W takiej sytuacji powinniśmy natychmiast wezwać pogotowie – radzi Grażyna Jędrzejczyk, lekarz pediatra z Centrum Medycznego CMP.

Także owady mogą przenieść czerwonkę

Czerwonka bakteryjna to choroba „brudnych rąk”, zatem zakażenie następuje najczęściej na drodze fekalno-oralnej oraz pokarmowej, przez przeniesienie zarazków na brudnych rękach do naszego układu pokarmowego. Ale mogą je przenieść także karaluchy i prusaki.

To oczywiście skrajne sytuacje, jednak warto być przygotowanym także na te z pozoru błahe. Dzięki temu nie tylko przyniesiemy dziecku ulgę, ale także zapobiegniemy rozprzestrzenianiu się chorób przenoszonych przez niektóre owady.

Ugryzienie komara: jak złagodzić skutki

Choć zazwyczaj nie są niebezpieczne, to potrafią być uciążliwe. Kto nie zna swędzących bąbli po ugryzieniach komarów? Uporczywe swędzenie często nie pozwala powstrzymać się od drapania, nawet do krwi. Czasem pojawia się też opuchlizna, która może świadczyć o uczuleniu na ślinę owada. 

Gdy ukąsi komar:

• użyj żelu blokującego wydzielanie histaminy (pamiętaj, że nie wszystkie preparaty są odpowiednie dla dzieci, dlatego przed ich użyciem przeczytaj ulotkę)
• posmaruj skórę w miejscu ukąszenia maścią z pantenolem lub aloesem
• ulgę mogą przynieść m.in. chłodne okłady. 

Użądlenie osy: co robić

Jest ono bolesne. Warto wiedzieć, że osy potrafią być agresywne, a ponieważ nie pozostawiają żądła w ciele ofiary, mogą ukąsić kilkakrotnie. 

Gdy użądli osa:

• przemyj miejsce ugryzienia wodą z mydłem
• w miejsce użądlenia przyłóż kompres z roztworem octu - jad osy ma charakter zasadowy, więc ocet zneutralizuje jego działanie. 

Użądlenie pszczoły: jak reagować    

Użądlenie pszczoły często mylone jest z ukąszeniem osy, ze względu na podobny wygląd owadów. Sposób żądlenia jest jednak zupełnie inny – podczas gdy osa może ugryźć wielokrotnie, pszczoła może zrobić to tylko raz, zostawiając jednocześnie w ciele ofiary swoje żądło, z którego wydzielają się toksyny.

Kiedy uczulenia się krzyżują

U wielu alergików może dojść do reakcji alergicznej na alergen, na który paradoksalnie mogą nie być uczuleni, ale który ma podobną budowę do "ich" składnika uczulającego. Sprawdź, jakie są najczęstsze alergiczne reakcje krzyżowe.

„W przypadku użądlenia dziecka przez pszczołę powinniśmy jak najszybciej usunąć żądło podważając je płaskim przedmiotem (np. zdezynfekowaną kartą kredytową lub dowodem osobistym) i delikatnie wysuwając je ku górze. Absolutnie nie wolno nam uciskać skóry dookoła żądła i używać pęsety! W żądle pszczoły znajduje się dodatkowy zbiorniczek z jadem, którego naruszenie powoduje uwolnienie większej ilości toksyn” – przestrzega Grażyna Jędrzejczyk z Centrum Medycznego CMP.

Gdy użądli pszczoła:

• usuń żądło 
• miejsce ukąszenia przemyj wodą z mydłem 
• na opuchliznę przyłóż zimny kompres 
• uważnie obserwuj dziecko, aby rozpoznać ewentualne objawy reakcji alergicznej.

Ukąszenie przez kleszcza: co robić

Ich ugryzienie jest bezbolesne, ponieważ kąsając wprowadzają pod skórę substancję znieczulającą. Dlatego po powrocie ze spaceru lub zabawy na zewnątrz powinniśmy dokładnie obejrzeć skórę dziecka. 

Gdy znajdziesz kleszcza wczepionego w skórę:

• usuń go jak najszybciej – czas ma znaczenie: im szybciej to zrobisz, tym mniejsze ryzyko zakażenia przenoszoną przez kleszcze boreliozą
• absolutnie nie smaruj kleszcza masłem lub inną tłustą substancją, która rzekomo ma ułatwić jego wyciągnięcie: kleszcz może wtedy zwymiotować i wprowadzić do organizmu dziecka zakaźne patogeny 
• w celu usunięcia kleszcza warto skorzystać ze specjalistycznych przyrządów, w które warto zaopatrzyć się w aptece: dzięki temu można uniknąć komplikacji, a więc sytuacji, w której część pajęczaka zostanie w ciele
• zdezynfekuj miejsce ugryzienia. 

Nie igraj z kleszczami!

Wraz ze słoneczną i ciepłą aurą w lasach, parkach i na łąkach uaktywniają się kleszcze. Sprawdź, co trzeba wiedzieć o tych pajęczakach, zagrożeniach z nimi związanych i dowiedz się jak ich unikać.

Jak zapobiegać ukąszeniom owadów i pajęczaków?

Zupełnie uniknąć ukąszeń latem się nie da, ale można postarać się zminimalizować ryzyko. Oto co możesz zrobić w ramach profilaktyki:

• podczas zabawy na świeżym powietrzu, gdzie jest dużo owadów lepiej, aby dziecko nie miało na sobie jaskrawych, kolorowych ubrań przyciągających owady
• choć to może być przyjemne i zdrowe dla stóp, lepiej aby dziecko nie chodziło po trawie boso
• na wycieczki do lasu czy na łąkę zabieraj odzież wierzchnią, która ochroni odsłonioną skórę, najlepiej w jasnych kolorach, aby było dobrze widać owady
• stosuj preparaty odstraszające owady (repelenty): pamiętaj, że nie wszystkie są odpowiednie dla najmłodszych – poradź się farmaceuty 
• jeśli masz podejrzenie, że dziecko może być uczulone na jad owadów, wybierz się z nim do alergologa, który przeprowadzi testy alergiczne, a w razie potrzeby odczulanie
• zaszczep dziecko przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu
• wybierając się na łono natury miej przy sobie zestaw leków i sprzętów przydatnych w przypadku ukąszenia. 

Oprac. mw, zdrowie.pap.pl