Niepożądany odczyn poszczepienny (NOP)

31.07.2020/13:28

To zaburzenie stanu zdrowia związane ze szczepieniem, które może wystąpić w okresie 4 tygodni po podaniu szczepionki. Wyjątkowo, w przypadku szczepienia przeciwko gruźlicy, okres ten jest dłuższy (2-4 miesiące), co wynika ze specyfiki tej konkretnej szczepionki.

Wbrew obiegowej opinii, niepożądane odczyny poszczepienne występują stosunkowo rzadko – średnio 1 raz na 10 tys. szczepień (w sumie w Polsce notowanych jest każdego roku między 2 a 3 tys. NOP).

Warto podkreślić, że zdecydowana większość NOP-ów ma łagodny i krótkotrwały charakter. Najczęściej w ciągu kilku dni po szczepieniu występuje przejściowo:

  • obrzęk i zaczerwienienie w miejscu wstrzyknięcia,
  • gorączka (powyżej 38 st. C),
  • ból kończyny, 
  • wysypka, 
  • niepokój, drażliwość, apatia, 
  • nierówny oddech, 
  • płacz (np. kilkugodzinny nieutulony płacz),
  • powiększenie węzłów chłonnych.

NOP-y o ciężkim przebiegu stanowią zaledwie 0,1 proc. wszystkich rejestrowanych przypadków. Należy do nich m.in. wstrząs anafilaktyczny, czyli gwałtowna, potencjalnie bardzo niebezpieczna reakcja alergiczna organizmu na jakiś składnik szczepionki. Wstrząs anafilaktyczny występuje jednak naprawdę rzadko: średnio u 1–3 osób na milion podanych dawek szczepionek! Warto od razu dodać, że oprócz szczepionek, u osób nadwrażliwych, wstrząs anafilaktyczny może wywołać bardzo wiele różnych czynników - np. określony produkt spożywczy, lek, czy też użądlenie pszczoły albo osy.

Na ryzyko wystąpienia NOP-u wpływa przede wszystkim stan zdrowia szczepionej osoby, ale także technika wykonania szczepienia oraz ewentualne wady szczepionki wynikające np. ze złego jej przechowywania.

Istotne znaczenie dla zminimalizowania ryzyka wystąpienia NOP ma zatem właściwa kwalifikacja do szczepienia dokonana przez lekarza prowadzącego, z uwzględnieniem kluczowych przeciwwskazań i innych środków ostrożności.

Każdy lekarz powinien zgłosić podejrzenie/rozpoznanie NOP poprzez wypełnienie specjalnego formularza zgłoszenia i przekazanie go do Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Zgłoszenia te są później gromadzone, rejestrowane, weryfikowane i analizowane w Narodowym Instytucie Zdrowia Publicznego - Państwowym Zakładzie Higieny (NIZP-PZH). Wyniki tych analiz są publicznie udostępniane na stronie internetowej NIZP-PZH w Biuletynie Szczepienia Ochronne.

Ponadto, każdy obywatel może zgłosić podejrzenie NOP na stronie internetowej Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych (URPLWMiPB).

Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych przekazuje z kolei informacje o NOP do europejskiej bazy danych Europejskiej Agencji Leków (EMA), tzw. EudraVigilance.

Vik

Źródło:

Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego-Państwowy Zakład Higieny (portal Szczepienia Info).

COPYRIGHT

Wszelkie materiały PAP (w szczególności depesze, zdjęcia, grafiki, pliki video) zamieszczone w portalu "Serwis Zdrowie" chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych.

NAJNOWSZE

  • Adobe

    Syndrom siniejących palców

    Kiedy temperatura spada zaledwie o kilka stopni, a skóra na palcach nagle blednie, sinieje i nabiera czerwonego odcienia podczas ponownego napływu krwi, wiele osób nie kojarzy tego z konkretnym zaburzeniem. To jednak klasyczny obraz zespołu Raynauda, czyli epizodycznego skurczu drobnych naczyń krwionośnych. 

  • Psy na ratunek seniorom

  • Dyrektorka UCK WUM: sukces naszych szpitali to efekt doskonałej współpracy

  • Dlaczego gruźlica nie zniknęła mimo postępów medycyny

  • Cholery coraz więcej, pamiętaj o zaszczepieniu się przed egzotyczną podróżą

    Materiał partnerski

WIADOMOŚCI

  • Adobe Stock

    Jak cukrzyca typu 1 może wpływać na funkcjonowanie ucznia

    Przekonanie, że dziecko z cukrzycą typu 1 jest już zdrowe, bo ma monitorowany poziom glukozy, jest z założenia niewłaściwe. Hiperglikemia, czyli cukier powyżej normy, może powodować rozdrażnienie, słabszą koncentrację, hipoglikemia (poniżej normy) – drżenie rąk, zaburzenia mowy, a nawet utratę przytomności. Nie oznacza to jednak, że osoby insulinozależne nie mają prawa normalnie funkcjonować w społeczeństwie, także w szkole – podkreśla dr hab. n. med. Anna Jeznach-Steinhagen, specjalistka chorób wewnętrznych i diabetologii z Instytutu Matki i Dziecka.

  • Antyprzemocowa Linia Pomocy – gdzie kończy się żart, a zaczyna przemoc seksualna

  • Leczenie żywieniowe warto zacząć przed diagnozą onkologiczną

Serwisy ogólnodostępne PAP