Czy choroby przewlekłe to problem tylko pracownika? 

Choroby układu krążenia i oddechowego, nowotwory, cukrzyca, zaburzenia mięśniowo-szkieletowe, a także problemy dotyczące zdrowia psychicznego to najczęściej występujące choroby przewlekłe, jakie dotykają obecnie pracowników w Polsce. To także źródło istotnych problemów dla zakładów pracy. Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi oferuje pracodawcom, profesjonalistom zajmującym się zdrowiem pracowników i menadżerom firm bezpłatne wsparcie w zarządzaniu problemem chorób przewlekłych w ich organizacjach.

Fot. PAP
Fot. PAP

Jednym z najważniejszych wyzwań dotyczących zdrowia pracowników są choroby przewlekłe. Wśród osób w wieku produkcyjnym blisko jedna na cztery choruje na przynajmniej dwie choroby przewlekłe [1]. Problem ten narasta z wiekiem. Według Europejskiego Badania Warunków Życia Ludności (EU-SILC) w 2020 roku w Polsce blisko co piąta osoba w wieku 30–44 lata deklarowała występowanie długotrwałych problemów zdrowotnych [2]. W grupie wiekowej 45–59 lat dotyczyło to już co trzeciej osoby, a wśród osób w wieku 60–74 lata – 60 proc. Zjawisko to stanowi duże wyzwanie dla pracodawców. 

Słabsza kondycja zdrowotna personelu przekłada się na absencję chorobową lub prezenteizm, a te na niższą produktywność [3,4]. Częste korzystanie ze zwolnień lekarskich przez pracowników wpływa na produktywność firmy poprzez np. obniżoną produkcję, problemy z realizacją kontraktów, niższą jakość i wydajność pracy wykonywanej przez niedoświadczoną załogę lub w zastępstwie w nadgodzinach.

Prezenteizm, czyli obecność w pracy pomimo złego stanu zdrowia, jest źródłem gorszej produktywności w związku z realizacją obowiązków zawodowych przez osoby o złym samopoczuciu psychofizycznym, mniej sprawne czy doświadczające dolegliwości bólowych. Zjawisko to może mieć także pośredni negatywny wpływ na produktywność w organizacji poprzez m.in. zwiększoną liczbę wypadków przy pracy oraz w dalszej perspektywie pogarszanie się zdrowia fizycznego pracownika (np. poprzez brak możliwości podjęcia leczenia w związku z obecnością w pracy) i podnoszenie wskaźników absencji chorobowej. Choroby przewlekłe są też przyczyną niepełnosprawności oraz zaprzestania aktywności zawodowej ze względu na problemy zdrowotne. Nie można zapominać także, że należą one do głównych przyczyn przedwczesnych zgonów.

Rys. Krzysztof "Rosa" Rosiecki

Praca w nocy niebezpieczna dla zdrowia

Około 15-20 procent osób czynnych zawodowo Europejczyków pracuje na zmiany, w tym także w nocy. Badania wykazują, że taki tryb życia powoduje zaburzenie naturalnego rytmu, co z kolei może mieć wiele negatywnych skutków dla zdrowia.

Głównymi czynnikami ryzyka chorób przewlekłych są nadwaga i otyłość (wynikające najczęściej z niewłaściwej diety i braku aktywności fizycznej), palenie papierosów, nadmierne spożywanie alkoholu oraz wysoki poziom stresu [5-7]. Analizy dotyczące 2019 roku przeprowadzone w ramach badania GBD (Globalne Obciążenie Chorobami; ang. Global Burden of Disease) wskazują, że w Polsce czynniki ryzyka związane ze stylem życia odpowiadały za 44% zgonów oraz za utratę 36 proc. lat przeżytych w zdrowiu (w grupie wiekowej 50–69 lat odpowiednio 54 proc. i 43 proc.) [5,6].

Zdrowie w pracy - jak pomóc je zachować pracownikom?

Miejsce pracy stwarza unikalne możliwości realizacji promocji zdrowia zarówno w kontekście jednostki, jak i całego zespołu. Firmowe programy promocji zdrowia pomagają nie tylko zwiększyć świadomość i wiedzę, zmotywować personel do wprowadzenia istotnych zmian w codziennych nawykach, ale także ułatwiają realizację aktywności prozdrowotnych. 

Jak firma może radzić sobie z wyzwaniem, jakie stanowią choroby przewlekłe pracowników, wspierając ich jak najdłuższą aktywność zawodową i możliwie najlepszą produktywność?

Po pierwsze, poprzez kształtowanie miejsca, warunków i organizacji pracy tak, by były dostosowane do potrzeb i możliwości pracowników z chorobami przewlekłymi, a także polityki firmy w zakresie powrotów do pracy po długotrwałym zwolnieniu lekarskim.

Po drugie, poprzez długotrwale i systematycznie realizowane działania profilaktyczne i wspierające pracowników w różnym wieku w prowadzeniu zdrowego stylu życia. Należy także podkreślić ważną rolę lekarza medycyny pracy, który – w ramach opieki profilaktycznej nad pracownikami – ma możliwość realizacji działań obejmujących wykrywanie wczesnych zmian stanu zdrowia związanych z pracą lub starzeniem się organizmu, szeroko zakrojoną profilaktykę i prewencję chorób przewlekłych oraz rehabilitację zawodową. Niezbędnym elementem strategii ukierunkowanej na wsparcie pracowników, szczególnie starszych, jest podejmowanie interwencji, gdy istnieją przeciwwskazania zdrowotne do wykonywania dotychczasowej pracy lub zagrożenie, że takie przeciwwskazania pojawią się w najbliższych latach. 

Odpowiedzią na taki stan rzeczy ze strony Instytutu Medycyny Pracy im. prof. w Łodzi (IMP) jest kompleksowe wsparcie pracodawców i profesjonalistów zajmujących się zdrowiem pracowników w ich działaniach na rzecz zarzadzania problemem chorób przewlekłych i co za tym idzie podtrzymywania oraz wydłużania aktywności zawodowej personelu. W tym celu zespół ekspertów IMP opracował materiały, narzędzia oraz usługi w formie konsultacji, które pomogą firmom wprowadzić prozdrowotne zmiany. 

Fot. PAP/J. Kamiński

Pracownicy niezadowoleni z benefitów prozdrowotnych. Można to zmienić!

Wielu pracowników nie jest zadowolonych z oferowanych im przez pracodawców bonusów mających służyć poprawie i utrzymaniu zdrowia, a spora część uważa, że oferta skierowana jest tylko do entuzjastów zdrowego stylu życia – wynika z badań. Instytut Medycyny Pracy w Łodzi (IMP) udostępnił właśnie bezpłatne narzędzia, dzięki którym pracodawca może skroić ofertę pod realne potrzeby pracowników.

Zakres bezpłatnie oferowanego wsparcia obejmuje:
1.    Doradztwo w ramach Centrum Konsultacyjnego (https://pracanazdrowie.pl/konsultacje/), w tym:
a)    konsultacje adresowane do pracodawców i profesjonalistów zajmujących się zarządzaniem zdrowiem w zakładach pracy w zakresie środowiskowych i zawodowych uwarunkowań zdrowia oraz oceny profilu zdrowia załogi, planowania, wdrażania 
i rozwijania strategii na rzecz promocji zdrowia pracowników, zarządzania absencją chorobową, modyfikacji środowisk i organizacji pracy pod kątem osób z chorobami przewlekłymi i osób starszych;
b)    konsultacje adresowane do profesjonalistów służby medycyny pracy, pracodawców i pracowników w celu przeciwdziałania wczesnemu wykluczeniu z rynku pracy poprzez poradnictwo i wczesne interwencje w przypadku związanych z wiekiem problemów zdrowotnych stanowiących przeciwwskazanie do kontynuowania pracy na dotychczasowym stanowisku/w wyuczonym zawodzie;
2.    Narzędzia pomocne w realizacji działań wspierających zdrowie i aktywność zawodową pracowników, w tym kwestionariusze, które pomogą pracodawcy rozpoznać potrzeby i oczekiwania zdrowotne personelu (https://pracanazdrowie.pl/narzedzia-i-kalkulatory/);
3.    Materiały edukacyjne (dla pracowników, pracodawców i profesjonalistów zajmujących się zdrowiem pracowników) w zakresie wsparcia dobrostanu, zdrowia i aktywności zawodowej w formie broszur, raportów, opracowań oraz prezentacji/filmów (https://pracanazdrowie.pl/broszury/, https://pracanazdrowie.pl/raporty-z-badan/, https://pracanazdrowie.pl/kategoria/materialy-filmowe/)
4.    Coroczne webinaria i konferencje dla pracodawców i profesjonalistów zajmujących się zdrowiem pracowników (informacje o planowanych wydarzeniach umieszczane są na stronie: https://pracanazdrowie.pl/kategoria/aktualnosci/).

Więcej informacji na temat projektu, realizowanych działań, a także materiały do bezpłatnego pobrania, można znaleźć na stronie: www.pracanazdrowie.pl

Działania w zakresie wsparcia zdrowia i aktywności zawodowej zróżnicowanego wiekowo personelu ze szczególnym uwzględnieniem starzejących się pracowników są realizowane przez IMP w ramach zadania Narodowego Programu Zdrowia na lata 2021–2025, finansowanego przez Ministra Zdrowia pt. „Edukacja w zakresie zarządzania zdrowiem starzejących się pracowników oraz opracowanie i upowszechnienie instrumentów promujących zdrowie i zachowania prozdrowotne w środowisku pracy” (Cel Operacyjny 5: Wyzwania demograficzne).

Materiały źródłowe:
1.    OECD (2021), Health at a Glance 2021: OECD Indicators, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/ae3016b9-en
2.    Dochody i warunki życia ludności Polski – raport z badania EU-SILC 2020. Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2022.
https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/warunki-zycia/dochody-wydatki-i-warunki-zycia-ludnosci/dochody-i-warunki-zycia-ludnosci-polski-raport-z-badania-eu-silc-2020,6,14.html
3.    Absencja chorobowa w 2021 roku. Departament Statystyki i Prognoz Aktuarialnych. Warszawa 2022. ZUS. https://www.zus.pl/baza-wiedzy/statystyka/opracowania-tematyczne/absencja-chorobowa
4.    Eurofound (2019), How to respond to chronic health problems in the workplace? Publications Office of the European Union, Luxembourg. https://www.eurofound.europa.eu/publications
5.    Wojtyniak B., Goryński P., red. Sytuacja zdrowotna ludności Polski i jej uwarunkowania. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny. Warszawa, 2020.
6.    GBD 2019 Risk Factors Collaborators. Global burden of 87 risk factors in 204 countries and territories, 1990-2019: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2019. Lancet 2020;396:1223-49.
7.    Van Rijn R.M., Robroek S.J.W., Brouwer S., Burdorf A. Influence of poor health on exit from paid employment: a systematic review. Occup Environ Med. 2014;71(4):295–301. 

LOGO
 

ZOBACZ PODOBNE

  • Werewka/PAP

    Historia. Brudne ręce chirurgów zamiast leczyć uśmiercały 

    Jeszcze na początku XIX w. chirurdzy kroili pacjentów brudnymi rękami. Nie myli ich nawet po sekcji zwłok, gdy udawali się tuż po tym przyjmować porody. Nosili czarne fartuchy, by łatwiej było na nich ukryć ślady krwi. Lekarz, który wpadł na prostą zależność – brudne ręce – zakażenie – popadł w obłęd, bo środowisko nie dało mu wiary. Dlaczego tyle wieków musiało minąć od stworzenia mydła do jego powszechnego stosowania, również w medycynie? I komu udało się w końcu odkazić sale operacyjne?

  • P. Werewka

    Aromaterapia na pewno przyjemna

    Inhalacje z olejków eterycznych znane są od wieków, a i we współczesnych czasach mają wielu zwolenników. Na temat aromaterapii prowadzi się badania naukowe, ale często są one bardzo słabej jakości metodologicznej, a zatem nie można z nich wyciągać kategorycznego wniosku, że „działa” lub „nie działa”. Pewne jest zaś to, że o ile nie mamy alergii na jakiś olejek, aromaterapia nam nie zaszkodzi, a mamy duże szanse, że poprawi nam samopoczucie. To już coś.

  • Fot. PAP/P. Werewka

    Poezja ma większą moc niż myślisz

    Platon nie widział miejsca dla poetów i poezji w idealnym państwie, ale jego postulat tylko przyczynia się do tym większego uznania jej siły oddziaływania na jednostki i społeczeństwo. We współczesności poezja wciąż jest czytana i tworzona, choć tomiki raczej nie są często kupowane w księgarniach - wiersze przeniosły się do internetu. Poezja może wpływać na zdrowie - koi samotność, może wspierać w trudnym leczeniu. Jej czytanie, zwłaszcza głośne, reguluje oddech i synchronizuje pracę serca. Jesienne ponure wieczory to doskonały moment na wiersze.

  • Fot.autor: ChemiQ/Adobe Stock

    Chcesz mieć dzieci? Zadbaj o powietrze

    To fakt – zanieczyszczenie powietrza obniża płodność. Jak wskazują badania, może ono zaburzyć pracę hormonów czy też na różne sposoby uszkadzać komórki płciowe. Negatywne działanie zanieczyszczeń dotyczy także zapłodnienia pozaustrojowego.

NAJNOWSZE

  • Rys. Krzysztof "Rosa" Rosiecki

    Jelita – czynna kolonia, kanalizacja i centrum dowodzenia

    Jelito cienkie i grube to autostrada biegnąca od żołądka po odbyt. Ale też droga łącząca ten organ z centrum dowodzenia – naszym mózgiem. Od zawartości i jakości dostarczanego nią towaru zależy nasz dobrostan. Czym tak naprawdę są jelita, jakich powinny mieć mieszkańców, by funkcjonowały bez zarzutu? Jak dbać o zdrowie jelit i dlaczego?

  • Dbamy o życia, które pozostają

  • Sprawdź, czy twoja krew krzepnie prawidłowo – zmierz poziom vWF

  • Od śmierci do życia, czyli o transplantacji narządów

  • Nigdy nie będziemy gotowi na śmierć. Jak o niej rozmawiać?

  • PAP/P. Werewka

    Nie tylko szczepienia przeciw HPV ważne w prewencji raka szyjki macicy

    Wiele się mówi o szczepieniu przeciwko HPV w kontekście zapobiegania rakowi szyjki macicy. Trzeba też jednak pamiętać o prostym i tanim badaniu, dzięki któremu można by wcześniej zdiagnozować zagrożenie chorobą u wielu kobiet. Taka profilaktyka sprawdziła się na duńskich wyspach. Dlaczego w Polsce to nie działa? – zastanawia się prof. dr hab. n. med. Ewa Romejko-Wolniewicz, ginekolog-położnik, endokrynolog, perinatolog z warszawskiego Szpitala Karowa.

  • Suplementy białkowe nie dla nastolatków

  • Dyniowy zawrót głowy - na zdrowie!