Nie przewidzisz działania dopalacza
Dopalacze są zagadką: nigdy nie wiesz, co zawierają. Pewne jest tylko, że są toksyczne. Nie dość, że łatwo się nimi poważnie zatruć, to nie wiadomo, jak zadziałają. Często lekarze są wobec tego prawie bezradni – nie mają specyficznej odtrutki.
W 2016 roku do szpitali w Polsce trafiło prawie 4,5 tysiąca osób z podejrzeniem ostrego zatrucia po zażyciu dopalaczy. Te stosunkowo nowe substancje psychoaktywne zawierają groźne substancje dla zdrowia i życia człowieka - już w niewielkich dawkach działają na mózg i bardzo łatwo je przedawkować. Specjaliści z laboratoriów badających dopalacze znajdują w nich także te używane na przykład w trutkach na szczury czy detergentach.
Najczęściej z takimi środkami eksperymentują licealiści i studenci.
– Osoba, która zażyła dopalacze, może być pobudzona, śmiać się, ale może być też agresywna i niebezpieczna. Takie osoby mogą być również senne i nagle utracić przytomność - mówi Szymon Rokicki, ratownik medyczny Wojskowego Instytutu Medycznego.
Nie ma typowych objawów po zażyciu dopalaczy
Jak w przypadku każdej substancji psychoaktywnej nigdy nie wiadomo, jak zadziała na konkretnego człowieka.
- Najczęściej ludzie są pobudzeni. Nie są zwykle w stanie usiedzieć w miejscu.
- Pojawia się gadatliwość.
- Agresja – mogą atakować osoby, które próbują im pomóc.
- Halucynacje.
- Omamy.
- Senność.
Ratownicy i lekarze zaobserwowali u swoich pacjentów po zażyciu dopalaczy zmiany zachowania następujące wręcz z sekundy na sekundę.
- Osoba po zażyciu dopalaczy może z nami rozmawiać normalnie, a za chwilę może być wobec nas agresywna – podkreśla Rokicki.
Paweł Wiktorzak, ratownik medyczny Wojskowego Instytutu Medycznego podkreśla, że gdy widzimy osobę, która jest agresywna, przewraca się, zanim podjedziemy do niej, musimy zatem ocenić własne bezpieczeństwo.
– Pamiętajmy, że osoba, która zażyła dopalacze, może mieć różne stany. Najczęściej te osoby są agresywne i będą nas atakowały, dlatego naszym głównym zadaniem jest wezwanie pogotowia ratunkowego – mówi Wiktorzak.
Po zażyciu dopalaczy może też dość do nagłego zatrzymania krążenia. - Dlatego, jeśli ktoś jest nieprzytomny, zanim przyjedzie karetka, powinno się rozpocząć reanimację – podkreśla ratownik medyczny. – To świadek zdarzenia jest pierwszy na miejscu i może taką osobę uratować.
Na początku trzeba sprawdzić czy ktoś oddycha. Jeśli w ciągu 10 sekund nie będziemy widzieli, słyszeli i czuli na płatku ucha, które zbliżymy do ust, wydychanego powietrza, trzeba udrożnić drogi oddechowe i od razu przystąpić do uciskania klatki piersiowej i wdechów zastępczych. Wykonuje się na zmianę 30 ucisków i dwa wdechy.
Dlaczego są niebezpieczne?
Dr Grzegorz Kade, nefrolog i toksykolog kliniczny, zastępca komendanta Wojskowego Instytutu Medycznego podkreśla, że to po prostu substancje psychoaktywne, których działania na organizm nie sposób przewidzieć.
- Nie wiadomo, jakie substancje i w jakich ilościach znajdują się w dopalaczach, a zatem nie wiadomo też, w jaki sposób wpływają one na pracę narządów i układów w organizmie człowieka – podkreśla dr Kade.
W razie zatrucia znanymi substancjami psychoaktywnymi, np. alkoholem, lekarze wiedzą, jakie leki podać, w jakiej kolejności i w jakiej dawce. W przypadku dopalaczy lekarze w większości przypadków nie wiedzą, co powoduje ostre zatrucie u pacjenta, który trafia do szpitala i mogą go tylko leczyć objawowo. To powoduje, że trudno udzielić im skutecznej pomocy medycznej.
Ciągle zmienia się skład dopalaczy
Skład chemiczny dopalaczy ciągle jest modyfikowany. Opakowania środka o tej samej nazwie mogą się różnić zawartością. Dopalacze zawierają mieszkankę substancji chemicznych, które już w niewielkich dawkach działają na ośrodkowy układ nerwowy, dlatego bardzo łatwo można je przedawkować, a to może prowadzi do poważnych konsekwencji dla zdrowia fizycznego i psychicznego, a nawet śmierci.
W ramach europejskiego systemu wczesnego ostrzegania o nowych substancjach psychoaktywnych jest monitorowanych ponad 500 związków pojawiających się w dopalaczach. Jednak handlarze syntetyzują coraz to nowe substancje, które wprowadzają na rynek. W ten sposób próbują ominąć listy substancji znajdujących się w wykazach substancji kontrolowanych prawem.
Ważne telefony
Jeśli masz problem z narkotykami, możesz zadzwonić pod nr telefonu 801 199 990.
Od poniedziałku do niedzieli w godz. 12 do 22 działa także Bezpłatny Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży 116 111. Zapewnia dzwoniącym możliwość wyrażania trosk, rozmawiania o sprawach dla nich ważnych oraz kontaktu w trudnych sytuacjach.
Szacuje się, że co roku średnio jest wykrywanych około stu nowych substancji psychoaktywnych. Od momentu, gdy nowa substancja zostanie wprowadzona na rynek, do czasu jej wykrycia mija rok.
Agnieszka Pochrzęst-Motyczyńska
