Wiesz, jakie objawy ma udar?

Rozpoznanie pierwszych objawów udaru i natychmiastowe wezwanie karetki to działanie, które ratuje życie i sprawność. Co osiem minut ktoś w Polsce doświadcza tego stanu, zatem wiedza, jak się zachować, jest na wagę życia każdego.

Rys. Krzysztof "Rosa" Rosiecki

Udar jest pierwszą przyczyną trwałej niepełnosprawności Polaków i Polek po 40. roku życia, często wykluczając ich z życia społecznego. Tymczasem prostymi sposobami można przynajmniej części z nich zapobiec: modyfikacja stylu życia, szybkie rozpoznanie w razie udaru, a następnie leczenie i monitorowanie chorób, które zwiększają jego ryzyko mogą zdziałąć cuda. 
Wciąż nie jest to powszechna wiedza, stąd pomysł zorganizowania w szkołach podstawowych w całym kraju interaktywnych lekcji pod hasłem: „STOP UDAROM MÓZGU. I Ty możesz zostać superbohaterem!”.

Udar mózgu w liczbach

• ok 80 tys. nowych przypadków udarów ma miejsce w ciągu roku w Polsce
• 25 proc. -  tyle osób, które doznaje udaru, nie przeżyje pierwszych 3 miesięcy
• 50 proc. -  tyle osób, które doznaje udaru, będzie zagrożonych trwałą niesprawnością

I tak, w ramach Ogólnopolskiego Programu Edukacyjnego na rzecz Profilaktyki Udarowej we współpracy z nauczycielami z Polskiego Stowarzyszenia Nauczycieli Przedmiotów Przyrodniczych powstał scenariusz interaktywnych warsztatów edukacyjnych. 
- Podczas zajęć dzieci dowiadują się, czym jest i jak działa mózg, jak dochodzi do udaru i jakie funkcje mózgu może on wyłączyć, uczą się, jakie są objawy udaru mózgu i jak należy reagować w sytuacji ich wystąpienia – mówi Karolina Mitruczuk, edukatorka z IFMSA, organizacji partnerskiej programu.

Aby zaciekawić dzieci trudnym tematem stworzono postać dr. Stroke’a – superbohatera. 

- Uczę z ekranu, jak rozpoznać udar i co robić w sytuacji, w której minuty decydują o czyimś życiu. Chciałbym, żeby Doktor Stroke – Pogromca Udarów był wzorem do naśladowania dla każdego nastolatka, który stanie w obliczu nagłej potrzeby reakcji, gdy rozpozna udar mózgu w najbliższym otoczeniu – podkreśla aktor Michał Malinowski. 

Jakie są obajwy udaru?

• Usta wykrzywione, 
• Dłoń opadnięta,
• Artykulacja utrudniona, 
• Rozmazane widzenie 

Wraz z tą wiedzą dzieci dostają prostą instrukcję, jak właściwie zareagować w sytuacji ich zaobserwowania u kogoś lub u siebie: Wezwij  pogotowie (tel. 999 lub 112)!

Sprawdź, czy to udar – wydaj polecenia:

• Uśmiechnij się – jeśli podnosi się tylko połowa ust, druga część twarzy może być porażona
• Podnieś obie ręce nad głowę – gdy możliwe jest uniesienie tylko jednej ręki prawdopodobnie niedowład objął połowę ciała
• Powtórz: „Wszystko będzie dobrze” – jeśli mowa jest niewyraźna lub niemożliwa, należy wezwać karetkę

Oprócz poznania objawów udaru dzieciaki dowiadują się też, że można sporo zrobić, aby udarom zapobiec. 

- Badania dowodzą, że poprzez wprowadzenie 5 bardzo konkretnych zachowań prozdrowotnych, możemy zapobiec aż połowie wszystkich udarów mózgu! Te zachowania to: niepalenie tytoniu, utrzymywanie prawidłowej masy ciała, regularna aktywność fizyczna, umiarkowane spożycie i nienadużywanie alkoholu oraz zdrowa dieta – wymienia dr Michał Karliński z Instytutu Psychiatrii  i Neurologii, II Klinika Neurologiczna Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie. 

Poprzez dzieci do dorosłych

Okazuje się, że wiedza przekazana w przystępny sposób pięcioklasistom jest łatwo przyswajana, a co najważniejsze - interesująca.  
- Widzę, że dzieci są bardzo zainteresowane, wiem, że opowiadały o zajęciach w domu i przekazywały, czego sie dowiedziały. Było więc warto – mówi Dorota Maciejewska dyrektor Szkoły Podstawowej Nr 343 w Warszawie, która wzięła udział w programie.

Jakie choroby sprzyjają udarowi mózgu:

• nadciśnienie tętnicze,choroby serca, szczególnie migotanie przedsionków,
• cukrzyca,choroby naczyń, szczególnie zaawansowana miażdżyca,
• zaburzenia gospodarki lipidowej, 
• zespół bezdechu sennego (objawia się chrapaniem),

A także:

• otyłość lub duża nadwaga, 
• palenie papierosów, 
• nadużywanie alkoholu.

Założenie jest takie, aby kampania trafiła do jak najszerszej grupy odbiorców. 

- Nasze działania mają dwa kierunki: pierwszy to edukacja młodzieży, która za 5,10 lat będzie dorosła i będzie mogła tę wiedzę szerzyć. I drugi – aby poprzez dzieci dotrzeć do rodziców i dziadków. A to jest szalenie istotne, bo jeżeli chodzi o objawy oraz konieczne pierwsze działania świadomość osób dorosłych, a zwłaszcza osób starszych w Polsce jest bardzo mała – mówi dr Mariusz Baumgart pełnomocnik ds. medycznych Stowarzyszenia „Udarowcy – Liczy się wsparcie!”.
Organizatorzy liczą na to, że dzieci po powrocie do domu opowiedzą swoim rodzicom o tym czego się dowiedzieli, tym samym przekazując im zdobytą wiedzę. Służą temu też materiały przekazywane uczniom podczas lekcji: krzyżówki i rebusy do wspólnego rozwiązywania w domu, magnezy na lodówkę, ulotki.

Głównym przekazem akcji jest to, że udarowi można zapobiegać, a gdy już się zdarzy – można go leczyć. 

- Ponad wszelką wątpliwość udowodniono, że leczenie w ostrej fazie jest możliwe, ale musimy je zastosować bardzo szybko – w ciągu 4,5 godzin od wystąpienia pierwszych objawów, ale im szybciej - tym lepiej. Później zostaje już tylko rehabilitacja i prewencja wtórna. Dlatego tak ważne jest, aby jak najwięcej osób znało objawy udaru mózgu – mówi dr Michał Karliński.

Monika Wysocka
źródło: mat.prasowe kampanii