Podczas słonecznej pogody uważaj na cytrusy!
Cytrusy zawierają związki o działaniu fototoksycznym. Latem trzeba na nie uważać - kontakt skóry z sokiem tych owoców – na przykład podczas ich obierania - i wystawienie jej następnie na słońce może skończyć się uporczywymi przebarwieniami.
Latem nie potrzeba wiele, by doszło do zmian skórnych. Promieniowanie UV ma na nią szkodliwy wpływ, o czym przypominają specjaliści podczas XI Tygodnia Świadomości Czerniaka, który trwa od 17 do 23 maja 2022 r.
Prof. Piotr Rutkowski, kierownik Kliniki Nowotworów Tkanek Miękkich, Kości i Czerniaków w Narodowym Instytucie Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Państwowym Instytucie Badawczym w Warszawie podkreśla, że nowotwory skóry są najczęstszymi nowotworami u osób rasy białej (stanowią ok. 10 proc. wszystkich nowotworów). Istotnym czynnikiem ryzyka dla rozwoju tych chorób stanowi słońce.
Promieniowanie ultrafioletowe emitowane przez słońce przyczynić się może także do reakcji fototoksycznych, o których przypomina prof. Grażyna Kamińska-Winciorek, kierownik Zespołu ds. Raka i Czerniaka Skóry w Narodowym Instytucie Onkologii im. M. Skłodowskiej-Curie – Państwowym Instytucie Badawczym, Oddział w Gliwicach. Objawiają się one zapaleniami skóry i/lub uporczywymi przebarwieniami, a dochodzi do nich wskutek połączenia dwóch czynników: kontaktu skóry z substancją fototoksyczną oraz ekspozycji na słońce.
Na liście licznych roślin zawierających takie substancje znajdują się cytrusy, a zatem cytryna, limonka, pomarańcza, pomelo czy grejpfrut.
„Do ekspozycji na limonkę dochodzi najczęściej po wyciśnięciu owocu do napoju. Sok ściekający po skórze w połączeniu z ekspozycją na słońce może powodować powstanie charakterystycznych pasm zapalenia skóry lub hiperpigmentacji” (nadmiernej pigmentacji – przyp. Serwis Zdrowie) – czytamy w obszernym artykule naukowym na temat reakcji kontaktowych na pokarm autorstwa Claudii Killig i Thomasa Werfela opublikowanym na łamach Medycyny po Dyplomie.
Cytrusy i leki to złe połączenie
Grejpfrut oraz sok z tego owocu oraz suplementy diety na bazie lub z wykorzystaniem jego składników nigdy nie powinny być łączone z lekami. Wpływ grejpfruta na metabolizm leków został najlepiej przebadany, ale na liście owoców uznanych za niebezpieczne w połączeniu z lekami znajdują się też inne cytrusy, m.in. pompela, gorzka pomarańcza i limetka.
W literaturze medycznej opisany jest przypadek kobiety, która podczas opalania się obierała pomelo gromadząc skórkę i miąższ owocu na odsłoniętym podbrzuszu. Zarówno w tym miejscu, jak i na grzebiecie dłoni oraz pomiędzy palcami pojawiła się u niej wysypka oraz stan zapalny, które przekształciły się w przebarwienia.
Tego rodzaju przypadków jest opisanych sporo w literaturze dermatologicznej (dziewczynka z pęcherzami na dłoniach po wyciskaniu limonki i ekspozycji na słonce, młoda kobieta z ciemnymi smugami na twarzy nogach i dłoniach po kontakcie skóry tych miejsc z sokiem cytrusowym w Kambodży itd.).
Uważać należy także na kosmetyki, które zawierają olejki eteryczne wytworzone z owoców cytrusowych.
Prof. Kamińska-Winciorek przypomina, jakie są złote standardy dbania o skórę:
- podczas słonecznej pogody smarowanie się co kilka godzin kremami z wysokim filtrem SPF (do czterech aplikacji dziennie),
- unikanie przebywania na słońcu pomiędzy 10 a 16-tą,
- noszenie kapeluszy z szerokim rondem,
- sprawdzanie całej skóry u dermatologa raz w roku (ale nie wcześniej niż 6 tygodni po wystawianiu jej na słońce),
- samoobserwacja znamion co miesiąc.
