Innowatorzy zawalczą o technologie krytyczne dla Europy w programie STEP
Komisja Europejska uruchomiła nową inicjatywę STEP, mającą na celu uniezależnienie Unii Europejskiej od rynków zewnętrznych, ochronę łańcuchów wartości w kluczowych sektorach oraz wzmocnienie pozycji Europy na arenie międzynarodowej.
W jej ramach Narodowe Centrum Badań i Rozwoju realizuje pierwszy konkurs. 300 mln zł z programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki przeznaczono na projekty B+R w obszarze biotechnologii.
Ostatnie lata - naznaczone globalną pandemią oraz międzynarodowymi konfliktami - obnażyły słabości dotychczasowego systemu gospodarczego, w tym m.in. zakłócenia w łańcuchach dostaw oraz nadmierne uzależnienie od produkcji zlokalizowanej w Azji. W odpowiedzi na te zagrożenia Komisja Europejska rozpoczęła działania, które mają na celu budowę silniejszego, bardziej odpornego i innowacyjnego przemysłu europejskiego.
Głównym narzędziem jest program STEP, czyli Platforma na rzecz Technologii Strategicznych dla Europy (ang. Strategic Technologies for Europe Platform). To nowa inicjatywa Komisji Europejskiej, opracowana z myślą o zmniejszeniu strategicznych zależności UE od rynków zewnętrznych (w szczególności Stanów Zjednoczonych i Chin).
Ma też na celu ochronę i wzmacnianie łańcuchów wartości w obszarach technologicznych uznanych za strategiczne dla Unii. Te obszary to technologie cyfrowe i innowacje deep-tech, czyste i zasobooszczędne technologie oraz biotechnologie. STEP dąży także do wzmocnienia pozycji Europy na arenie międzynarodowej oraz zwiększenia jej konkurencyjności i odporności na wyzwania globalne, takie jak kryzysy klimatyczne czy geopolityczne.
W Polsce działania w ramach inicjatywy STEP są finansowane z programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki.
„Z entuzjazmem podchodzimy do możliwości, jakie daje instrument STEP. Narodowe Centrum Badań i Rozwoju odpowiada w nim za wspieranie innowacyjnych projektów badawczo-rozwojowych, które przyczynią się do rozwoju technologii krytycznych lub rozwiązań mających na celu ochronę i wzmacnianie łańcuchów wartości technologii krytycznych. Sprawdzą się tu zatem wizjonerzy, najlepsi z najlepszych w wybranych branżach, którzy potrafią wykazać wpływ swojego projektu na wzmocnienie konkurencyjności polskiej i unijnej gospodarki - tłumaczy prof. dr hab. inż. Jerzy Małachowski, dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. - W pierwszym naborze kierujemy wsparcie do sektora biotechnologicznego. Szukamy projektów, które rozwijają przełomowe rozwiązania w zakresie bioinżynierii, biofarmacji, bioprodukcji, bioinformatyki i innych zastosowań nauki do organizmów żywych, a także wzmacniają łańcuchy wartości w obszarze biotechnologii, zmniejszają zależność UE od dostawców spoza Europy”.
STEP w obszarze biotechnologii
Narodowe Centrum Badań i Rozwoju realizuje pierwszy konkurs w ramach STEP dla projektów z obszaru biotechnologii. Zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ustanowienia tej inicjatywy, biotechnologie należy rozumieć jako „zastosowanie nauki i technologii do organizmów żywych, a także ich części, produktów i modeli w celu zmiany żywych lub nieżywych materiałów do tworzenia wiedzy, towarów i usług”. Szczegółowy, zamknięty katalog technologii istotnych dla STEP wskazano w Wytycznych Komisji Europejskiej. Umieszczono tu takie obszary, jak: DNA/RNA; białka i inne cząstki; kultury komórkowe i tkankowe oraz inżynieria tkankowa i komórkowa; techniki procesów biotechnologicznych; geny i wektory RNA; bioinformatyka oraz nanobiotechnologia. Listę uzupełniają leki zawarte w unijnym wykazie produktów leczniczych o krytycznym znaczeniu oraz ich składniki.
Technologie krytyczne w dwóch ścieżkach
Technologie krytyczne oraz technologie ich łańcuchów wartości rozwijane będą w ramach projektów badawczo-rozwojowych, obejmujących badania przemysłowe i prace rozwojowe albo tylko prace rozwojowe, dofinansowane przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w dwóch ścieżkach:
- Ścieżka A - dla projektów badawczo-rozwojowych, które wnoszą na rynek wewnętrzny UE innowacyjny lub najnowocześniejszy lub przełomowy element o znaczącym potencjale gospodarczym (wymagana jest kombinacja co najmniej dwóch z tych elementów),
- Ścieżka B - dla projektów badawczo-rozwojowych, które przyczyniają się do ograniczania lub zwalczania strategicznej zależności Unii.
W naborze NCBR o dofinansowanie mogą ubiegać się przedsiębiorstwa oraz ich konsorcja z innymi przedsiębiorstwami, organizacjami badawczymi lub organizacjami pozarządowymi, które prowadzą działalność w obszarze biotechnologii.
Budżet naboru to łącznie 300 mln zł (150 mln zostanie przeznaczonych na Ścieżkę A oraz drugie tyle - na Ścieżkę B).
Nabór wniosków o dofinansowanie dla projektów w Ścieżce A (Innowacyjność) rozpoczął się 22 lipca i potrwa do 5 września 2025 r., do godz. 16:00, natomiast nabór wniosków w Ścieżce B (Strategiczna niezależność) rozpoczął się 15 lipca i potrwa do 29 sierpnia 2025 r., do godz. 16:00. Złożone wnioski zostaną poddane dwuetapowej ocenie merytorycznej oraz ocenie finansowej.
Poza projektami badawczo-rozwojowymi, znajdującymi się w gestii Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, w ramach inicjatywy STEP możliwe jest również finansowanie projektów o charakterze inwestycyjnym, obejmujących m.in. budowę linii produkcyjnych, rozbudowę zakładów czy wdrażanie kontroli jakości - w tym przypadku wnioski będą przyjmowane przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości.
Realizowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju nabór programu STEP w obszarze biotechnologii jest realizowany w ramach Priorytetu 5. „Wsparcie projektów realizujących cele inicjatywy STEP” programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki.
Więcej informacji:
- na stronie NCBR: Ścieżka A: https://www.gov.pl/web/ncbr/step---sciezka-a-biotechnologie, Ścieżka B: https://www.gov.pl/web/ncbr/step---sciezka-b-biotechnologie-w-tym-produkty-lecznicze-o-krytycznym-znaczeniu-i-ich-skladniki
- na stronie poświęconej Platformie STEP: https://strategic-technologies.europa.eu/index_en
- w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady UE nr 2024/795: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=OJ:L_202400795
Źródło informacji: NCBR
