Nie zwlekaj, możesz uciec przed rakiem

Z okazji Światowego Dnia Walki z Rakiem i obchodzonej w związku z tym tzw. białej soboty, przypominamy 12 zasad zdrowego stylu życia, które pomagają uchronić się przed zachorowaniem na nowotwór.

Fot. PAP

Polska Unia Onkologii, wraz z partnerami, już po raz osiemnasty zorganizowała Dzień Drzwi Otwartych (tzw. białą sobotę), w placówkach medycznych – głównie onkologicznych i hematoonkologicznych – na terenie całego kraju. Ważnym elementem obchodów białej soboty była edukacja zdrowotna. Wiele osób wciąż nie zdaje sobie bowiem sprawy z tego, że poprzez swój styl życia, może znacząco zwiększać lub zmniejszać ryzyko zachorowania na raka.

Onkolodzy szacują, że nawet połowy zachorowań na nowotwory można by uniknąć, dzięki stosowaniu się do zasad higieny i zdrowego stylu życia, zawartych w tzw. "Europejskim Kodeksie Walki z Rakiem". Poniżej przypominamy te zasady: 

Jak zapobiegać nowotworom? 12 wskazówek

• Nie pal. Nie używaj tytoniu w żadnej postaci.
• Stwórz w domu środowisko wolne od dymu tytoniowego. Wspieraj politykę miejsca pracy wolnego od tytoniu.
• Utrzymuj prawidłową masę ciała (świadczą o niej: wskaźnik BMI pomiędzy 18,5 a 24,9 kg/m2, obwód talii poniżej 94 cm u mężczyzn i poniżej 80 cm u kobiet). 
• Bądź aktywny fizycznie w codziennym życiu. Ogranicz czas spędzany na siedząco.
• Przestrzegaj zaleceń dotyczących prawidłowego sposobu żywienia: jedz dużo produktów pełnoziarnistych, roślin strączkowych, warzyw i owoców; ogranicz spożycie wysokokalorycznych produktów spożywczych (o wysokiej zawartości cukru lub tłuszczu) i unikaj napojów słodzonych; unikaj przetworzonego mięsa; ogranicz spożycie mięsa czerwonego i żywności z dużą zawartością soli.
• Jeśli pijesz alkohol dowolnego rodzaju, ogranicz jego spożycie. Abstynencja pomaga zapobiegać nowotworom.
• Unikaj nadmiernej ekspozycji na promienie słoneczne (dotyczy to szczególnie dzieci). Chroń się przed słońcem, używaj produktów przeznaczonych do ochrony przeciwsłonecznej. Nie korzystaj z solarium.
• Chroń się przed działaniem substancji rakotwórczych w miejscu pracy. Postępuj zgodnie z zaleceniami dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP).
• Dowiedz się, czy w domu jesteś narażony na naturalne promieniowanie spowodowane wysokim stężeniem radonu. Podejmij działania na rzecz zmniejszenia jego poziomu.
• Kobiety powinny pamiętać o tym, że karmienie piersią zmniejsza u matki ryzyko zachorowania na raka. Jeśli tylko możesz, karm swoje dziecko piersią. Warto też wiedzieć, że hormonalna terapia zastępcza zwiększa ryzyko rozwoju niektórych rodzajów nowotworów. W miarę możliwości ogranicz jej stosowanie.
• Zadbaj o to, aby twoje dzieci poddano szczepieniom ochronnym przeciwko: wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (dotyczy noworodków), a także wirusowi brodawczaka ludzkiego – HPV (dotyczy dziewcząt).
• Bierz udział w programach badań przesiewowych w celu wczesnego wykrywania: raka jelita grubego (zalecenie dotyczy zarówno mężczyzn, jak i kobiet), a także raka piersi oraz raka szyjki macicy (u kobiet).

Czym jest nowotwór

Choroba, w której część komórek w ciele rozrasta się w niekontrolowany sposób (wskutek zmian ich DNA, czyli mutacji), powodując guzy, które mogą się rozsiać do różnych organów. Nowotwory najczęściej diagnozowane są u osób w średnim i starszym wieku. Jednak do zmian w komórkach, które prowadzą do rozwoju nowotworu dochodzi z reguły znacznie wcześniej (m.in. wskutek oddziaływania toksycznych, rakotwórczych substancji). Dlatego już w młodości warto zadbać o zdrowy styl życia, zmniejszając ryzyko zachorowania w starszym wieku.

Onkolodzy proszą o większe wsparcie ze strony państwa

Warto dodać, że przy okazji tegorocznej białej soboty, środowisko polskich onkologów wystosowało do przedstawicieli najwyższych władz państwowych (Prezydenta RP, Premiera Rządu RP, Marszałka Senatu RP, Marszałka Sejmu RP oraz Ministra Zdrowia) apel o wspólne, ponad podziałami i ponad-resortowe, intensywne działania na rzecz zapewnienia wszystkim chorym na nowotwory w naszym kraju, równego dostępu do europejskich standardów kompleksowej, koordynowanej i najwyższej jakości opieki onkologicznej, stosownie do postulatów zawartych w Paryskiej Karcie Walki z Rakiem z 2000 r.

W jaki sposób mogą ćwiczyć chorzy na raka?

Onkolodzy biją na alarm, bo prognozy Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) przewidują podwojenie liczby nowych zachorowań na nowotwory w ciągu najbliższych 15-20 lat. Wiele wskazuje więc na to, że rak stanie się głównym zabójcą ludzi w XXI wieku.

Na szczęście, w obszarze profilaktyki nowotworów coraz więcej się dzisiaj dzieje, także w Polsce, czego dowodem jest nie tylko wspomniana wyżej biała sobota.

Na przykład, w Polsce działa już m.in. bezpłatna infolinia onkologiczna – pod numerem: 800 493 494. Może na nią zadzwonić każdy, z dowolnym pytaniem dotyczącym profilaktyki lub leczenia nowotworów. Infolinia Polskiej Unii Onkologii jest czynna od poniedziałku do czwartku w godzinach: 16.00-19.00. Informacji udzielają za jej pośrednictwem doświadczeni lekarze onkolodzy z całej Polski.

Więcej informacji na temat profilaktyki i leczenia nowotworów można znaleźć m.in. na stronach internetowych Polskiej Unii Onkologii, Centrum Onkologii-Instytutu im. Marii Skłodowskiej-Curie oraz na stronach poświęconych Europejskiemu Kodeksowi Walki z Rakiem.

Wiktor Szczepaniak (zdrowie.pap.pl)