W jaki sposób mogą ćwiczyć chorzy na raka?

Nie jest prawdą, że chory na nowotwór nie może korzystać z fizjoterapii czy uprawiać aktywności fizycznej. Są oczywiście pewne ograniczenia wynikające z choroby, ale co do zasady, dostosowany do stanu chorego ruch pomaga mu, a nie szkodzi.

Rys.Krzysztof "Rosa" Rosiecki
Rys.Krzysztof "Rosa" Rosiecki

Wykonywanie ćwiczeń fizycznych i uprawianie sportu przez osoby chore na nowotwory wzbudzało jeszcze do niedawna wątpliwości i obawy. Wynikały one z przeświadczenia o ich wpływie na obniżenie odporności organizmu oraz nasilenie skutków ubocznych leczenia onkologicznego, np. zaburzeń czynności układu krążenia, osłabienia struktury kości i ich złamań. Nie bez znaczenia była także zła kondycja psychofizyczna chorych i ich niechęć do ćwiczeń fizycznych.

Tymczasem okazało się, że to unikanie wysiłku fizycznego nasila skutki uboczne leczenia nowotworów, obniżając jego skuteczność. Obecnie nie ma już wątpliwości, że ćwiczenia fizyczne są bezpieczną i skuteczną metodą przywracania sprawności psychofizycznej chorych na nowotwory. Potwierdzają to między innymi przykłady wyczynowych sportowców, którzy powrócili do uprawiania sportu po leczeniu nowotworów, np. hokeisty Mario Lemieux, kajakarki Anety Koniecznej, tenisistki Alisy Klejbanowej czy piłkarza Jose Moliny.

Nie bój się ruchu!

Ćwiczenia fizyczne można stosować w każdym rodzaju nowotworu, etapie choroby i metodzie jej leczenia. Istotna różnica dotyczy tylko intensywności i zakresu tych ćwiczeń, uwzględniających deficyty czynnościowe i możliwości wysiłkowe chorych.

Uprawianie sportu/Fot. PAP/M. Kmieciński

21 udowodnionych korzyści z ruchu

Każdy z nas słyszał hasła w stylu: ruch to zdrowie albo w zdrowym ciele zdrowy duch. Tylko co to konkretnie znaczy? Przedstawiamy 21 najważniejszych, potwierdzonych naukowo korzyści z regularnej aktywności fizycznej.

Najbardziej wskazanymi ćwiczeniami fizycznymi dla chorych na nowotwory są naturalne formy ruchu, angażujące duże grupy mięśniowe np. swobodny marsz lub marsz z kijami Nordic Walking, który poprawia bezpieczeństwo ćwiczących, jednocześnie zwiększając udział mięśni podczas marszu. W zależności od rodzaju nowotworu, można również biegać, jeździć na rowerze czy pływać.

Czas trwania ćwiczeń to od 30 do 60 minut, a intensywność powinna być na poziomie 60-80 proc. maksymalnej częstości akcji serca (tętna), zależnie od wieku. Specjaliści posługują się tu wzorem: 220-wiek. Jest to wzór, na podstawie którego określa się maksymalną częstość akcji serca w zależności od wieku. Na przykład dla człowieka 60-letniego jest to 160 uderzeń serca na minutę, ponieważ 220-60=160. Ćwiczenia powinny być powtarzane 3 – 5 razy w ciągu tygodnia i kontynuowane przez co najmniej sześć tygodni.

Osoby o lepszej wydolności mogą wykonywać ćwiczenia w formie ciągłej (bez przerwy), natomiast w przypadku gorszej kondycji wskazana jest forma interwałowa (z przerwami w czasie ćwiczeń)

Czy można ćwiczyć podczas chemioterapii i radioterapii?

Tak, jednak zaleca się wtedy formę interwałową.

Chorzy na nowotwory mogą również wykonywać ćwiczenia siłowe, najczęściej od 50 do 70 proc. maksymalnego jednokrotnego powtórzenia ćwiczenia (maksymalnego obciążenia, które dana osoba jest w stanie pokonać). Obecnie najbardziej polecanym programem ćwiczeń chorych na nowotwory jest połączenie ćwiczeń wytrzymałościowych, stosowanych trzy razy w tygodniu z ćwiczeniami siłowymi stosowanymi dwa razy w tygodniu.

Celem fizjoterapii w onkologii jest...

...psychofizyczne przygotowanie chorego do leczenia choroby nowotworowej, bezpieczne przeprowadzenie go przez okres leczenia, powrót do aktywności życiowej, obniżanie ryzyka nawrotu choroby i przedwczesnej śmierci oraz poprawa jakości życia. Jej podstawą są ćwiczenia fizyczne wspomagane i uzupełniane fizykoterapią i masażem.

Jakie ograniczenia dla chorych na nowotwory?

Nie ma bezwzględnych przeciwwskazań do ćwiczeń fizycznych chorych na nowotwory, ale mogą być pewne ograniczenia. I tak na przykład:

  • W przypadku anemii nie są wskazane ćwiczenia fizyczne w formie ciągłej, ale w interwałowej.
  • Niski poziom płytek krwi jest przeciwwskazaniem do ćwiczeń zwiększających ryzyko urazu. Chodzi tu o np. gry zespołowe.
  • Neutropenia wyklucza ćwiczenia fizyczne w warunkach narażających na infekcję. Nie zaleca się zatem w tym stanie np. ćwiczeń w wodzie, w dużych grupach lub na świeżym powietrzu w zimie.
  • Przez sześć miesięcy po leczeniu raka odbytnicy lub prostaty nie należy jeździć na rowerze.
  • Pacjenci z osteoporozą nie powinni wykonywać ćwiczeń z dużymi obciążeniami.
  • Osoby z zaburzeniami koordynacji powinny powstrzymać się od ćwiczeń w pozycji stojącej, np. marszu na bieżni mechanicznej.
Fot. PAP/Zdjęcie ilustracyjne

Spacerkiem po zdrowie

22 września to Europejski Dzień bez Samochodu. W wielu miastach przejazdy komunikacją miejską są w tym dniu darmowe. To doskonała okazja, by więcej – niż zwykle – spacerować.

Ćwiczenia fizyczne poprawiają sprawność psychofizyczną, ułatwiając i przyspieszając powrót do pełnej aktywności życiowej, wspomagają leczenie choroby nowotworowej, zwiększając odporność organizmu oraz poprawiając stan psychiczny. Wszystkie badania wskazują, że osoby aktywne i sprawne fizycznie mają znacznie mniejsze, nawet o 50 proc., ryzyko wystąpienia choroby nowotworowej, jej nawrotu lub przedwczesnej śmierci. Korzyści te można uzyskać dzięki systematycznej aktywności fizycznej o wydatku energetycznym co najmniej 1000 kcal tygodniowo (6 godzin marszu lub 2 godziny biegu lub 2,5 godziny tańca tygodniowo) lub wykonując co najmniej 12 tys. kroków dziennie.


Prof. Marek Woźniewski

ZOBACZ PODOBNE

  • Adobe

    Wyzwania medycyny: choroby neuronu ruchowego

    Choroby neuronu ruchowego (MND) to grupa nieuleczalnych schorzeń, do której należy m.in. stwardnienie zanikowe boczne (ALS). Mimo wielu lat intensywnych badań naukowcy wciąż nie do końca rozumieją, dlaczego komórki nerwowe odpowiedzialne za kontrolę mięśni degenerują się, co prowadzi do paraliżu, a ostatecznie do śmierci.

  • AdobeStock/bnorbert3

    Zdrowe nawyki wymagają czasu

    Nowe badanie australijskich naukowców sugeruje, że wyrobienie zdrowych nawyków zajmuje o wiele więcej czasu, niż myśleliśmy. Dotychczas uważano, że wyrobienie u siebie nowego nawyku codziennej rutyny zajmuje około 21 dni.

  • Sauna – sposób na zdrowie

    Skandynawski sposób na ciężką zimę to sauna.  Chodzi się do niej nie tylko dla relaksu, ale także dla zdrowia i odporności. Tamtejsi naukowcy wymieniają coraz więcej zdrowotnych korzyści saunowania : od mniejszego ryzyka sercowego zgonu po większą wrażliwość tkanek na insulinę.

  • visualpoint/Adobe

    Wyzwania dla kolan: mobilność i stabilność

    Staw kolanowy odgrywa kluczową rolę w naszym codziennym funkcjonowaniu, zapewniając nam zarówno mobilność, jak i stabilność. Ze względu na swoje położenie, budowę i funkcję, kolano jest podatne na wiele różnych chorób i urazów, które mogą poważnie uprzykrzyć życie.

NAJNOWSZE

  • anasttrofimova20/Adobe

    Cukier szkodzi, a nie krzepi

    Zrozumienie, że cukier szkodzi, przychodzi ludziom z oporami. Może dlatego, że nadmiar słodkości kojarzony jest przede wszystkim z otyłością i próchnicą, a rzadziej się mówi o poważnych schorzeniach, którym sprzyja: stłuszczeniu wątroby, chorobach trzustki, trwałych zmianach w metabolizmie, a nawet demencji.

  • Nie zapomnij o zielonym do zupy

  • Limit na żywienie

  • Medycyna uczy się na swoich błędach

  • Nauka kontra łysienie – mecz wciąż trwa

  • Adobe Stock

    Leki ratujące życie – zmiany w definicji pierwszej pomocy

    Osoby chorujące przewlekle, gdy zagrożone jest ich życie – np. w wyniku wstrząsu anafilaktycznego, ciężkiej hipoglikemii czy napadu padaczki – wymagają natychmiastowej interwencji. Prawo obliguje świadków do niezwłocznego wezwania pomocy medycznej, nie mówi jednak nic o podaniu leków ratujących życie wydawanych z przepisu lekarza, np. adrenaliny czy glukagonu. Wkrótce ma się to zmienić.

  • Droga mleka kobiecego od dawczyń

  • Nadciśnienie i sport - to nie musi się wykluczać