Zmiany klimatyczne to coraz częstsze powodzie
Już teraz powodzie są najczęstszą formą klęsk żywiołowych w Europie, a przewiduje się, że zmiana klimatu spowoduje częstsze i intensywniejsze opady.
Z raportu WHO (Światowej Organizacji Zdrowia) z 2021 roku wynika, że zmiany klimatyczne zwiększają ryzyko i nasilenie powodzi. Jest to konsekwencja coraz częstszych intensywnych opadów, nieprzemyślanego i nieodpowiedniego planowania przestrzennego, zmian w użytkowaniu gruntów w górnym biegu rzeki oraz stale rosnącej koncentracji ludności i zasobów na obszarach zagrożonych powodzią. Sytuację pogarszają często nieodpowiednie praktyki w zakresie planowania i zarządzania powodziowego. Podnoszenie się poziomu mórz zwiększa podatność obszarów nadmorskich na fale sztormowe i związane z nimi powodzie przybrzeżne. Wszystkie te czynniki podnoszą prawdopodobieństwo częstotliwości i intensywności wystąpienia powodzi różnego rodzaju, takich jak powodzie błyskawiczne, powodzie przybrzeżne i rzeczne oraz nieco rzadziej powodzie topniejące śniegu. Przewiduje się, że do 2080 r. bez odpowiednich działań adaptacyjnych, powodzie rzeczne w regionie europejskim dotkną 250 – 400 tys. dodatkowych osób rocznie. Oznacza to ponad dwukrotny wzrost liczby w porównaniu z latami 1961–1990.
Ocenia się, że najbardziej dotknięte będą populacje Europy Środkowej i Wysp Brytyjskich. Do 2080 r. wzrost poziomu morza i przybrzeżne fale sztormowe dotkną kolejnych kilka milionów ludzi, w szczególności w Europie Północnej i Zachodniej.
Powódź to sytuacja kryzysowa także dla dziecka
Kiedy dorośli walczą o dobytek swojej rodziny może umknąć im troska o emocje dzieci, które też przecież w tym uczestniczą i przeżywają. Zostawione same sobie mogą poczuć się zagubione i przestraszone. I co ważne - dotyczyć to może także dzieci, które obserwują tragiczne wydarzenia z bezpiecznego miejsca, dlatego rozmawiajmy z dziećmi o tym co się dzieje i co nas pochłania.
Eksperci radzą, aby aktywnie przygotowywać systemy opieki zdrowotnej na sytuacje związane ze skutkami występowania zjawisk ekstremalnych zmian klimatu. Wśród nich wymieniają m.in: szkolenia odpowiednich służb w zakresie zarządzania katastrofami, zapewnienie społeczeństwu wsparcia w zakresie zdrowia psychicznego, zabezpieczenia odpowiednich zasobów (np. personel, łóżka, niezbędne leki i systemy wsparcia), zminimalizowanie poziomu ryzyka (np. unikając umieszczania krytycznego sprzętu, takiego jak generatory, w obszarach wysokiego ryzyka, takich jak piwnice), stosowania technik ostrzegania i zarządzania informacją (np. śledzenie pacjentów i rejestrowanie ofiar) w celu szybszej reakcji, ograniczenia skutków oraz opracowanie skoordynowanych planów gotowości i reagowania na przyszłość.
Pracownicy służby zdrowia mogą wspierać pacjentów mieszkających na obszarach narażonych na powodzie, dostarczając informacji dotyczących potencjalnych skutków zdrowotnych powodzi, stosowania się do systemów wczesnego ostrzegania i kompleksowego planu ewakuacji.
W przypadku powodzi i podtopień, niezbędne jest zabezpieczenie odpowiednich środków medycznych do leczenia obrażeń i chorób wodozależnych. Ważną rolę w leczeniu chorób związanych z powodzią, problemów ze zdrowiem psychicznym i chorób przewlekłych odgrywa telemedycyna, szczególnie gdy opieka osobista jest niedostępna. Konieczne wydaje się też wzmocnienie programów szczepień i wdrożenie solidnych systemów nadzoru epidemiologicznego , wraz z utrzymaniem podstawowej higieny i warunków sanitarnych, może pomóc w zapobieganiu lub powstrzymywaniu ognisk chorób zakaźnych.
Jak postępować podczas powodzi?
• Słuchaj i stosuj się komunikatów o zagrożeniu i sposobach postępowania w lokalnym radiu lub telewizji;
• Jeśli to możliwe, odeślij dzieci i osoby starsze, z niepełnosprawnościami i przewlekle chore w bezpieczne miejsce (nieobjęte obszarem powodziowym) np. do znajomych czy rodziny;
• Upewnij się, że wszyscy członkowie rodziny, zwłaszcza dzieci, wiedzą co robić w razie powodzi, ustal sposoby kontaktowania się, drogi ewakuacji;
• Naucz członków rodziny sposobów odłączania źródeł energii, gazu i wody;
• Przenieś wartościowe rzeczy na górne kondygnacje budynku;
• Zadbaj o to, by telefon komórkowy cały czas był w pełni naładowany;
• Przygotuj w bezpiecznym miejscu lekarstwa, dowody tożsamości, kosztowności, pieniądze, dokumenty dotyczące domu i posiadanych gruntów, dokumentację działalności gospodarczej i polisy ubezpieczeniowe;
• Zaopatrz dom w niezbędną ilość żywności i wody o długiej ważności do spożycia, przygotuj odpowiednią odzież, latarki, koce i środki higieniczne;
• Pojazdy z terenu posesji przestaw w niezagrożone powodzią miejsca;
• Zabezpiecz budynek i przygotuj worki z piaskiem;
• Przygotuj zwierzęta domowe i hodowlane do ewakuacji, porozmawiaj z sąsiadami o pomocy przy załadunku;
• Rozważ ewakuację zwierząt hodowlanych zaraz po ogłoszeniu alarmu powodziowego. Taka ewakuacja jest zawsze dużo trudniejsza niż ewakuacja ludzi i zajmuje dużo czasu. Sprzęt pływający w dyspozycji straży pożarnej i wojska bardzo często nie nadaje się do ewakuacji dużych zwierząt;
• Paszę dla zwierząt hodowlanych przenieś w niezagrożone zalaniem miejsce;
• Zabezpiecz substancje niebezpieczne, w szczególności chemikalia – pestycydy, środki owadobójcze, farby, lakiery, rozpuszczalniki i inne środki chemiczne;
• Jeśli to możliwe, zabezpiecz zbiorniki z olejem, gazem i innym paliwem;
• Jeśli masz sprzęt pływający (pontony, łodzie itp.), utrzymuj go w sprawności i używaj go w miarę rozwoju sytuacji i potrzeb swoich i sąsiadów ;
• Przygotuj się do ewakuacji. Pozostawanie na zalanym terenie to ogromne ryzyko: oprócz zagrożenia utonięciem, należy liczyć się z chorobami zakaźnymi, brakiem prądu, wody i kanalizacji; po odmowie ewakuacji otrzymanie niezbędnej pomocy na czas może nie być możliwe.
Opracowane przy współpracy z WHO Polska
