Wcześniak: instrukcja obsługi
Na temat opieki nad wcześniakami krąży wiele mitów. Na przykład, że są zbyt słabe by zostać zaszczepione, albo, że nie powinno się z nimi wychodzić na spacery. Czy aby na pewno?
Dzieci przedwcześnie urodzone są zbyt słabe i nie powinny być poddawane szczepieniom to MIT!
Zdaniem specjalistów to właśnie one w pierwszej kolejności powinny mieć dostęp do najlepszych możliwych szczepionek. Z uwagi na to, że przeciwciała przekazywane są dziecku poprzez łożysko matki po ok. 32. tygodniu ciąży, wcześniaki urodzone między 32. a 37. tygodniem ciąży mają ich za mało. Jednak pomimo niedojrzałości układu odpornościowego zaszczepione wcześniaki wykazują podobną odpowiedź odpornościową jak noworodki urodzone o czasie. Co ważne, szczepienia powinny otrzymać zgodnie z wiekiem rzeczywistym tzn. liczonym od dnia narodzin, a nie skorygowanym – czyli w terminie określonym w harmonogramie szczepień – tak jak zdrowe dzieci. Szczepienia przyspieszają bowiem kształtowanie ich odporności. Opóźnianie szczepień bez jednoznacznych przeciwskazań, prowadzi do opóźnienia uzyskania odporności i zwiększenia ryzyka zachorowania. U wcześniaków przebieg chorób zakaźnych jest zwykle poważniejszy, częściej występują komplikacje i konieczność leczenia w szpitalu.
Eksperci rekomendują, aby bezwzględnie nie odraczać szczepienia przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B jeśli matka dziecka ma dodatni wynik badania w kierunku obecności choroby. Wówczas szczepienie dziecka powinno odbyć się w ciągu 12 godzin po urodzeniu. Kolejną szczepionką, której podania u wcześniaków nie można odwlekać jest szczepienie przeciw pneumokokom. Wytyczne medyczne wskazują na konieczność ochrony przeciw pneumokokom wszystkich wcześniaków szczepionką 13-walentną.
Od 1 stycznia 2019 roku, dzięki zmianie w Programie Szczepień Ochronnych, wszystkie wcześniaki tj. urodzone przed ukończeniem 37. tygodniem ciąży, które są narażone w sposób szczególny na zakażenie pnuemokokiem w związku z przesłankami klinicznymi lub epidemiologicznymi, znajdują się w tzw. grupie ryzyka. W praktyce oznacza to, że bezpłatne szczepienia przeciwko pneumokokom dla tej grupy dzieci będą realizowane z użyciem szczepionki 13-walentnej.
Należy wstrzymać się z wizytami gości, którzy bardzo chcą zobaczyć dziecko. To PRAWDA
Lepiej odczekać kilka tygodni. Maluch urodzony przed czasem jest pozbawiony przeciwciał, które w ostatnich tygodniach ciąży dostaje od mamy. Ponieważ jego układ immunologiczny, nie jest jeszcze w pełni wykształcony, może sobie nie radzić sobie z wirusami i bakteriami, na które nie został zaszczepiony.
- Poród przedwczesny to ogromne obciążenie dla dziecka powodujące szereg powikłań zdrowotnych. Niektórym z nich nie jesteśmy w stanie zapobiec, ale trzeba też zrobić wszystko, aby nie „dokładać” dodatkowych obciążeń, szczególnie wtedy, gdy można im zapobiegać. Infekcja może oznaczać dla wcześniaka powrót do szpitala, nawet na oddział intensywnej terapii. To krok wstecz w walce o zdrowie dziecka i dla jego rozwoju. Warto więc zrobić wszystko, aby do tego nie dopuścić. Bez względu na to, czy dziecko urodziło się w 28. tygodniu ciąży czy w 32., należy zabezpieczyć je przed groźnymi wirusami – mówi prof. Ryszard Lauterbach, konsultant wojewódzki w dziedzinie neonatologii, kierownik Oddziału Klinicznego Neonatologii Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie.
Wcześniaka należy ubierać grubiej niż dziecko urodzone o czasie. To PRAWDA
Wcześniaki łatwo się wychładzają, ponieważ mają zaburzoną termoregulację. Dlatego u nich częściej należy sprawdzać ciepłotę ciała – dobrym wyznacznikiem są stopy i kark – te miejsca zawsze powinny być ciepłe. Jeśli tak nie jest, warto założyć dodatkowe ubranko lub okryć dziecko kocykiem. Przy wychłodzeniu nie tylko wcześniaki, ale wszystkie małe dzieci spalają dużo kalorii aby się ogrzać.
Nie ma konieczności, aby w domu noworodki miały zakładane czapki – jeśli tak było w szpitalu, należy je stopniowo od tego odzwyczajać. Zalecaną temperaturą pomieszczenia, w którym przebywa noworodek jest 22-24 stopni, nieco mniej nocą. Jeśli zauważymy, że dziecko często się wychładza można przestawić łóżeczko bliżej kaloryfera. Nie wolno zapominać o wietrzeniu pokoju oraz nawilżaniu powietrza w okresach ogrzewania.
Warto wiedzieć, że najmniejsze dostępne rozmiary ubrań dla nowourodzonych dzieci mają rozmiar 40 cm. Ubranka dla wcześniaków oznaczone są metką „Gucio” albo „uśmiech bociana”, a zagraniczne „newborn”. Przy zakupach dla wcześniaków wyjątkowo ważne jest aby kupować rzeczy, które łatwo jest założyć i zdjąć, gdyż wydłużanie czasu na ubieranie i rozbieranie dziecka może przyczynić się do jego wychłodzenia, a tym samym sprawić, że będzie się ono denerwować. Należy unikać ubrań zapinanych na plecach, z szorstkich tkanin czy z aplikacjami.
Spacer nie dla wcześniaka. MIT!
Zanim wyjdziemy z maluchem na pierwszy spacer musimy być pewni, że potrafi on utrzymać prawidłową temperaturę ciała 36,6 – 37 stopnia Celsjusza i nie marznie podczas przewijania. Jeśli pogoda nie pozwala na spacery dziecko należy werandować, czyli ubrane jak na spacer wystawić na balkon w wózku lub położyć w nim przy otwartym oknie. Nie należy wychodzić z noworodkiem jeśli temperatura powietrza spada poniżej -8 stopni Celsjusza, jest wietrznie lub wyjątkowo upalnie. Przez kilka tygodni należy unikać tłocznych miejsc i galerii handlowych.
Mleko kobiece jest lekarstwem dla wcześniaków. To PRAWDA!
Pierwsza metaanaliza badań, które objęły swoim zasięgiem 100 tys. wcześniaków w Wielkiej Brytanii i Niemczech dowiodła, że mleko matki ratuje im życie oraz wspomaga rozwój mózgu i układu immunologicznego. - W porównaniu z mlekiem mam rodzących w terminie, mleko matek wcześniaków posiada wyższą wartość energetyczną oraz większą zawartość białek immunologicznie aktywnych, wolnych aminokwasów, długołańcuchowych kwasów tłuszczowych oraz niektórych witamin i minerałów – wyjaśnia dr Aleksandra Wesołowska, prezes Fundacji Bank Mleka Kobiecego. – Posiada również większe stężenie przeciwciał i czynników przeciwbakteryjnych. To właśnie mleko kobiece powinno być pierwszym pokarmem jaki otrzyma dziecko doustnie.
istotne dla stymulacji przewodu pokarmowego, a także rozwoju oraz kształtowania ochrony immunologicznej jest podanie siary - pierwszego mleka matki. Chociaż jest jej niewiele, jej ilość i skład jest optymalny do zaspokojenia początkowych potrzeb dziecka. Z tego względu siarę matek dzieci urodzonych przedwcześnie należy odciągnąć zaraz po, lub nawet przed porodem przedwczesnym, nawet wtedy, gdy stan dziecka po urodzeniu nie pozwala na żywienie doustne.
Odpowiednio przechowywana w warunkach chłodniczych siara powinna być podana dziecku jako pierwszy pokarm, tak szybko, jak to będzie możliwe. - Każdemu rodzicowi, który pyta co może zrobić dla swojego przedwcześnie urodzonego dziecka mówimy: zadbać o to, by było karmione mlekiem mamy. Bo mleko mamy jest dla dziecka lekiem – mówi prof. Maria Kornacka wieloletni kierownik Kliniki Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka WUM w Szpitalu Klinicznym im. ks. Anny Mazowieckiej.
Monika Wysocka, zdrowie.pap.pl
