Do czego może prowadzić nieuzasadnione użycie jodku potasu?

Jodku potasu nie można przyjmować profilaktycznie i na własną rękę! Nie pomoże zażywanie go profilaktycznie, gdy nie występuje narażenie na szkodliwe skutki promieniowania. Wręcz zaszkodzi.

Infografika PAP

– Jodek potasu jest podawany wyłącznie po to, żeby zablokować tarczycę przed pierwiastkiem radioaktywnym, który mógłby być przez nią wchłaniany, a jest rakotwórczy – komentuje dr Paweł Grzesiowski, specjalista pediatra, immunolog, ekspert Naczelnej Rady Lekarskiej ds. zagrożeń epidemicznych. 

Podkreśla, że przyjmowanie czy robienie w domu zapasów jodku potasu jest nieuzasadnione. Nie pomoże zażywanie jodku potasu profilaktycznie, gdy nie występuje narażenie na szkodliwe skutki promieniowania. W ten sposób można sobie tylko zaszkodzić.

Nieuzasadnione przyjmowanie jodku potasu może doprowadzić do:

• niedoczynności tarczycy,
• podrażnić układ pokarmowy, 
• wywoływać reakcje alergiczne.

Lekcja Czarnobyla

26 kwietnia przypada rocznica katastrofy jądrowej w ukraińskim Czarnobylu. To okazja, by przypomnieć fakty i mity o promieniowaniu jonizującym oraz wnioski, jakie świat wyciągnął z tej katastrofy.

Również w trakcie kontrolowanego przyjmowania mogą wystąpić działania niepożądane:

• bolesny obrzęk ślinianek,
• katar,
• zaburzenia żołądkowo-jelitowe, wymioty,
• skórne objawy uczuleniowe, wysypka, swędzenie, wyprysk,
• u chorych na gruźlicę może spowodować zaostrzenie objawów choroby.

W razie katastrofy jądrowej

Biuro prasowe Ministerstwa Zdrowia potwierdza, że „w Polsce preparaty stabilnego jodu (w postaci tabletek jodku potasu) stosuje się w ramach profilaktyki jodowej po wypadkach jądrowych”.

Takie zapasy były zawsze utrzymywane, także przed wojną w Ukrainie. Warto przy tym pamiętać, że w razie użycia broni jądrowej dystrybucja jodku potasu na terenie skażonym radioaktywnie nie miałaby raczej sensu – w broni atomowej używane są inne niż jod radioaktywne pierwiastki – wodór, pluton i uran. Jodek potasu hamuje wnikanie radioaktywnych izotopów jodu do tarczycy. Powinien być powszechnie dostępny w krajach narażonych na awarie elektrowni atomowych. Co ważne, chroni wyłącznie tarczycę. Pozostałe narządy są narażone na skutki promieniowania. 

Państwowa Agencja Atomistyki (PPA), podobnie jak i jej odpowiedniki w innych krajach, cały czas monitoruje sytuację radiacyjną. Ta jest dobra. Agencje prowadzące monitoring sytuacji radiacyjnej mają ze sobą stały kontakt i kanały wymiany informacji.

Czym jest jodek potasu?

Jodek potasu (KI) to nieorganiczny związek chemiczny, sól potasowa kwasu jodowodorowego.
Tworzy bezbarwne kryształy łatwo rozpuszczalne w wodzie. W wyniku elektrolizy stopionego jodku potasu powstaje jod i potas. Jego nieznaczne ilości dodaje się do soli kuchennej (tzw. sól jodowana). Alternatywnym dodatkiem jest jodan potasu KIO3. 

Niedobory jodu w organizmie mogą prowadzić do wielu chorób i dolegliwości. Są niebezpieczne dla rozwoju płodu i w okresie wczesnego dzieciństwa. Dlatego w czasie ciąży i karmienia piersią suplementacja jodu bywa niezbędna. Jednak zawsze powinna być prowadzona wyłącznie na zlecenie lekarza i pod jego ścisłą kontrolą. 

Radiojod: na co uważać po terapii tym pierwiastkiem

Przyjmowanie radioaktywnego jodu bywa koniecznością w trakcie terapii podejmowanych w niektórych chorobach tarczycy. Lek może być przyjmowany tylko w szpitalu, a po powrocie, przez kilka tygodni, w trosce o bliskich trzeba przestrzegać odpowiednich zasad.

Niedobór jodu niekorzystnie wpływa na procesy metaboliczne, pracę mięśni, rozwój układu nerwowego i mózgu. Jego nadmiar także szkodzi zdrowiu. Dlatego nie powinno się go przyjmować na własną rękę. Jodek potasu działa wykrztuśnie i jest wykorzystywanym w leczeniu stanów zapalnych górnych dróg oddechowych. Nie należy go łączyć z innymi lekami wykrztuśnymi.

Jodek potasu jest składnikiem płynu Lugola (jod rozpuszczony w roztworze wodnym jodku potasu), jodyny, maści z jodkiem potasu, odkażającej  jodyny. Maści z jego zawartością stosowane są w leczeniu tępych urazów, przy naciągnięciu mięśni i więzadeł, w leczeniu obrzęków limfatycznych i w stanach zapalnych. 

Dawkowanie jodku potasu, podobnie jak w przypadku wszelkich preparatów leczniczych, zależy od wieku, stanu zdrowia, reakcji pacjenta na leczenie.

Beata Igielska, zdrowie.pap.pl

Zródła:

Farmakopea Polska VIII, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2008, s. 3491, ISBN 978-83-88157-53-0. 
Jodek potasu (nr 30533) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck KGaA) na obszar Polski.
 Jodek potasu (nr 30315) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck KGaA) na obszar Polski.
Szczegółowe dane kliniczne oraz właściwości farmakologiczne tabletek jodku potasu są zawarte w charakterystykach produktów leczniczych zawierających substancję czynną jodek potasu o mocy 65 mg: 
https://rejestrymedyczne.ezdrowie.gov.pl/api/rpl/medicinal-products/28768/characteristic
https://rejestrymedyczne.ezdrowie.gov.pl/api/rpl/medicinal-products/35583/characteristic
https://pl.wikipedia.org/wiki/Jodek_potasu