Badania przesiewowe pomagają uciec przed rakiem

Jeśli po osiągnięciu pewnego wieku zwlekasz z wykonaniem cytologii, mammografii czy kolonoskopii, popełniasz duży błąd.

Grafika: Krzysztof "Rosa" Rosiecki
Grafika: Krzysztof "Rosa" Rosiecki

Eksperci podkreślają, że w dużej mierze o zachorowaniu na raka decydujemy sami, poprzez nasz styl życia i zachowania zdrowotne. Szczególnie ważne jest poddawanie się zalecanym badaniom profilaktycznym (przesiewowym), które pozwalają na wykrywanie raka we wczesnym stadium zaawansowania w sytuacji, gdy nie ma żadnych niepokojących objawów i - co najważniejsze -  w którym jest on wyleczalny. Dzięki takim badaniom możliwe jest też często wykrycie zmian przedrakowych.

Siła dowodów

O wadze i skuteczności badań przesiewowych świadczą najlepiej dane statystyczne zaprezentowane 30 maja 2017 r. w Centrum Onkologii-Instytucie im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie, podczas konferencji „Szybsi od raka, czyli profilaktyka nowoczesna i skuteczna”.

Dzięki Programowi Profilaktyki Raka Szyjki Macicy, który został wdrożony w Polsce w 2006 r., kobiety w wieku 25-59 lat mogą wykonywać bezpłatne badania cytologiczne raz na trzy lata.

Oto efekty programu po 10 latach realizacji:

  • Zaobserwowano 2,5-krotny wzrost tempa spadku zachorowalności na raka szyjki macicy w grupie kobiet w wieku 25-59 lat. To dzięki temu, że cytologia jest pierwszym testem, który może wskazać istnienie zmian przednowotworowych, które można wyleczyć.
  • Zaobserwowano 3,5-krotny wzrost tempa spadku umieralności na raka szyjki macicy u kobiet z tej grupy wiekowej.To dlatego, że cytologia jest pierwszym testem, wskazującym na możliwość raka szyjki macicy, który – wykryty we wczesnym stadium – jest wyleczalny.

Warto dodać, że zgłaszalność kobiet na cytologię wzrosła dzięki realizacji programu z 59 proc. do około 75 proc.

Dla pań i panów

Eksperci podkreślają, że badania przesiewowe (zwane też screeningowymi) są przeznaczone generalnie dla osób zdrowych (nie mających żadnych niepokojących objawów), które w związku z osiągniętym wiekiem znalazły się w grupie ryzyka.

Poza cytologią, onkolodzy namawiają też do robienia dwóch innych ważnych rodzajów badań przesiewowych.

Fot. PAP/Zdjęcie ilustracyjne

Siedem mitów o szczepieniach

Szczepionki szkodzą, nadwyrężają układ odpornościowy, powodują autyzm, a szczepienia nie są już niepotrzebne, bo wiele chorób, przed którymi mają chronić, już nie występuje – to MITY! Zobaczcie, dlaczego są nieprawdziwe.

- Mammografia, która pomaga wykryć raka piersi, jest zalecana kobietom w wieku 50-69 lat, raz na 2 lata. W wieku 50-65 lat zalecane są też co 10 lat, zarówno u mężczyzn jak i kobiet, badania przesiewowe w kierunku raka jelita grubego, czyli kolonoskopia – mówi dr Michał Kamiński, kierownik Zakładu Profilaktyki Nowotworów z Centrum Onkologii-Instytutu im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie (COI).

Warto dodać, że o ile cytologia i mammografia są powszechnie dostępne dla każdej spełniającej kryteria kobiety, to dostępność kolonoskopii jest nieco mniejsza. O ile ktoś nie zostanie na to badanie bezpośrednio zaproszony przez służbę zdrowia, to może próbować sam się na nie zgłosić w wybranych placówkach medycznych (tzw. ośrodkach oportunistycznych, które można znaleźć na stronie internetowej Programu Badań Przesiewowych www.pbp.org.pl).

Co ciekawe, zgłaszalność na cytologię (75 proc.) jest zdecydowanie najwyższa wśród omawianych badań przesiewowych. Mammografię przeprowadza znacznie mniej, bo tylko około 40 proc. uprawnionych kobiet. Z kolei zgłaszalność na kolonoskopię sięga już tylko 20 proc.

Prewencja pierwotna

Badania przesiewowe zaliczane są do tzw. profilaktyki wtórnej nowotworów. Na koniec warto jednak wspomnieć również o kilku głównych założeniach profilaktyki pierwotnej.

- Polega ona na upowszechnianiu w społeczeństwie zachowań eliminujących narażenie na czynniki zwiększające ryzyko zachorowania, takie jak: dym tytoniowy, alkohol, otyłość, brak aktywności fizycznej, żywność o wysokiej zawartości cukru, tłuszczu i soli, czerwone mięso, oparzenia słoneczne, wirus zapalenia wątroby B czy wirus brodawczaka ludzkiego – wymienia prof. Jan Walewski, dyrektor COI.

Nawet jednak przestrzeganie tych zaleceń nie zwalnia z poddawania się badaniom przesiewowym.

Wiktor Szczepaniak (www.zdrowie.pap.pl)

ZOBACZ PODOBNE

  • Adobe Stock/Photographee.eu

    Kiedy wybrać się po raz pierwszy z córką do ginekologa?

    Pierwsza wizyta dziewczynki u ginekologa to duże przeżycie, ale lepiej jej nie odkładać. Jeśli nic niepokojącego się nie dzieje, to można pojawić się w gabinecie po roku od pierwszego krwawienia, nie później jednak niż do ukończenia przez młodą pacjentkę 15 lat. Przed wizytą warto porozmawiać o tym, co czeka ją w gabinecie – radzi dr n. med. Ewa Kuś, konsultant ds. ginekologii i położnictwa Grupy Luxmed.

  • Fot. PAP/P. Werewka

    Sól jodowana: jak ustrzegliśmy się poważnej choroby

    Niedobór jodu może wywołać chorobę charakteryzującą się głębokim ubytkiem możliwości intelektualnych. To właśnie on odpowiadał w dawnych czasach za występowanie na terenie Szwajcarii tzw. kretynizmu endemicznego. Polska ustrzegła się tego losu, bo w 1935 roku wprowadzono skuteczną profilaktykę - do soli kuchennej dodawany był jodek potasu.

  • fot. tanantornanutra/Adobe Stock

    Jak wygląda świat, gdy traci się wzrok?

    Pewnego dnia obudziłem się i już nic nie widziałem. Całe dzieciństwo przygotowywano mnie na ten moment, ale czy można być na to naprawdę gotowym? Największą szkołę życia dało mi morze. Ono buja każdego tak samo – opowiada Bartosz Radomski, fizjoterapeuta i przewodnik po warszawskiej Niewidzialnej Wystawie.

  • P. Werewka/PAP

    Milowy krok – przeszczep gałki ocznej

    W okulistyce mamy za sobą kolejny krok milowy – przeszczep gałki ocznej. Na razie jednak to operacja kosmetyczna, bo nie umiemy jeszcze połączyć nerwów wzrokowych, a więc przywrócić widzenia. Wszystko jednak przed nami – wyraził nadzieję prof. Edward Wylęgała, kierownik Katedry i Oddziału Klinicznego Okulistyki Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.

NAJNOWSZE

  • Badanie: większość Polaków za zakazem reklam alkoholu

    Piwo to najczęstszy wybór młodzieży sięgającej po alkohol po raz pierwszy. Nie można w tym kontekście nie wspomnieć o oddziaływaniu reklam, nawet jeśli na ekranie lub billboardzie pojawia się etykieta „zero procent”. Dlatego Fundacja GrowSpace rusza z kampanią antyalkoholową „Zero procent prawdy”. Zlecony przez nią sondaż potwierdza słuszność tej decyzji.

  • Trzeba śledziony, by wyleczyć serce

  • Badania kliniczne szansą chorych na raka dzieci

  • Ćwicz dla siebie i dziecka

  • Czerniak – 5 liter, które ratują życie

  • AdobeStock

    VR - nowe narzędzie do leczenia fobii

    Zdaniem dr Agnieszki Popławskiej, Kierownika Zakładu Psychologii Organizacji i Marketingu Uniwersytetu SWPS w Sopocie psychoterapie z wykorzystaniem AI to tylko kwestia czasu. VR-owe gogle są już powszechne, teraz czas na specjalne VR-owe pokoje, gdzie można np. zmierzyć się z fobiami albo popracować nad uzależnieniami. Specjalistka przekonuje, że terapia wspomagana VR daje dużo lepsze efekty.

  • Źródło głosu

  • Supermoce ludzkiego ciała

Serwisy ogólnodostępne PAP