Test na HIV w gabinecie lekarza POZ
Lekarz podstawowej opieki zdrowotnej może już zlecić bezpłatny test na HIV. Taki ruch zwiększy dostęp pacjentów do diagnostyki i pozwoli wcześniej wykrywać ewentualne zakażenie oraz skuteczniej je leczyć. To tym istotniejsze, że średnio 5–6 Polaków dziennie dowiaduje się, że jest nosicielem wirusa. Mimo to blisko co piąta zakażona osoba pozostaje nieświadoma.
„Fakt, że lekarze pierwszego kontaktu w Polsce będą nareszcie mogli kierować swoich pacjentów na testy w kierunku HIV, to przełom. Wprawdzie Punkty Konsultacyjno-Diagnostyczne (PKD) od lat testują anonimowo i bezpłatnie na HIV, jednak dostępność testów u lekarza rodzinnego na pewno wpłynie na zwiększenie odsetka Polaków, którzy się na takie badanie zdecydują” – podkreśla Sławomir Roś, koordynator programu Pozytywnie Otwarci z ramienia Gilead Sciences Poland.
Testy przesiewowe na HIV od 5 maja są świadczeniem gwarantowanym w poradniach podstawowej opieki zdrowotnej. Dzięki temu jest szansa na wcześniejsze wykrycie zakażenie – w porównaniu do testów III generacji pozwalają na skuteczniejsze leczenie. W Polsce przypadków wcale nie ubywa.
„W 2010 r. rozpoznano u nas 583 przypadki HIV (zgłoszono w sumie 1207, w tym rozpoznane w poprzedzających latach), a w 2024 r. – aż 2013 (zgłoszono w sumie 2257). Przy tym odsetek osób testujących się na HIV pozostaje na podobnym, zatrważająco niskim poziomie – około 10 proc. dorosłej populacji” – przekazuje biuro organizacyjne Pozytywnie Otwarci.
Pacjenci mogą skorzystać z testu IV generacji, który wykrywa zarówno przeciwciała anty-HIV, jak i antygen p24. To test o wysokiej czułości (99,4-100 proc.) i swoistość (98,3-99,94 proc.).
Im większa czułość, tym mniejszy odsetek wyników fałszywie dodatnich, czyli mniejsze ryzyko przeoczenia choroby, a im swoistość bliższa 100 proc., tym więcej zdrowych badanych otrzyma prawidłowy wynik.
Test IV generacji wykonuje się z jednej próbki krwi, w zależności od technologii laboratoryjnej z surowicy lub osocza. Przy czym konieczne jest zachowanie „okna diagnostycznego”, czyli okresu od zakażenia/narażenia na zakażenie a pobraniem próbki. W tym wypadku to cztery tygodnie – to o około siedem dni szybciej względem testów III generacji. Wyjątkiem jest przypadek, gdy występuje u pacjenta ostre zakażenie retrowirusowe. Wtedy test trzeba wykonać od razu.
W przypadku wyniku pozytywnego (czyli prawdopodobnego zakażenia HIV), rozpoznanie trzeba potwierdzić testem molekularnym (NAAT) lub testem western-blottingu.
W Polsce od wykrycia pierwszego przypadku zakażenia HIV, czyli od 1985 roku, do końca 2023 r. zakażonych wirusem HIV było 32 935 osób. Na AIDS zachorowały 4194 z nich, a 1496 zmarło.
HIV (ang. human immunodeficiency virus) to wirus upośledzający system odporności człowieka, przez co czyni go mniej odpornym na infekcje. Przez wiele lat może nie dawać żadnych objawów. Od zakażenia do rozpoznania upływają średnio 2–4 lata. Wirus może wywołać zespół nabytego upośledzenia odporności, czyli AIDS. Są trzy główne drogi zakażenia: kontakty seksualne (waginalne, analne, oralne), krew i tzw. zakażenie wertykalne, gdy zakażona HIV matka przekazuje wirusa dziecku w czasie ciąży, porodu czy karmienia piersią.
Tramwaj zwany pożądaniem
W maju na ulice polskich miast, po raz czternasty, wyjadą „Tramwaje zwane pożądaniem”. To kampania zorganizowana przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Studentów Medycyny IFMSA–Poland. Studenci medycyny w pojazdach komunikacji miejskiej, nie tylko tramwajach, będą edukować, rozdawać ulotki informacyjne na temat HIV i innych zakażeń przenoszonych droga płciową (HCV, kiła).
„Dzięki współczesnym terapiom z HIV można żyć tak, jak z wieloma innymi chorobami przewlekłymi – bez komplikacji, ale pod warunkiem, że pozostaje się pod opieką lekarza i przyjmuje się regularnie leki” – zaznacza Anna Przedmojska z Międzynarodowego Stowarzyszenia Studentów Medycyny IFMSA–Poland. Testy w niektórych miastach będą dostępne w czasie akcji na miejscu, w innych studenci powiedzą, gdzie je wykonać.
Mapa Punktów Konsultacyjno-Diagnostycznych dostępna jest na stronach: www.aids.gov.pl, www.leczhiv.pl.
Tramwaje i autobusy zwane pożądaniem pojadą w tym roku w następujących miastach (terminy mogą ulec zmianie):
• 12–14 oraz 31 maja – Opole
• 13–15 maja – Kielce
• 16–17 maja – Toruń
• 21 maja – Wrocław
• 22 maja – Szczecin, Radom
• 23 maja – Kraków, Zielona Góra
• 24 maja – Gdańsk, Lublin, Bydgoszcz
• 30 maja – Olsztyn, Poznań
• 6 czerwca – Elbląg
• 1 grudnia – Warszawa
