Kobiety żyją dłużej – zwłaszcza w Hiszpanii
Kobiety żyją dłużej niż mężczyźni we wszystkich regionach Unii Europejskiej. Najbardziej długowieczne są Hiszpanki, a najmniej Bułgarki. W Polsce największą szansę na długie życie mają mieszkanki wschodnich i południowo-wschodnich województw.
W 2022 r. oczekiwana długość życia w chwili urodzenia w Unii Europejskiej dla kobiet była o ponad 5 lat wyższa niż dla mężczyzn i wynosiła 83 lata. Różnica płci na korzyść kobiet utrzymywała się we wszystkich regionach.
Życie jak w Madrycie – Hiszpanie żyją najdłużej w UE
Dostatnie, wygodne, pozbawione trosk – takie zgodnie z popularnym powiedzeniem jest życie mieszkańców hiszpańskiej stolicy. Okazuje się, że jest ono również długie. Oczekiwana długość życia przy urodzeniu osiągnęła w Madrycie najwyższy poziom w całej UE. W przypadku kobiet to prawie 87 lat, a w przypadku mężczyzn – ponad 82 lata.
Nie tylko w okolicach Madrytu kobiety żyją dłużej niż w innych częściach Unii Europejskiej. Trend ten utrzymuje się również w hiszpańskich regionach Nawarra oraz Kastylia i León, gdzie ich oczekiwana długość życia wyniosła prawie 87 lat.
W przypadku mężczyzn następne najwyższe poziomy odnotowano w regionie Trydentu we Włoszech i w metropolii sztokholmskiej – ponad 82 lata.
Jaki jest klucz do długowieczności?
– Jeżeli patrzymy na mapę dotyczącą długości życia, to oprócz Hiszpanii mamy też dużą długość życia we Włoszech. Przyglądając się tzw. niebieskim strefom, czyli tym, w których jest dużo stulatków w doskonałej formie, zawsze podkreśla się oddziaływania społeczne, czyli czas, który spędza się z rodziną, z przyjaciółmi. Myślę, że jest to bardzo ważne w europejskich krajach basenu Morza Śródziemnego. W Hiszpanii czy we Włoszech widzimy popołudniami osoby gromadzące się przed domami, na ławeczkach w parkach, które po prostu sobie siedzą, rozmawiają, spędzają razem czas. Kultura takiego funkcjonowania społecznego jest niezwykle ważna dla długiego życia, ale też dla dobrego starzenia – mówi prof. dr hab. n. med. Katarzyna Wieczorowska-Tobis, lekarka-specjalistka geriatrii i medycyny paliatywnej, kierowniczka Katedry i Kliniki Medycyny Paliatywnej Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu.
W Bułgarii żyje się najkrócej
Najniższą oczekiwaną długość życia kobiet odnotowano w peryferyjnym regionie Francji – Majotcie (74 lata), a kolejne miejsca zajęły trzy regiony Bułgarii: Północno-Zachodni (76 lat) oraz Północno-Środkowy i Południowo-Wschodni (średnio 77 lat).
Mężczyźni w Unii Europejskiej przeciętnie żyją najkrócej (poniżej 70 lat) w Bułgarii Północno-Zachodniej (68 lat), a następnie na Łotwie i w Bułgarii Północno-Środkowej (69 lat).
– Tylko 20–25 proc. starzenia jest uwarunkowane genetycznie. Reszta to czynniki środowiskowe, na które mamy wpływ. Aktywność fizyczna i prawidłowa dieta przekładają się na wolniejszy proces starzenia. W związku z tym w poszczególnych etapach naszego życia mamy mniej zmian narządowych sprzyjających występowaniu chorób. Mówimy o tzw. rezerwie czynnościowej na poziomie wszystkich narządów, która pozwala nam nie zachorować, gdy oddziałuje czynnik potencjalnie chorobotwórczy. Do tych niekorzystnych oddziaływań oprócz braku aktywności i nieodpowiedniej diety należą też palenie i zanieczyszczenie powietrza. Wszystkie oddziaływania razem wpływają na to, że w niektórych regionach żyje się krócej – wyjaśnia prof. Wieczorowska-Tobis.
Badania: pozytywne nastawienie do starości wiąże się z lepszym zdrowiem w późnym wieku
Osoby pozytywnie nastawione do starości na ogół cieszą się wyższą sprawnością intelektualną i lepszym zdrowiem w późnych latach życia – sugerują badania sondażowe przeprowadzone wśród amerykańskich seniorów. Naukowcy stwierdzili, że znaczące mogą być nie tylko własne przekonania, ale też męża lub żony.
Duże różnice płci w oczekiwanej długości życia w poszczególnych regionach
Największe regionalne różnice płci odnotowano w krajach bałtyckich oraz kilku regionach Polski i Rumunii. W tej kategorii przoduje Łotwa, gdzie oczekiwana długość życia przy urodzeniu dla kobiet była aż o 10 lat wyższa niż dla mężczyzn.
Różnice w oczekiwanej długości życia przy urodzeniu między kobietami i mężczyznami były generalnie znacznie mniejsze w Danii, Irlandii, Holandii i Szwecji. Jednak najmniejszą różnicę zaobserwowano we francuskim zamorskim departamencie Majotta w Kanale Mozambickim. Oczekiwana długość życia przy urodzeniu dla kobiet była tam zaledwie o 0,4 roku wyższa niż dla mężczyzn.
– Dłuższa długość życia kobiet wynika trochę z oddziaływań hormonalnych. Natomiast mówi się o tzw. ryzykownych zachowaniach, takich jak picie dużej ilości alkoholu, palenie tytoniu, o zgonach w wyniku wypadków samochodowych w młodym wieku. To wszystko zdecydowanie bardziej dotyczy mężczyzn niż kobiet. Oprócz tego mężczyźni inaczej podchodzą do swojego zdrowia. Dużo rzadziej wykonują badania profilaktyczne i później, w razie dolegliwości, zgłaszają się do lekarza, a zatem podejmowane leczenie jest zawsze wtedy trudniejsze – tłumaczy prof. Wieczorowska-Tobis.
Na Podkarpaciu i w Małopolsce żyje się dłużej
W Polsce na najdłuższe życie mogą liczyć mieszkanki województwa podkarpackiego i podlaskiego oraz małopolskiego – ponad 82 lata.
W przypadku mężczyzn najbardziej długowieczni są mieszkańcy woj. małopolskiego, u których oczekiwana długość życia w chwili urodzenia wyniosła prawie 75 lat, a także regionu warszawskiego.
– Osoby starsze w miastach mają lepszy dostęp do opieki medycznej, ale na tradycyjnej wsi lepiej funkcjonują więzi społeczne, a te czynniki mają m.in. znaczenie dla długości życia. Generalnie mężczyźni żyją dłużej w miastach, w przypadku kobiet różnica ta nie jest tak wyraźna. Myślę, że z czasem będzie się to wyrównywało, bo warunku życia na wsi dynamicznie się zmieniają – prognozuje prof. Katarzyna Wieczorowska-Tobis.
Najkrócej w Polsce, bez względu na płeć, żyją mieszkańcy woj. łódzkiego. W przypadku mężczyzn oczekiwana długość życia w chwili urodzenia wyniosła tam 72 lata i była o 8 lat niższa niż u kobiet (80 lat).
– We wszystkich rozwiniętych krajach na świecie oczekiwana długość życia kobiet jest zdecydowanie wyższa niż mężczyzn. Ta różnica jest dużo większa w Polsce niż w krajach Europy Zachodniej. U nas różnica pomiędzy mężczyznami a kobietami wynosi nadal ponad 7 lat. Warto jednak podkreślić, że wraz z upływem czasu różnica ta maleje, gdyż przed 10 laty wynosiła dokładnie rok więcej i mamy nadzieję, że trend ten się utrzyma. Różnica ta zmniejsza się też wraz z wiekiem i dla osób 60-letnich wynosi już niecałe 5 lat; mężczyźni mają też wyższy odsetek trwania życia w zdrowiu – zauważa prof. Wieczorowska-Tobis.
W Polsce największe różnice w oczekiwanej długości życia przy urodzeniu między kobietami i mężczyznami odnotowano w woj. podlaskim, świętokrzyskim i mazowieckim – prawie 9 lat, a najmniejsze w woj. kujawsko-pomorskim, pomorskim i wielkopolskim – 7 lat.
