Reprotoksyny - problemy z płodnością z powodu pracy

Reprotoksyny to substancje chemiczne, które mogą wpływać szkodliwie na cykl płciowy, produkcję nasienia, przebieg ciąży czy rozwój potomstwa, a także laktację – wyjaśnia Paweł Wdówik, lekarz specjalista i konsultant krajowy w dziedzinie medycyny pracy. Takie substancje mają widnieć w Kodeksie pracy obok rakotwórczych i mutagennych jako groźne dla człowieka w miejscu pracy. Którzy pracownicy są na nie narażeni i na jaką ochronę mogą liczyć?

Autorka: Klaudia Torchała

Ekspert: Paweł Wdówik, konsultant krajowy w dziedzinie medycyny pracy

09.05.2024/06:05
3 minuty czytania
Fot.PAP
Fot.PAP

Niewielu z nas słyszało o reprotoksynach. Teraz jest na to szansa za sprawą nowelizacji Kodeksu pracy i wpisania ich jako szkodliwych dla zdrowia człowieka w pracy. Co to za substancje?

Są to substancje lub mieszaniny działające szkodliwie na funkcje rozrodcze i płodność

Na jakiej zasadzie działają i dlaczego mogą wywierać niekorzystny wpływ na rozrodczość, rozwój ciąży?

Substancje reprotoksyczne mogą oddziaływać szkodliwie poprzez uszkodzenie procesu spermatogenezy i oogenezy (procesu powstawania i dojrzewania plemników i komórek jajowych), transportu gamet, zaburzeń układu hormonalnego, przedwczesne starzenie się układu płciowego czy zaburzenia procesu dojrzewania. Mogą również wpływać szkodliwie na cykl płciowy, przebieg ciąży czy rozwój płodu a także rozwój potomstwa i laktację. Niektóre skutki dla zdrowia pracowników i ich potomstwa mogą być nieodwracalne, np. śmierć rozwijającego się płodu, wady wrodzone czy zmiany w rozwoju fizycznym.

Pracując w biurze raczej reprotoksyn nie napotkamy. W jakich miejscach pracy jesteśmy narażeni na ich działanie?

Narażenie na substancje reprotoksyczne występuje przy produkcji i stosowaniu pestycydów, produkcji i przetwórstwie tworzyw sztucznych, w przemyśle gumowym, farmaceutycznym, metalurgicznym, kosmetycznym, w budownictwie, w placówkach ochrony zdrowia, warsztatach samochodowych.

W jaki sposób w takim razie pracodawcy powinni chronić pracowników przed substancjami reprotoksycznymi? Teraz ta ochrona będzie już usankcjonowana prawnie.

Będzie bardziej usankcjonowana prawnie, ponieważ przewiduje się szereg działań związanych z zapewnieniem bezpiecznego środowiska pracy. Chodzi m.in. o prowadzenie rejestrów pracowników narażonych na działanie substancji reprotoksycznych, podobnie jak ma to miejsce w przypadku substancji rakotwórczych i mutagennych. Konieczne będzie także zgłaszanie właściwemu organowi przypadków szkodliwego wpływu na funkcje rozrodcze i płodność u dorosłych pracowników płci męskiej i żeńskiej lub toksyczności rozwojowej u potomstwa.

Substancje reprotoksyczne to zróżnicowana pod względem chemicznym grupa i w każdym przypadku powinno się stosowanie właściwe środki ochrony. To np. środki ochrony zbiorowej u źródła powstawania zagrożenia, takie jak odpowiednia wentylacja i działania organizacyjne, ale także środki ochrony osobistej – np. odzież ochronna, maski, ochrona oczu tam, gdzie nie da się zagrożeniu przeciwdziałać w inny sposób. Oczywiście najlepiej byłoby wyeliminować uwalnianie do środowiska pracy stwarzającego zagrożenie czynnika reprotoksycznego poprzez właściwe projektowanie procesów pracy i kontrolę techniczną oraz stosowanie odpowiedniego wyposażenia i materiałów.

Klaudia Torchała, zdrowie.pap.pl

Ekspert

Fot. archiwum prywatne

Paweł Wdówik, konsultant krajowy w dziedzinie medycyny pracy - lekarz, specjalista medycyny pracy, ekspert w zakresie ochrony zdrowia pracujących i medycyny pracy. Kierownik Oddziału w Radomiu Mazowieckiego Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy. Członek Rady do spraw Zdrowia Publicznego. Członek wielu grup eksperckich w zakresie zdrowia pracujących, badań profilaktycznych i chorób zawodowych. Wiceprezes Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Medycyny Pracy.

Autorka

Klaudia Torchała

Klaudia Torchała - Z Polską Agencją Prasową związana od końca swoich studiów w Szkole Głównej Handlowej, czyli od ponad 20 lat. To miał być tylko kilkumiesięczny staż w redakcji biznesowej, została prawie 15 lat. W Serwisie Zdrowie od 2022 roku. Uważa, że dziennikarstwo to nie zawód, ale charakter. Przepływa kilkanaście basenów, tańczy w rytmie, snuje się po szlakach, praktykuje jogę. Woli małe kina z niewygodnymi fotelami, rowery retro. Zaczyna dzień od małej czarnej i spaceru z najwierniejszym psem - Szógerem.

ZOBACZ TEKSTY AUTORKI

COPYRIGHT

Wszelkie materiały PAP (w szczególności depesze, zdjęcia, grafiki, pliki video) zamieszczone w portalu "Serwis Zdrowie" chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych.

ZOBACZ PODOBNE

  • AdobeStock

    Ubezpieczenie zdrowotne a profilaktyka - jak dbać o zdrowie z właściwym ubezpieczeniem?

    Materiał promocyjny

    Aktywna umowa z towarzystwem ubezpieczeniowym w zakresie ochrony zdrowia i życia jest niezbędna, aby mieć możliwość skorzystania z kompleksowego wsparcia np. w razie wystąpienia poważnej choroby. Takie rozwiązanie to wsparcie profilaktyczne i diagnostyczne dla całej Twojej rodziny. Chcesz dowiedzieć się, jak zadbać o swoje zdrowie posiadając odpowiednio dobrane ubezpieczenie? Przeczytaj ten poradnik i wybierz odpowiedni zakres ochrony.

  • zdj. AdobeStock

    Zmiany czasu odbijają się na naszym zdrowiu

    Już w ten weekend, w nocy z 26 na 27 października, przestawimy zegarki z godz. 3 na 2, co oznacza, że pośpimy o godzinę "dłużej". Eksperci jednak już od dawna przekonują, że dwukrotna zmiana czasu w ciągu roku powoduje wiele negatywnych konsekwencji dla naszego zdrowia - zanim przyzwyczaimy się do nowego ustawienia godziny często borykamy się z zaburzonym rytmem snu, problemami z zaśnięciem, nagłą zmianą nastroju i zmęczeniem.

  • zdj. PAP/kadr z filmu

    Zwiększenie bezpieczeństwa pacjentów wymaga skutecznych narzędzi prawnych

    Materiał promocyjny

    Naszą misją jest ochrona praw pacjenta, dlatego postuluję o wzmocnienie narzędzi prawnych, aby skutecznie zwiększać bezpieczeństwo każdej leczonej osoby - powiedział Bartłomiej Chmielowiec, rzecznik praw pacjenta, podczas uroczystej gali 15-lecia działalności tej instytucji. Dodał, że budowanie nowoczesnego systemu ochrony zdrowia musi być skoncentrowane na pacjencie.

  • materiały EFNI

    Dariusz Joński o ustawie „Apteka dla Aptekarza 2.0”: konieczna rewizja

    Materiał promocyjny

    Brak stabilności i niespójność przepisów: to główne bolączki, na które zwracali uwagę uczestnicy panelu o rynku aptecznym podczas Europejskiego Forum Idei (EFNI) w Sopocie. Przedsiębiorcy biorący udział w dyskusji zapowiedzieli także złożenie pozwu zbiorowego, związanego ze stratami spowodowanymi przez ustawę potocznie zwaną „Apteką dla Aptekarza 2.0”. Zdaniem europosła Dariusza Jońskiego, ustawa jest niekonstytucyjna i powinna zostać wycofana.

NAJNOWSZE

  • PAP/P. Werewka

    Uzależnienia u dzieci i młodzieży – na co należy zwrócić uwagę?

    Za występowanie uzależnień wśród dzieci i młodzieży w dużej mierze odpowiadają czynniki środowiskowe, czyli to, co dzieje się w najbliższym otoczeniu tych dzieci. Nastolatki przyznają, że sięgają po substancje psychoaktywne albo z ciekawości albo dlatego, że nie radzą sobie ze stresem, z wyzwaniami, że czują się samotni, przeciążeni presją wywieraną przez osoby dorosłe. O tym jakie są objawy uzależnienia u dziecka czy nastolatka - wyjaśnia dr n. med. Aleksandra Lewandowska, ordynator oddziału psychiatrycznego dla dzieci w Specjalistycznym Psychiatrycznym Zespole Opieki Zdrowotnej w Łodzi, konsultant krajowa w dziedzinie psychiatrii dzieci i młodzieży.

  • Sprawdź, czy nie tracisz wzroku – prosty test

  • Kiedy zacząć myć zęby dziecku?

  • Niejadki. Kiedy trudności w jedzeniu mają podłoże sensoryczne

  • HIV: kiedyś drżeliśmy, dziś ignorujemy

WIADOMOŚCI

  • Adobe Stock

    CRM – zespół sercowo-nerkowo-metaboliczny. Nowe spojrzenie na szereg schorzeń

    Na każdego pacjenta z problemami sercowo-naczyniowymi należy spojrzeć szeroko i badać go także pod kątem cukrzycy i choroby nerek – przestrzegają specjaliści. Jak tłumaczą, mechanizmy leżące u podstaw tych chorób są ze sobą powiązane i wzajemnie się napędzają. W efekcie jedna choroba przyczynia się do rozwoju kolejnej.

  • Kobiety żyją dłużej – zwłaszcza w Hiszpanii

  • Badania: pozytywne nastawienie do starości wiąże się z lepszym zdrowiem w późnym wieku