Co roku, w dniu 26 listopada, obchodzony jest Dzień Niedoboru Żelaza
Niedobór żelaza i niedokrwistość z niedoboru żelaza mogą dotyczyć każdego. To powszechne schorzenia, występujące na całym świecie i dotykające zarówno mężczyzn, jak i kobiety, osoby młode, jak i starsze.
Niedobór żelaza jest najbardziej rozpowszechniony wśród kobiet w okresie przedmenopauzalnym, wśród kobiet w ciąży oraz dzieci w wieku poniżej 5 lat. W Europie niedobór żelaza dotyka do 33% kobiet w okresie przedmenopauzalnym, do 77% kobiet w ciąży oraz do 48% dzieci.
Żelazo jest niezbędne do: produkcji czerwonych krwinek oraz zapewnienia sprawnego funkcjonowania serca i mięśni szkieletowych; odgrywa istotną rolę w zwalczaniu infekcji i chorób, utrzymaniu odpowiedniego poziomu energii; prawidłowym funkcjonowaniu mózgu.
Niedokrwistość z niedoboru żelaza występuje, gdy poziom żelaza zmagazynowanego w organizmie jest tak niski, że organizm nie jest już w stanie wytworzyć wystarczającej ilości hemoglobiny do budowania zdrowych czerwonych krwinek. Hemoglobina to białko znajdujące się wewnątrz czerwonych krwinek, które przenosi tlen do tkanek i narządów w całym organizmie.
Mimo poważnych konsekwencji i dużej częstości występowania niedoboru żelaza, schorzenie to jest wciąż zbyt rzadko rozpoznawane. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że ich zdrowie i samopoczucie jest zagrożone.
Niedobór żelaza a niewydolność serca
Pacjenci z niewydolnością serca najczęściej trafiają do szpitala nie ze względu na zawał, a dlatego, że dochodzi do zaostrzenia choroby. Okazuje się, że można aż o 1/3 zmniejszyć liczbę hospitalizacji z tego powodu podając im dożylnie żelazo i poprawić im komfort życia; niedobór tego pierwiastka występuje aż u 60 – 70 proc. pacjentów z niewydolnością serca. Badanie kliniczne na ten temat zaplanowali i koordynowali naukowcy z Wrocławia. O jego rezultatach opowiada rektor tamtejszej uczelni medycznej prof. Piotr Ponikowski.
Objawy niedoboru żelaza i niedokrwistości z niedoboru żelaza
Są trudne do sprecyzowania, mogą przyjmować różną postać i być związane z wieloma innymi schorzeniami.
Do objawów niedoboru żelaza zaliczamy: powtarzające się bóle głowy, uczucie zmęczenia psychicznego, drażliwość, zawroty głowy, szybką utratę koncentracji, bolesne, białe zmiany wewnątrz jamy ustnej lub czerwone, łuszczące się pęknięcia po jednej lub obu stronach jamy ustnej.
Obserwuje się także kompulsywne, powtarzające się żucie lodu, pragnienie jedzenia substancji niejadalnych, takich jak ziemia, większą niż zwykle liczbę infekcji, takich jak kaszel czy przeziębienia. Inne objawy to uczucie zmęczenia fizycznego, zimne ręce i/lub stopy, wypadanie włosów kępkami lub w większej ilości, problemy ze słuchem, ból na powierzchni języka, bladość, najbardziej widoczna na twarzy, paznokciach, wewnątrz jamy ustnej i po wewnętrznej stronie powiek. Mogą wystąpić trudności w oddychaniu, łatwo pękające i łamiące się paznokcie, potrzeba poruszania nogami nawet podczas odpoczynku, niewyjaśnione plamy krwi pod skórą.
Diagnostyka
Standardowa diagnostyka pod kątem niedokrwistości obejmuje morfologię krwi. Jednak, w celu wykrycia niedoboru żelaza, konieczne jest przeprowadzenie dalszych badań diagnostycznych. Ferrytyna w surowicy jest uznawana za jeden z najdokładniejszych parametrów w diagnozowaniu niedoboru żelaza i badanie jej poziomu zalecane jest przez Światową Organizację Zdrowia. Ale poziom ferrytyny w surowicy, może się zmienić pod wpływem takich chorób jak grypa, a tym samym, w celu postawienia prawidłowej diagnozy może być konieczne sprawdzenie dodatkowych parametrów. Należą do nich: TSAT lub wysycenie transferyny w surowicy, całkowita ilość żelaza w surowicy krwi, TIBC - czyli całkowita zdolność wiązania żelaza.
Leczenie
Warto zaznaczyć, że istnieje wiele sposobów leczenia niedoboru żelaza i zależą one od poziomu niedoboru i historii chorób pacjenta. Sposoby te obejmują: zwiększenie ilości żelaza w diecie, doustna suplementacja żelazem lub przyjmowanie go w formie dożylnej (poprzez infuzję lub zastrzyk).
NIE LEKCEWAŻ NIEDOBORU ŻELAZA
Jeśli rozpoznasz u siebie jeden lub więcej objawów niedoboru żelaza, udaj się do lekarza.
https://www.takeironseriously.com/PL
Źródła:
1. Barton JC, et al. BMC Blood Disord. 2010;10:9. doi:10.1186/1471-2326-10-9.; 2. Strona internetowa: https://www.takeironseriously.com/pl/zwieksz-swiadomosc/o-nas dostęp w dniu 7 listopada 2022; 3. Auerbach M, Adamson JW Am J Hematol. 2016;91(1):31-38.; 4. Fernando B, et al. World J Gastroenterol. 2009 Oct 7; 15(37): 4638-4643.; 5. Favrat B., et al. PLoS One 9(4): e94217. eCollection 2014; 6. Trost LB, et al. J Am Acad Dermatol. 2006;54(5):824-44.; 7. Silber MH, et al. Mayo Clin Proc. 2013;88(9): 977-986.; 8. Brigham D, Beard J Crit RevFood Sci Nutr. 1996;36(1040-8398):747-763.; 9. Jankowska E, et al. Eur Heart J. 2010;31(15):1872-80.; 10. Schieffer KM, et al. JAMA Otolaryngol Neck Surg. 2017;(800).; 11. Pavord S, et al. BJH 2020; 188: 819-30; 12. Api O, et al. Turk J Obstet Gynecol 2015;12:173-8.; 13. Beard JL. J Nutr 2001;131:568-80.; 14. Lumish RA, et al. The Journal of Nutrition 2014;114(10):1533-9.; 15. Kantor J. Journal of Investigative Dermatology 2003;121(5): 985-8.; 16. Osaki T, et al. Am J Med Sci 1999;318(5):324-9.; 17. Milman N. Ann Hematol. 2008;87(12):949–959.; 18. World Health Organization. WHO guideline on use of ferritin concentrations to assess iron status in individuals and populations.;2020.; 19. Centre for Disease Control. Iron-Status Indicators: National Report on Biochemical Indicators of Diet and Nutrition in the U.S. Population 1999-2002. Available online: https://www.cdc.gov/nutritionreport/pdf/nr_ch3.pdf. Date accessed: September 2020.; 20. Soldin P et al. Clin Chim Acta. 2004 April ; 342(0): 211–217.
NM-PL-2022-11-5017
