Jak zdiagnozować long-covid?
Teraz long-covid diagnozowany jest na podstawie objawów zgłaszanych przez pacjenta - nie ma specyficznego testu. Ale być może taki się wkrótce pojawi. Jeśli potwierdzą się rezultaty uzyskane przez naukowców z kilku wiodących ośrodków w Stanach Zjednoczonych, będzie można opracować prosty test z krwi. Wyniki ich pracy badawczej zostały właśnie opublikowane w Nature.
Rys. Krzysztof "Rosa" Rosiecki
Po każdej ostrej infekcji wirusowej może rozwinąć się zespół objawów, które skutecznie upośledzają jakość życia. Przed pandemią wywołaną SARS-CoV-2 najbardziej znane były powikłania grypy dotykające układ krążenia. Natomiast w miarę postępu pandemii COVID-19 pojawiła się rosnąca grupa pacjentów, którzy po przechorowaniu tej choroby zgłaszali szereg niepokojących objawów, m.in. męczliwość, przewlekłe zmęczenie, problemy z pamięcią, zaburzenia snu.
W grudniu 2022 roku WHO przyjęła definicję zespołu symptomów, które świadczą o long-covid. Zgodnie z nią o long-covid możemy mówić wtedy, kiedy u pacjenta, który przeszedł infekcję, trzy miesiące później wciąż obserwowane są objawy będące następstwem infekcji, albo też w przeciągu trzech miesięcy od zakażenia pojawiają się nowe objawy, przy czym muszą się one utrzymywać przez okres co najmniej dwóch miesięcy; we wszystkich powyższych przypadkach tych objawów nie można wyjaśnić innymi przyczynami niż COVID.
Long-covid jest zatem rozpoznawany na podstawie objawów klinicznych zgłaszanych przez pacjenta. Naukowcy z kilku ośrodków w USA, kierowani przez zespoły z Icahn School of Medicine at Mount Sinai i Yale School of Medicine postanowili sprawdzić, czy da się wyróżnić jakieś markery biologiczne, które pozwolą uściślić diagnozę. To pierwsze tego rodzaju badanie.
Long-covid da się uchwycić w badaniu krwi?
Badacze analizowali dane od 271 uczestników zrekrutowanych pomiędzy styczniem 2021 a czerwcem 2022 roku w trzech ośrodkach medycznych. Każdy z pacjentów musiał wypełnić dokładne kwestionariusze z pytaniami na temat odczuwanych objawów, historią zdrowia i jakością życia związaną ze stanem zdrowia. Od wszystkich pobrano też próbki krwi, by sprawdzić szereg parametrów.
Pacjenci zostali podzieleni na trzy grupy: tych z objawami long-covid (od co najmniej czterech miesięcy), tych, którzy nie mieli infekcji SARS-CoV-2 oraz tych, którzy chorowali na COVID-19, ale w pełni wyzdrowieli bez „ogona” long-covidu.
Wszystkie pobrane dane zostały następnie podane algorytmowi analizy uczenia maszynowego, aby wychwycić te z biomarkerów, które charakteryzują się najlepszą trafnością w znalezieniu w badanej grupie pacjentów z long-covid.
Okazało się, że algorytm, na podstawie próbek krwi, z 96-proc. dokładnością potrafił odróżnić pacjentów z long-covid od tych, którzy go nie mieli, a najbardziej wyraźne różnice dotyczyły układu odpornościowego i hormonalnego: u tych, którzy cierpieli z powodu long-covid naukowcy zaobserwowali nadaktywność limfocytów T, reaktywację utajonych wirusów (łącznie z wirusem Epstein-Barra i innymi wirusami opryszczki – wielu z nas jest nimi zainfekowanych, ale niejako pozostają „uśpione”) oraz istotny spadek poziomu kortyzolu.
- Nasze ustalenia pokazują, że ludzie z long-covid doświadczają procesu chorobowego, który da się wychwycić za pomocą badań krwi, niemniej zróżnicowanego w zależności od indywidualnej historii medycznej pacjenta – powiedział jeden z autorów publikacji dr David Putrino, cytowany przez portal Medical Xpress.
Jego zdaniem, konieczne są dalsze badania, ale już teraz warto, by lekarze zbierali dokładny wywiad u pacjentów, których objawy sugerują long-covid i zlecali im zestaw badań laboratoryjnych. Zaznaczył, że na razie nie ma magicznej tabletki na long-covid, w związku z tym trzeba terapię dopasowywać do konkretnego pacjenta. Ustalenia amerykańskich naukowców trzeba sprawdzić na większych grupach pacjentów.
Niemniej jednak dr Putrino uważa, że badanie, w którym wziął udział, pozwoli na opracowanie wiarygodnego testu wykrywającego long-covid.
W rozmowie z Serwisem Zdrowie latem profesor Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu Piotr Rzymski powiedział, że z dostępnych badań wynika, iż trudno jest oszacować skalę występowania long-covid – wyniki różnią się w zależności od badania oraz okresów dominacji rożnych wariantów SARS-CoV-2 (np. ok. 45 proc. na początku pandemii przy wariancie alfa do kilku-kilkunastu procent przy omikronie).
Justyna Wojteczek, zdrowie.pap.pl
Źródło:
Doniesienie prasowe o publikacji w Nature: People with long COVID have distinct hormonal and immune differences to those without the condition (medicalxpress.com)
