Probiotyki na skórę? Może już niedługo

Skórę zasiedlają liczne mikroby, a coraz więcej badań wskazuje, że są one jednym z elementów stanowiących o jej zdrowiu. Naukowcy sprawdzają, czy niektóre szczepy bakterii można stosować w leczeniu chorób skóry. Dostępne są też kosmetyki, w których – zdaniem producentów – zawarta jest mikrobiota, ale niezależni naukowcy zalecają na razie ostrożność w wierze w zapewnienia o ich skuteczności.

Fot. PAP/Jacek Turczyk/Zdjęcie ilustracyjne
Fot. PAP/Jacek Turczyk/Zdjęcie ilustracyjne

Mikroby, głównie bakterie, upodobały sobie różne, korzystne dla nich miejsca na skórze i w skórze. Te jednokomórkowe organizmy w większości są dla człowieka korzystne lub obojętne. Pomagają utrzymać skórę – nasz największy organ - w równowadze, w tym, m.in. chronią ją przed zasiedleniem przez inne, chorobotwórcze gatunki, np. przez gronkowca złocistego (Staphylococcus aureus). Oczywistym jest, że zaburzenie równowagi może prowadzić do problemów i może mieć związek z chorobami skóry.

Badania nie wykluczają, że dbanie o skórny mikrobiom i jego odbudowa z pomocą odpowiednich probiotycznych preparatów może pomóc w zachowaniu zdrowia i lepszej kondycji skóry. Choć można już kupić nawet kosmetyki tego rodzaju, warto pamiętać jednak, że badania skórnego mikrobiomu znajdują się dopiero na wstępnym etapie, a jak niektórzy specjaliści podkreślają, biologiczną równowagę skóry nie jest trudno zaburzyć niewłaściwie dobranym działaniem na nią – także kosmetyku.

Bakteriami w atopowe zapalenie skóry?

Jeden z obszarów, w którym wpływ mikrobów na skórę jest relatywnie intensywnie badany, to pomoc w leczeniu atopowego zapalenia skóry. W schorzeniu tym nierzadko dochodzi do nasilonego namnażania się wspomnianego już gronkowca złocistego. Ubiegłoroczne badanie przeprowadzone na Uniwersytecie w Kopenhadze wskazało na niekorzystne zmiany w składzie skórnej mikroflory pojawiające się przede wszystkim w miejscach zgięć i na skórze szyi.

„Nasze dane wskazują na ogólną oraz na specyficzną dla poszczególnych miejsc dysbiozę towarzyszącą atopowemu zapaleniu skóry. Obejmuje ona bakterie, grzyby i wirusy. Przy określaniu odpowiednio wycelowanej terapii, klinicyści powinni wziąć pod uwagę zarówno konkretnego pacjenta, jak i poszczególne miejsca na skórze. Przyszłe badania sprawdzające oddziaływania mikrobioty mogą mieć duży potencjał” - piszą autorzy pracy opublikowanej na łamach periodyku  „BMC Microbiology”.

Rys. Krzysztof "Rosa" Rosiecki

9 faktów o atopowym zapaleniu skóry

Sprawdź, co robić, żeby dobrze żyć pomimo atopowego zapalenia skóry (AZS), które ułatwia wnikanie do organizmu bakterii i alergenów.

Interwencje takie są już testowane. Przed dwoma laty polski zespół z Uniwersytetu Warszawskiego opublikował analizę sześciu badań tego typu. Ochotnicy przyjmowali na skórę preparaty z różnymi gatunkami korzystnych bakterii. Objawy choroby zwykle malały. Co równie ważne, nie pojawiały się żadne, istotne skutki uboczne.

„Przeprowadzony przez nas przegląd badań wskazuje, że prowadzone są próby wprowadzania tej nowej terapii u osób z atopowym zapaleniem skóry. Pilotażowe testy wykazały, że nałożenie na skórę odpowiednich bakterii może zmienić jej mikrobiotę i pomóc w ustabilizowaniu zaburzonej u chorych mikrobiotycznej równowagi” - piszą w swojej publikacji warszawscy naukowcy.

„Jednak potrzebna jest ostrożność. Potrzebne są bowiem randomizowane badania z udziałem dużych grup ochotników, przy mniejszych różnicach w metodologii. Dopiero to może pozwolić na określenie właściwych gatunków bakterii, ich dawki i czasu leczenia, tak aby podawanie na skórę probiotyków stało się skuteczną terapią” - podkreślają specjaliści.

Na razie zatem lecznicze probiotyki na skórę to pieśń przyszłości.

Mikroby mogą pomagać w oparzeniach

Mikroby testuje się także w leczeniu trudno gojących się ran. Rzecz w tym, że rozrost szkodliwych bakterii to częsta przyczyna problemów z powrotem do zdrowia na przykład po oparzeniach.

Naukowcy sformułowali hipotezę, że można wprowadzić takie bakterie, które przyniosą pomoc poprzez konkurencję z chorobotwórczymi i utrudnianie im zadania. Przebadali ją naukowcy z argentyńskiego Uniwersytetu w Tucumán, którzy osiemdziesięciu poparzonym pacjentom zaaplikowali na rany bakterie Lactobacillus plantarum. W grupie ochotników znajdowały się osoby z zakażonymi oparzeniami 2. i 3. stopnia oraz z wczesnymi, wolnymi od infekcji oparzeniami 3. stopnia. Uzyskane wyniki, choć – należy to podkreślić - bez dużej mocy statystycznej wskazują, że aplikacja bakterii może stanowić alternatywną metodę wspomagania gojenia się ran po poparzeniach. W przypadku zakażonych ran oparzeniowych 2. stopnia i niezakażonych 3. stopnia efekty leczenia były podobne, jak przy stosowaniu typowej terapii z użyciem powodującej skutki uboczne sulfadiazyny srebra, a w przypadku zainfekowanych ran 3. stopnia bakterie działały lepiej. Co więcej, można je łatwo hodować, a leczenie z ich pomocą nie wymaga skomplikowanego sprzętu.

Rys. Krzysztof "Rosa" Rosiecki

Choroby wątroby wypisane na skórze

Wątroba, nawet jeśli chora, długi czas nie boli. Ale o tym, że coś niedobrego dzieje się w tym narządzie, świadczyć mogą wygląd skóry oraz jej swędzenie. Sprawdź, jakie mogą być skórne objawy chorób wątroby.

Jak to zwykle bywa w początkowej fazie poszukiwania nowej terapii, nadal potrzebne są badania.

Mikrobiotyczne kosmetyki

Jak można się było spodziewać, potencjał skórnej flory zauważyli producenci kosmetyków. Jak podają autorzy opracowania opublikowanego w ubiegłym roku na łamach pisma „Molecules” rynek związanych z probiotykami preparatów do pielęgnacji ciała cały czas rośnie.

Autorzy analizy przyznają, że faktycznie, takie produkty mają szansę działać. „Istnieją liczne dowody na korzyści wynikające ze stosowania specyficznych probiotyków na skórę. Dodatkowo, analizując mechanizmy opóźniające starzenie, można wskazać na niektóre szczepy pomagające regulować pH, zmniejszać stres oksydacyjny, chronić przed fotostarzeniem i poprawiać działanie ochronnej warstwy skóry” - piszą.

Jednocześnie jednak zalecają ostrożność i wyliczają szereg wyzwań, przed którymi jeszcze stoją producenci kosmetyków, a także urzędy dopuszczające kosmetyki na rynek.

Na przykład niemało produktów nazywanych probiotycznymi nie zasługuje, zdaniem naukowców, na tę nazwę. Mogą na przykład zwierać preparaty z bakterii, ale nie żywe bakterie i choć takie substancje też mogą poprawiać wygląd skóry, nie można takiego kremu czy innego kosmetyku nazwać probiotycznym.

Często producenci nie podają dokładnych informacji na temat użytych mikroorganizmów. Część produktów zawiera konserwanty, które nie tylko oddziałują na bakterie w nim zawarte, ale również mogą wpływać na naturalną florę skóry. Nie do końca też wiadomo, czy nawet żywe bakterie będą działać w zamierzony przez producentów sposób przez odpowiedni czas po zakupie kosmetyku. I należy pamiętać, że nie wszystkie zapewnienia o działaniu tego typu produktów są poparte odpowiednio rozległymi badaniami.

Problem mogą stanowić także niedoskonałe jeszcze regulacje wytwarzania czy sprzedaży tego typu produktów. „Nie ulega wątpliwości, że oddziaływanie na mikroby może oznaczać nowe sposoby poprawiania wyglądu i samopoczucia. Stwarza to wyzwania regulacyjne, ponieważ wprowadza kosmetyki w sferę zdrowia. Zwracamy uwagę na potrzebę uaktualnienia często archaicznych systemów i kategorii produktów stosowanych przez regulacyjne agencje”  - piszą autorzy publikacji.

Fot. PAP/Jacek Turczyk

Kosmetyki. Możesz sprawdzić, co wklepujesz w skórę

Chcesz wiedzieć jakie właściwości mają składniki twojego kremu? A może chcesz sprawdzić, co zawiera płyn do kąpieli dla dziecka? Można zajrzeć do udostępnionej przez Polskie Stowarzyszenie Przemysłu Kosmetycznego i Detergentowego (PSKD) bazy składników kosmetycznych, w której opisanych jest około 30 tysięcy substancji. Warto też zaglądać na strony unijne, które dostarczają szeregu istotnych informacji o składnikach kosmetyków.

„Musimy zwracać szczególną uwagę na potrzebę zapewnienia bezpieczeństwa, klinicznej oceny i dowodów na stosowanie wysokich standardów przechowywania, stosowania i obchodzenia się z produktami zawierającymi mikroorganizmy, ich metabolity czy ściany komórkowe. Nieudowodnione twierdzenia nikomu nie pomagają, podczas gdy dobrej jakości badania naukowe mogą zaowocować produktami o dużej wartości dla ludzkiego zdrowia i samopoczucia” - dodają.

Tymczasem nie zapominajmy o tym, że na stan naszej skóry w bardzo dużym stopniu wpływa odpowiedni wypoczynek, dieta, ekspozycja na słońce i to, ile i co pijemy.

Marek Matacz dla zdrowie.pap.pl

Źródła:
Praca naukowa na temat skórnego mikrobiomu

Praca naukowa na temat mikrobiomu osób z atopowym zapaleniem skóry

Analiza badań testujących bakteryjnej terapii w atopowym zapaleniu skóry

Publikacja opisująca eksperymentalną terapię ran oparzeniowych

Naukowa analiza sytuacji probiotycznych kosmetyków
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7956298/

Autor

Marek Matacz

Marek Matacz - Od ponad 15 lat pisze o medycynie, nauce i nowych technologiach. Jego publikacje znalazły się w znanych miesięcznikach, tygodnikach i serwisach internetowych. Od ponad pięciu lat współpracuje serwisem "Zdrowie" oraz serwisem naukowym Polskiej Agencji Prasowej. Absolwent Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii Uniwersytetu Gdańskiego i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.

ZOBACZ TEKSTY AUTORA

ZOBACZ PODOBNE

  • Fot. PAP/P. Werewka

    Kiedy wybrać się po raz pierwszy z córką do ginekologa?

    Pierwsza wizyta dziewczynki u ginekologa to duże przeżycie, ale lepiej jej nie odkładać. Jeśli nic niepokojącego się nie dzieje, to można pojawić się w gabinecie po roku od pierwszego krwawienia, nie później jednak niż do ukończenia przez młodą pacjentkę 15 lat. Przed wizytą warto porozmawiać o tym, co czeka ją w gabinecie – radzi dr n. med. Ewa Kuś, konsultant ds. ginekologii i położnictwa Grupy Luxmed.

  • Fot. PAP/P. Werewka

    Sól jodowana: jak ustrzegliśmy się poważnej choroby

    Niedobór jodu może wywołać chorobę charakteryzującą się głębokim ubytkiem możliwości intelektualnych. To właśnie on odpowiadał w dawnych czasach za występowanie na terenie Szwajcarii tzw. kretynizmu endemicznego. Polska ustrzegła się tego losu, bo w 1935 roku wprowadzono skuteczną profilaktykę - do soli kuchennej dodawany był jodek potasu.

  • fot. tanantornanutra/Adobe Stock

    Jak wygląda świat, gdy traci się wzrok?

    Pewnego dnia obudziłem się i już nic nie widziałem. Całe dzieciństwo przygotowywano mnie na ten moment, ale czy można być na to naprawdę gotowym? Największą szkołę życia dało mi morze. Ono buja każdego tak samo – opowiada Bartosz Radomski, fizjoterapeuta i przewodnik po warszawskiej Niewidzialnej Wystawie.

  • P. Werewka/PAP

    Milowy krok – przeszczep gałki ocznej

    W okulistyce mamy za sobą kolejny krok milowy – przeszczep gałki ocznej. Na razie jednak to operacja kosmetyczna, bo nie umiemy jeszcze połączyć nerwów wzrokowych, a więc przywrócić widzenia. Wszystko jednak przed nami – wyraził nadzieję prof. Edward Wylęgała, kierownik Katedry i Oddziału Klinicznego Okulistyki Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.

NAJNOWSZE

  • Adobe

    Sekretne życie gronkowca złocistego

    Jest jakieś 30 proc. szans, że czytacie ten tekst wspólnie – ty i twój gronkowiec złocisty: przyczajony w nozdrzach, przycupnięty na skórze. Staphylococcus aureus to „cichy lokator”. Przez długi czas może pozostawać w ukryciu, nie wyrządzając nam żadnej szkody. Jednak gdy tylko dostrzeże słabość, atakuje bezwzględnie. 

  • Wczesna diagnoza CT1 – jak uniknąć stanu zagrożenia życia

  • Cukier szkodzi, a nie krzepi

  • Leki ratujące życie – zmiany w definicji pierwszej pomocy

  • Nie zapomnij o zielonym do zupy

  • zdj. AdobeStock/anaumenko

    Czy roślinny burger jest zdrowy?

    Burgery, kiełbasy, nuggetsy, filety, paluszki – na rynku dostępnych jest coraz więcej roślinnych produktów, które wyglądają, smakują i pachną jak mięso. Czy warto się na nie przestawić, a może są równie lub nawet bardziej niezdrowe niż pierwowzory? Dotychczasowe wyniki są raczej uspokajające, ale nadal najzdrowsza jest żywność nisko- i nieprzetworzona.

  • Zaburzony rytm snu może sprawiać wiele problemów

  • Droga mleka kobiecego od dawczyń