Testosteron – czy jego suplementacja jest bezpieczna?

Testosteron to jedna z najczęściej kupowanych na czarnym rynku substancji. Przyjmowanie go bez wskazań lekarskich naraża jednak na poważne problemy, abstrahując od tego, że kupowanie rodzaju leków w nielegalnym obrocie to ryzyko przyjmowania nieznanych substancji. Ale są sytuacje, kiedy mężczyzna dostanie na ten hormon receptę. Dobra wiadomość jest taka, że w tych uzasadnionych przypadkach raczej nie czyni on szkód w układzie krążenia – przynajmniej w okresie ok. 2,5 roku jego stosowania.

Rys. Krzysztof "Rosa" Rosiecki
Rys. Krzysztof "Rosa" Rosiecki

Badanie Testosteron Replacement Therapy for Assessment of Long-term Vascular Events and Efficacy Response in Hypogonadal Men (TRAVERSE) prowadzone przez Cleveland Clinic wykazało, że „terapia zastępcza testosteronem nie powoduje poważnych niepożądanych zdarzeń sercowych u mężczyzn w średnim wieku i starszych z hipogonadyzmem (niski poziom testosteronu), którzy mieli wcześniej wysokie ryzyko sercowo-naczyniowe”. 

Jego wyniki zostały zaprezentowane na dorocznym spotkaniu Towarzystwa Endokrynologicznego ENDO 2023 i opublikowane w New Anglia Journal of Medicine. 

Testosteron to męski hormon płciowy (kobiety również go potrzebują, ale w zdecydowanie mniejszych stężeniach). Niski poziom testosteronu może powodować m.in. obniżone libido i zaburzenia funkcji seksualnych, w tym impotencję, ale także zmęczenie, obniżony nastrój, wypadanie włosów, a w niektórych przypadkach uderzenia gorąca (podobnie jak u kobiet w okresie menopauzy).

Choć początkowo wydawało się, że doskonałym remedium na te problemy będzie suplementacja testosteronu, w 2013 r. amerykańscy naukowcy ogłosili wyniki swoich badań (https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/1764051), z których wynika że mężczyźni z wcześniejszymi problemami z sercem, którzy stosowali terapię zastępczą testosteronem, mieli zwiększone ryzyko zawału serca, udaru mózgu i śmierci sercowej. 

Rys. Krzysztof "Rosa" Rosiecki

5 rzeczy, których nie wiesz o hormonach

Jeśli sądzisz, że jesteś w stanie kontrolować swoje życie, po tym tekście zmienisz zdanie. Hormony sterują naszym zachowaniem, w stopniu wręcz niewyobrażalnym.

To spowodowało, że Agencja ds. Żywności i Leków nakazała producentom testosteronu sponsorowanie badania klinicznego w celu ustalenia, czy produkty te stanowią zagrożenie dla układu sercowo-naczyniowego lub udaru u mężczyzn je przyjmujących.
W odpowiedzi na obawy FDA naukowcy z Cleveland Clinic postanowili przyjrzeć się sprawie wnikliwiej.

Suplementacja tak, ale nie jako lek na starzenie się

Do badania włączono ponad 5 tys. mężczyzn w wieku 45-80 lat z objawowym hipogonadyzmem (zmniejszenie wydzielania hormonów płciowych) oraz podwyższonym ryzykiem sercowo-naczyniowym. Chorzy w ramieniu eksperymentalnym stosowali codziennie żel z testosteronem, w grupie kontrolnej – identycznie wyglądający żel, który jednak był substancją obojętną. 

Okazało się, że w porównaniu z placebo testosteron poprawiał funkcje seksualne oraz zmniejszał częstość i nasilenie niedokrwistości. W ciągu 33-miesięcznej obserwacji terapia hormonalna nie zwiększała ryzyka zawału mięśnia sercowego, udaru mózgu, zgonu z powodu chorób układu sercowo-naczyniowego ani nawrotu raka gruczołu krokowego. Nie wpływała również na gospodarkę węglowodanową, w tym ryzyko rozwoju cukrzycy. U chorych stosujących testosteron częściej obserwowano jednak migotanie przedsionków, ostrą chorobę nerek i zatorowość płucną oraz większe o 43 proc. ryzyko złamań.

- Nasze odkrycia mogą ułatwić bardziej świadome rozważenie potencjalnych korzyści i zagrożeń związanych z terapią testosteronem wśród mężczyzn w średnim wieku i starszych z hipogonadyzmem - powiedział w komunikacie prasowym dr Michael Lincoff, główny autor badania i wiceprzewodniczący ds. badań w Cleveland Clinic Department of Cardiovascular Medicine.

Fot. PAP

Kupujesz w aptece internetowej? Sprawdź, czy legalnej

Leki wydawane bez recepty można kupić w aptece internetowej. Wystrzegać się jednak należy innych miejsc w sieci – prawdopodobnie oferują sfałszowane preparaty, które w najlepszym razie – nie zadziałają, a w najgorszym – zaszkodzą.

Wyniki tych badań są o tyle istotne, że wielu mężczyzn suplementuje testosteron, aby poczuć się młodziej lub zbudować siłę i masę mięśniową - badanie opublikowane w JAMA Internal Medicine wykazało, że recepty na terapię testosteronem potroiły się w latach 2001-2011 dla mężczyzn w wieku powyżej 40 lat. (https://jamanetwork.com/journals/jamainternalmedicine/fullarticle/1691925)

Choć odkrycie naukowców z Cleveland prawdopodobnie złagodzi obawy, że suplementacja testosteronu stanowi potencjalne zagrożenie dla układu sercowo-naczyniowego, to naukowcy ostrzegają przed bezzasadnym suplementowaniu testosteronu.

- Mężczyźni nie powinni stosować testosteronu w celu przeciwdziałania starzeniu się — powiedział główny autor badania, Steven E. Nissen , dyrektor naukowy Instytutu Serca, Naczyń i Klatki Piersiowej w Cleveland Clinic. - Nie chcemy, aby nasze badanie było nadużywane przez lekarzy do przepisywania go mężczyznom, którzy po prostu chcą poczuć się młodziej.

Warto tu wspomnieć, że panowie mogą wspomóc naturę w wydzielaniu testosteronu. Tego hormonu wydzielają więcej mężczyźni szczupli, aktywni ruchowo i dbający o nocny wypoczynek.

Monika Wysocka, zdrowie.pap.pl

Źródła:
https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa2215025
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24193080/

Autorka

Monika Grzegorowska

Monika Grzegorowska - O dziennikarstwie marzyła od dziecka i się spełniło. Od zawsze to było dziennikarstwo medyczne – najciekawsze i nie do znudzenia. Wstępem była obrona pracy magisterskiej o błędach medycznych na Wydziale Resocjalizacji. Niemal całe swoje zawodowe życie związała z branżowym Pulsem Medycyny. Od kilku lat swoją wiedzę przekłada na bardziej przystępny język w Serwisie Zdrowie PAP, co doceniono przyznając jej Kryształowe Pióro. Nie uznaje poranków bez kawy, uwielbia wieczory przy ogromnym stole z puzzlami. Życiowe baterie ładuje na koncertach i posiadówkach z rodziną i przyjaciółmi.

ZOBACZ TEKSTY AUTORKI

ZOBACZ PODOBNE

  • Adobe Stock/Photographee.eu

    Kiedy wybrać się po raz pierwszy z córką do ginekologa?

    Pierwsza wizyta dziewczynki u ginekologa to duże przeżycie, ale lepiej jej nie odkładać. Jeśli nic niepokojącego się nie dzieje, to można pojawić się w gabinecie po roku od pierwszego krwawienia, nie później jednak niż do ukończenia przez młodą pacjentkę 15 lat. Przed wizytą warto porozmawiać o tym, co czeka ją w gabinecie – radzi dr n. med. Ewa Kuś, konsultant ds. ginekologii i położnictwa Grupy Luxmed.

  • Fot. PAP/P. Werewka

    Sól jodowana: jak ustrzegliśmy się poważnej choroby

    Niedobór jodu może wywołać chorobę charakteryzującą się głębokim ubytkiem możliwości intelektualnych. To właśnie on odpowiadał w dawnych czasach za występowanie na terenie Szwajcarii tzw. kretynizmu endemicznego. Polska ustrzegła się tego losu, bo w 1935 roku wprowadzono skuteczną profilaktykę - do soli kuchennej dodawany był jodek potasu.

  • fot. tanantornanutra/Adobe Stock

    Jak wygląda świat, gdy traci się wzrok?

    Pewnego dnia obudziłem się i już nic nie widziałem. Całe dzieciństwo przygotowywano mnie na ten moment, ale czy można być na to naprawdę gotowym? Największą szkołę życia dało mi morze. Ono buja każdego tak samo – opowiada Bartosz Radomski, fizjoterapeuta i przewodnik po warszawskiej Niewidzialnej Wystawie.

  • P. Werewka/PAP

    Milowy krok – przeszczep gałki ocznej

    W okulistyce mamy za sobą kolejny krok milowy – przeszczep gałki ocznej. Na razie jednak to operacja kosmetyczna, bo nie umiemy jeszcze połączyć nerwów wzrokowych, a więc przywrócić widzenia. Wszystko jednak przed nami – wyraził nadzieję prof. Edward Wylęgała, kierownik Katedry i Oddziału Klinicznego Okulistyki Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.

NAJNOWSZE

  • Adobe

    Czy dieta wpływa na ADHD?

    Choć nadal brakuje jednoznacznych naukowych dowodów łączących zespół nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD) ze sposobem odżywiania, coraz więcej przesłanek skłania badaczy do uważniejszego przyglądania się temu zagadnieniu.

  • Polskie dzieci z szansą na refundację ultranowoczesnego leczenia białaczki

  • Zanim kupisz przeczytaj skład

  • Proste sposoby na upały

  • Kiedy rozpocząć ćwiczenia po porodzie?

  • Adobe Stock

    Jak rzucić palenie

    Wychodzenie z nałogu nikotynowego bywa długotrwałe, ponieważ nikotyna silnie uzależnia – pobudza mózgowy układ nagrody, wyzwalając dopaminę, czyli tzw. hormon szczęścia. To sprawia, że organizm zaczyna kojarzyć palenie z przyjemnością i ulgą, a zerwanie z tym mechanizmem wymaga czasu i zmiany nawyków. Trzeba nauczyć się zajmować i mózg, i ręce czymś innym oraz radzić sobie w sytuacjach, które uruchamiają odruch sięgania po nikotynę. O sposobach wychodzenia z nikotynizmu opowiada dr n. med. Magdalena Cedzyńska z Narodowego Instytutu Onkologii – PIB.

  • Afazja – odbiera język, zostawia rozum

  • Lato z komarami, swędzące lato

Serwisy ogólnodostępne PAP