Jedz codziennie, czyli jagodowa sztafeta
Cieszmy się pełnią sezonu truskawkowego i już wypatrujmy pierwszych polskich malin. W czerwcu jedzmy także owoce jagody kamczackiej. Sięgajmy po borówki, porzeczki, aronie. Codziennie spożywajmy filiżankę owoców jagodowych, dostępnych w Polsce przez siedem miesięcy w roku. To bardzo wartościowe jedzenie i z tygodnia na tydzień coraz tańsze.
- Polskie superowoce możemy jeść od kwietnia do początku listopada. Od szklarniowych kwietniowych truskawek, po minikiwi i jesienne odmiany malin. Pół roku to jest czas, w którym można skutecznie budować nawyk codziennej konsumpcji. Dietetycy zachęcają do zjedzenia filiżanki tych owoców codziennie. Powinniśmy nazywać to jagodową sztafetą, ponieważ wyzwaniem jest ciągłość. Świadome, płynne przejście, z sezonu jednego owocu w sezon drugiego - mówi Witold Boguta, Prezes Zarządu Krajowego Związku Grup Producentów Owoców i Warzyw.
Czas na polskie superowoce
- Sztafeta rozpoczyna się od pięknych, wygrzanych majowymi upałami truskawek. Ciesząc się pełnią sezonu truskawkowego, powinniśmy wypatrywać już pierwszych polskich malin. Są silnie związane z polską tradycją, od pokoleń pijemy sok malinowy przy każdym przeziębieniu. Latem, zamiast soku malinowego, jedzmy świeże maliny. Obok malin pojawia się pierwszy niebieski owoc, jagoda kamczacka. Już w czerwcu można ją jeść i cieszyć się naprawdę wyjątkowymi doznaniami smakowymi. W kamczatce można odnaleźć smak wszystkich owoców jagodowych - mówi dr Paweł Krawiec, naukowiec, praktyk i promotor owoców jagodowych. - Trwa sezon na malinę, do której dołącza niebieska borówka. Świeża - jest esencją słońca, ziemi, smaku i antocyjanów. Jeśli ją zgromadzimy w okresie wegetacji, zimy nie zauważymy - dodaje ekspert.
Wylicza ponadto, że po niebieskiej jagodzie na polskim rynku pojawia się kolor czarny – porzeczka. Ma ona więcej witaminy C niż cytryny i pomarańcze. Po porzeczce czas na aronię. Picie soku aroniowego zabezpiecza przed nadmiernym promieniowaniem słonecznym. Zatem na plażę powinniśmy pójść z butelką soku aroniowego! Tak zbudujemy doskonały filtr przeciwsłoneczny. Obok aronii pojawił się w Polsce nowy gatunek - minikiwi. Śmiesznie wyglądające małe jagody pojawiają jesienią i dostarczą niespotykanych wrażeń smakowych.
Sztafeta jagodowa krąży w Polsce przez ponad pół roku, kończy się malinami uprawianymi do listopada w nowoczesnych konstrukcjach tunelowych. Zimą owoce jagodowe dostępne są w sklepach jako dżemy, konfitury, syropy i soki. Często są to produkty lokalne.
Owoce jagodowe a odporność – co warto wiedzieć
Układ odpornościowy człowieka to skomplikowana maszyneria, której sprawne działanie zależy od wielu różnych czynników, w tym m.in. od właściwego sposobu żywienia. Co zatem powinno lądować na naszych talerzach? De facto, lista wspierających odporność produktów jest bardzo długa. Ważne miejsce zajmują na niej warzywa i owoce, w tym m.in. owoce jagodowe. Dowiedz się dlaczego!
- Jeśli odwiedzacie Lubelszczyznę, sięgajcie po lubelski sok malinowy, robiony od pokoleń, bardzo często w każdej mniejszej miejscowości, według oryginalnego przepisu. Fantastyczne polskie mrożonki - truskawki, porzeczki, maliny, coraz częściej również borówki - to jest następny element, który pozwoli przetrwać zimę, ciesząc się owocami jagodowymi dostępnymi przez 12 miesięcy. Obok sztafety jagód jest też sztafeta ludzi, którzy przekazują w tych owocach dobrą energię. Korzystajmy z tego, bo nie w każdym miejscu na świecie mamy taką możliwość jak u nas. Jedzmy codziennie polskie superowoce! - zachęca dr Paweł Krawiec.
Polska jagodową potęgą
Mimo że niektóre z owoców jagodowych dostępne są krótko, np. agrest jedynie przez 2 tygodnie, jagoda kamczacka – 2,5 tygodnia, możemy i powinniśmy jeść je każdego dnia. W Polsce bowiem taki mamy klimat, że przez sześć miesięcy w roku, co tydzień dostępne są świeże, coraz ciemniejsze, dobrze wybarwione pod wpływem słońca kuleczki superowoców, pełne antyoksydantów, a więc bardzo zdrowe. Dobremu ich dojrzewaniu sprzyjają duże dobowe amplitudy temperatur: latem zimne noce, upalne dni, ale także duże różnice temperatur między latem a zimą.
Jak świadomy konsument kupuje warzywa i owoce
Wybierając owoce i warzywa warto sprawdzać ich oznaczenia - są źródłem informacji m.in. o warunkach uprawy.
Co ciekawe, w słonecznej Hiszpanii na wielkich areałach pod Malagą są uprawiane jedynie trzy gatunki owoców jagodowych. Podobnie rzecz się ma w Peru. W Polsce, mamy kilkanaście gatunków m.in. borówki, jagody kamczackie, aronię, agrest, rokitnik, minikiwi, czarne i czerwone porzeczki, jeżyny, maliny i truskawki. Nasz kraj należy do czołowych producentów owoców jagodowych nie tylko w Europie, ale i na świecie! Rodzime uprawy jagody kamczackiej podziwiają producenci z całego świata. Po co więc przepłacać za importowane z drugiej półkuli egzotyczne superfoods? Sięgajmy po polskie klejnoty! Są zdrowe, smaczne i łatwo dostępne.
Dlaczego warto codziennie jeść owoce jagodowe?
Dietetycy i lekarze, zarówno polscy, jak i zagraniczni eksperci ds. żywienia z wielu renomowanych ośrodków naukowych, klinicznych i edukacyjnych rekomendują wartościowe odżywianie i stałą – codziennie, w każdym posiłku – obecność owoców, czy szerzej, stosowanie diety z przewagą produktów roślinnych (plant-based diet). Według najnowszych polskich zaleceń Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej (NCEŻ), warzywa i owoce powinny stanowić co najmniej połowę tego, co jemy każdego dnia.
Jak najczęściej, a najlepiej codziennie więc sięgajmy po owoce jagodowe, zgodnie z kalendarzem ich dojrzewania. Naukowcy z Harvard Medical School zapewniają bowiem, że odgrywają dużą rolę w ochronie przed przed rozwojem niektórych nowotworów i chorób jelit. Jest to możliwe pod wpływem składników przeciwutleniających i przeciwzapalnych występujących w nich w dużych ilościach.
Ponadto skarby z polskich pól mają korzystne działanie na mózg i procesy poznawcze, a także na narząd wzroku czy też na kondycję skóry. Badania naukowe przekonują, że regularne jedzenie owoców jagodowych wpływa korzystnie również na płodność i odporność.
- Regularne spożywanie antocyjanów owoców jagodowych, jako „tarcza” w walce z wirusami, powinno sprzyjać hamowaniu zakaźności wirusów poprzez zmniejszenie propagacji i patogenności SARS-CoV-2 - mówi Joanna Jagła z laboratorium mikrorozmnażania i hodowli truskawek, Niwa Brzezna.
Klejnoty wśród owoców
- Od truskawek i jeżyn do żurawin i borówek, owoce jagodowe są niczym klejnoty wśród owoców, w związku ze szczególnie wysoką zawartością antyoksydantów oraz działaniem przeciwzapalnym. Obok błonnika i witaminy C, owoce jagodowe zawierają różne fitozwiązki nadające im intensywne barwy, takie jak antocyjany czy kwas elagowy, co może mieć kluczowe znaczenie dla ich prozdrowotnego działania. Badania naukowe wykazały, że zwiększona konsumpcja owoców jagodowych wiąże się z mniejszym ryzykiem chorób serca, choroby Alzheimera i cukrzycy – czytamy na stronie internetowej Harvard Medical School.
Z kolei eksperci NCEŻ w filmie edukacyjnym na temat superfoods informują, że „bardzo dobrym przykładem polskich superfoods są: borówki, porzeczki, maliny i truskawki. Z uwagi na wysoką zawartość polifenoli i witaminy C, mają właściwości przeciwutleniające, dzięki czemu wpływają na opóźnienie procesów starzenia. Warto korzystać z tych produktów sezonowych i najlepiej spożywać je w postaci surowej. W okresie zimowym owoce mrożone, liofilizowane czy suszone też będą dobrym rozwiązaniem”. Dietetycy z NCEŻ zastrzegają jednak, że żaden pojedynczy produkt, czy też grupa produktów, nie pokryją zapotrzebowania organizmu na wszystkie niezbędne składniki odżywcze. Apelują więc, aby owoce jagodowe traktować jako cenny, prozdrowotny dodatek do diety, a nie jako podstawę całodziennego wyżywienia.
Dlaczego owoce jagodowe określa się jako superowoce?
Choć nie ma dziś pełnej zgody co do tego, kto i gdzie pierwszy użył określenia superfood (superżywność), to jednak nie ma wątpliwości, że zrobiło ono zawrotną karierę. Sztandarowym, ikonicznym wręcz przykładem produktów spożywczych z kategorii superfoods – czyli posiadających szczególne walory odżywcze i prozdrowotne – są owoce jagodowe, w produkcji których Polska jest prawdziwym potentatem. Dowiedz się, dlaczego zasługują one na miano „superowoców”.
Moda na jagody
Konsumenci, dietetycy, lekarze, kucharze oraz rozmaite instytucje coraz bardziej dostrzegają potencjał polskich superowoców. Hucznie obchodzone są czerwcowe Dni Otwarte na plantacjach jagody kamczackiej, Dni Truskawki, które w tym roku zaplanowano na weekend 25 – 26 czerwca. Jest także „1 LIPCA - Dzień Polskiej Borówki”. Co ważne, studenci kierunków związanych z żywnością i żywieniem, na Wydziale Nauk o Zdrowiu, Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego czy w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie uczą się o polskich superowocach. W przyszłości ta wiedza zaprocentuje lepszym zdrowiem Polaków.
Beata Igielska, Zdrowie.pap.pl
Więcej szczegółowych informacji na temat walorów zdrowotnych konkretnych owoców jagodowych można znaleźć m.in. na stronach internetowych projektu „Czas na polskie superowoce” http://polskiesuperowoce.pl/ , na stronie serwisu branżowego Dietetycy.org.pl., a także w archiwum naszego portalu – pod wspólnym tagiem „owoce jagodowe”.
Materiał przygotowany we współpracy z Krajowym Związkiem Grup Producentów Owoców i Warzyw.
Źródła:
Harvard Health Publishing: „Eat this fruits for their anti-inflammatory benefits”
Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej: „Superfoods - czyli jedzenie o niezwykłych właściwościach”
American Institute for Cancer Research
Przemysł Spożywczy: „Superowoce”
GQ Magazine: „Are superfoods really all that super?”
Lonely Planet: „Talking superfoods and sustainability with Nandita Iyer”
UC Davies: „What makes superfood so super?”
Journal of Beautiful Business: „Of Superfoods and Superfads”
Strona internetowa SGGW: „Polskie superowoce”
