Technika pomaga niewidomym i niedowidzącym

Ponieważ za pomocą oczu człowiek odbiera większość informacji z otaczającego go świata, utrata czy poważne zaburzenia wzroku są szczególnie dotkliwe. Podczas gdy naukowcy pracują nad coraz skuteczniejszymi metodami leczenia, z pomocą ludziom niewidomym i niedowidzącym przychodzą też  inżynierowie, którzy proponują ułatwiające życie wynalazki. Niektóre mogą zrobić naprawdę kolosalną różnicę. Oto kilka z nich.

Fot. PAP/M. Kmieciński

Od niedawna niedowidzące osoby mogą z dużo większą łatwością robić zdjęcia, a to dzięki dołączanego do aparatów specjalnego wizjera. Z pomocą lasera urządzenie projektuje obraz prosto na siatkówkę oka. Na tej samej zasadzie działają inne przyrządy dla osób z poważnymi kłopotami ze wzrokiem. Okulary z podobnym projektorem pozwalają na widzenie z różnych odległości bez konieczności skupiania wzroku, a wyglądem przypominający trochę mikroskop pomaga w czytaniu i pisaniu. Wynalazki są dostępne w Japonii i wprowadzane są na rynek amerykański, zapewne z czasem jednak będą sprzedawane szerzej. 

Robienie zdjęć to fajna sprawa, ale osoby z zaburzeniami wzroku, a szczególnie niewidome, potrzebują urządzeń wspomagających codzienne życie. I są już okulary, które prowadzą osoby niewidome w taki sposób, że to, co widać w ich zasięgu, opisują użytkownikowi głosowo. Potrafią więc przedstawić scenerię, którą właściciel okularów by widział, gdyby mógł, wskazać godzinę na wskazówkowym zegarze, wykryć i rozpoznać ludzi, wskazać położenie różnych przedmiotów, kolor ubrań, powiedzieć, czy lampa jest włączona, przeczytać stronę książki, czy etykietę na butelce. Same przy tym rozpoznają język napisów, a wgrane mają aż 60 języków. Po wciśnięciu niedużego przycisku właściciel usłyszy na przykład: „Widać kanał z wodą biegnący przez pokryty trawą teren”, „To chyba Alex z działu finansów”, „Sos z mango”, czy „Urodzinowy tort z zapalonymi świeczkami”.

Jaskrę można prześcignąć - badaj się!

W Polsce 70 proc. przypadków jaskry wykrywanych jest zbyt późno, by uratować wzrok chorego. W trosce o oczy warto je badać - młode osoby raz na dwa-trzy lata, starsze lub mające kłopoty z oczami - raz do roku.

Taki wynalazek naprawdę może więc zmienić życie na lepsze. „Dzięki okularom mogę poznawać nowe przepisy w książce kucharskiej” – mówi na promującym wynalazek filmie testująca go niewidząca osoba. „Mogę wyjść z domu, na świeże powietrze i przemierzać ulice bez zmartwień” – dodaje. „Mogę łatwiej pożartować w pracy, z kolegą, przy ekspresie do kawy” – mówi inny użytkownik.

Asystent do książek

Gadżet dla miłośników czytania przypomina natomiast wyglądem miniaturowy ekspres do kawy. Jego zadanie jest jednak dużo ważniejsze - wystarczy położyć przy nim książkę czy np. czasopismo, a w ciągu kilku sekund zeskanuje stronę i zacznie ją na głos czytać naturalnie brzmiącym głosem (https://www.youtube.com/watch?v=dklf7D1kszw). Do wybory są różne głosy męskie i kobiece oraz 31 języków. Zeskanowane dokumenty można zapisać w urządzeniu i odczytać później. Jest prosty w obsłudze i na tyle nieduży, że można go ustawić praktycznie w dowolnym miejscu.   

Choć pomysłowi twórcy apek też pomagają osobom niewidomym w obsłudze telefonów czy tabletów, nie każdemu dodatkowe oprogramowanie wystarcza. Z myślą o tych użytkownikach powstało nieduże, mierzące 100 × 46 × 8 mm urządzenie, które za pośrednictwem złącza Bluetooth pozwala na kontrolowanie telefonu albo tabletu z pomocą alfabetu Braille’a. Głównym elementem gadżetu jest bowiem fizyczna klawiatura do pisania właśnie tym językiem. Nie trzeba nawet go znać – zapewniają konstruktorzy. Z pomocą prostych, łatwych no nauczenia kombinacji klawiszy można bowiem uruchamiać najważniejsze funkcje w telefonie czy tablecie. 

Wyświetlacz dla palców 

Telefon, tablet czy laptop musi się też komunikować z użytkownikiem w drugą stronę. Nie wszystko da się tymczasem zrobić z pomocą głosu. Z pomocą przychodzi wyświetlacz tekstu pisanego alfabetem Braille’a. Jego główna część to ułożone obok siebie komórki z pinami, które się unoszą bądź chowają, wyświetlając w ten sposób odpowiedni tekst. Powyżej znajduje się typowa, 8-klawiszowa klawiatura do pisania w języku Braille’a.

Jak wyskoczyć ze świata cyfrowego

Socjolog z Gdańska na dwa miesiące postanowił odłączyć się od internetu. Po 10 dniach włączył jednak smartfona, na pół godziny dziennie. – Świadomie wyłączyłem się ze świata cyfrowego. Byłem zmęczony nadmiarem informacji - tłumaczy.

„To było wspaniałe. Na spotkaniu mogłam po prostu usiąść, otworzyć aplikację do robienia notatek i przez cały czas po prostu notować” – opowiada jedna z użytkowniczek zapewniając, że wszystko było zapisywane na jej smartfonie.

O krok dalej poszli twórcy nieco podobnego rozwiązania gotowego zestawu, w którym dynamiczny wyświetlacz znaków Braille’a jest połączony z niedużym tabletem. Ma on – jak zapewniają producenci – umożliwić pobieranie i czytanie książek, odsłuchiwanie filmów, wysyłanie mejli itp. Nie ma wątpliwości, że we współczesnym świecie tworzy się coraz więcej urządzeń ułatwiających życie osobom, które słabo lub w ogóle nie widzą.  

Marek Matacz

Źródła:
Witryna urządzeń Retissa
https://retissa.biz/en/

Witryna Envision Glasses
https://shop.letsenvision.com/

Witryna Clear Reader
https://us.optelec.com/products/cr-ba-g2-us-13m-optelec-clearreader.html

Strona Hable One
https://nelowvision.com/product/hable-one-braille-assistant-to-your-smartphone/

Witryna Focus 14 Blue
https://www.freedomscientific.com/products/blindness/focus14brailledisplay/

Strona BrailleNote Touch Plus 
https://store.humanware.com/hus/blindness-braillenote-touch-plus-32.html