Sauna – sposób na zdrowie

Skandynawski sposób na ciężką zimę to sauna.  Chodzi się do niej nie tylko dla relaksu, ale także dla zdrowia i odporności. Tamtejsi naukowcy wymieniają coraz więcej zdrowotnych korzyści saunowania : od mniejszego ryzyka sercowego zgonu po większą wrażliwość tkanek na insulinę.

„Wszystko inne jest niepotrzebne, z wyjątkiem sauny" – mówi jedno z najpopularniejszych fińskich powiedzonek. W tym kraju w saunach toczy się życie towarzyskie, tam zapadają ważne decyzje, odbywają się wielopokoleniowe spotkania rodzinne. Propozycja wspólnego saunowania jest fińskim odpowiednikiem naszego zaproszenia na herbatę – to miły gest, który oznacza, że chcemy z kimś porozmawiać, spędzić trochę czasu. Sauny w Finlandii są czymś więcej niż tylko miejscem relaksu – są częścią narodowej tożsamości.

Historia saunowania sięga dawnych wieków. Gorące łaźnie były znane w wielu kulturach, od antycznych Rzymian po tureckie hammamy. Jednak to właśnie fińska sauna zdobyła światową popularność i wprowadziła pojęcie saunowania jako sztuki. Dawniej uważano, że sauna jest miejscem, gdzie można pozbyć się chorób, oczyścić umysł i ciało, a także zrelaksować się po ciężkim dniu. W średniowieczu łaźnie były jednym z najważniejszych miejsc publicznych. Służyły  nie tylko higienie, ale także leczeniu wielu dolegliwości.

Sauna jest dobra nawet na serce

Dziś wiemy, że sauna ma realne korzyści zdrowotne - potwierdzone naukowo. W Finlandii, czyli w kraju, gdzie na 5,5 mln mieszkańców przypadają 2 mln saun, gruntownie przebadano niemal każdy możliwy aspekt saunowania, zarówno pod kątem zagrożeń, jak i korzyści. Jedną z nich jest poprawa odporności. Wysoka temperatura w saunie stymuluje produkcję przeciwciał, co wzmacnia system immunologiczny. Regularne seanse saunowe zmniejszają ryzyko infekcji -przeziębienia czy grypy. Ponadto sauna pomaga oczyścić drogi oddechowe, ułatwiając oddychanie i redukując objawy astmy oraz przewlekłego zapalenia oskrzeli. Ciepło sauny wspiera także odbudowę błon śluzowych, co jest szczególnie korzystne w okresach zimowych, gdy infekcje są bardziej powszechne.  Badania przeprowadzone na dużej grupie saunujących przez naukowców z  University of Eastern Finland, Kuopio potwierdziły, że regularne korzystanie z gorąca może zmniejszać ryzyko zapalenia płuc dzięki poprawie funkcji układu oddechowego.

Jednym z najbardziej znanych efektów korzystania z sauny jest jej wpływ na układ krążenia. W saunie serce pracuje intensywniej, a naczynia krwionośne rozszerzają się, co poprawia przepływ krwi i obniża ciśnienie tętnicze. Badania przeprowadzone w Finlandii pokazały, że osoby, które regularnie korzystają z sauny, mają znacznie niższe ryzyko zawału serca i innych chorób sercowo-naczyniowych. W jednym z badań stwierdzono, że korzystanie z sauny 4–7 razy w tygodniu zmniejsza ryzyko śmierci z powodu chorób serca aż o 48 proc. To imponujący wynik, który pokazuje, jak potężne mogą być efekty regularnego saunowania.
Sauna ma także pozytywny wpływ na zdrowie psychiczne. W dzisiejszym świecie pełnym stresu i napięcia sauna oferuje chwilę wytchnienia i relaksu. Podczas seansu w saunie nasz organizm uwalnia endorfiny – hormony szczęścia – które poprawiają nastrój i redukują poziom stresu. Regularne saunowanie może także poprawić jakość snu, co jest niezwykle ważne dla regeneracji organizmu. W Finlandii zauważono, że osoby, które często korzystają z sauny, mają niższe ryzyko wystąpienia depresji oraz chorób neurodegeneracyjnych, takich jak demencja czy choroba Alzheimera.

Na piękną cerę i detoksykację

Nie można też zapomnieć o wpływie sauny na urodę. Ciepło stymuluje krążenie krwi, co poprawia kondycję skóry. Regularne korzystanie z sauny sprawia, że skóra staje się bardziej elastyczna, nawilżona i pełna blasku. Sauna pomaga także w walce z trądzikiem, łuszczycą i innymi problemami dermatologicznymi. Intensywne pocenie się podczas seansu pomaga usunąć toksyny i produkty przemiany materii. 

Detoksykacja to kolejny ważny aspekt saunowania. Wysoka temperatura sprawia, że nasze ciało intensywnie się poci, co pomaga pozbyć się szkodliwych substancji; metali ciężkich czy wolnych rodników. Dzięki temu skóra staje się czystsza, a my czujemy się lżej. Specjaliści zalecają, aby dla pełnej detoksykacji korzystać z sauny co najmniej trzy razy w tygodniu. Ważne jest jednak, aby pamiętać o odpowiednim nawodnieniu organizmu, gdyż podczas saunowania tracimy dużą ilość wody. Bez uzupełniania płynów proces detoksykacji nie będzie w pełni efektywny.

Michele Ursi/Adobe

Krioterapia – zimno ratujące życie 

Nagłe zatrzymanie krążenia, złośliwe nowotwory, także w stadium nieoperacyjnym, skomplikowane wady serca, ale także brodawki, pieprzyki czy bolące stawy – to wszystko leczy się zimnem. Krioterapia, choć znana od wieków, nie odchodzi w zapomnienie, a nawet zyskuje nowe zastosowania.


Sauna wspiera również regenerację mięśni i tkanek. Suche, gorące powietrze pomaga rozluźnić napięte mięśnie, co jest szczególnie korzystne po intensywnym wysiłku fizycznym. Regularne korzystanie z sauny zmniejsza bóle mięśniowe, redukuje zakwasy i przyspiesza gojenie mikrourazów. To sprawia, że sauna jest idealnym uzupełnieniem treningu, szczególnie dla sportowców i osób aktywnych fizycznie. Najnowsze badania wykazały też, że regularne saunowanie może poprawiać wrażliwość tkanek na insulinę, co czyni saunę potencjalnie korzystną dla osób z cukrzycą typu 2.

Fińska, parowa i na podczerwień

Wybór odpowiedniego rodzaju sauny może mieć znaczenie dla komfortu i korzyści zdrowotnych. Najpopularniejsza jest sauna fińska, znana jako sauna sucha, która charakteryzuje się wysoką temperaturą i niską wilgotnością. Istnieją także sauny parowe, które oferują większą wilgotność, oraz sauny na podczerwień, które działają na głębsze warstwy skóry. Każda z tych opcji ma swoje unikalne zalety, a wybór zależy od indywidualnych preferencji. Sauna na podczerwień to nowoczesna odmiana tradycyjnych saun, która zyskuje coraz większą popularność. Promienie podczerwone docierają głęboko w tkanki, co pozwala na bardziej efektywne działanie detoksykacyjne i regeneracyjne. Ta forma sauny jest szczególnie polecana osobom, które mogą mieć trudności z tolerowaniem wysokich temperatur klasycznej sauny.

Mimo licznych korzyści, sauna nie jest odpowiednia dla każdego. Osoby z poważnymi problemami sercowymi, kobiety w ciąży czy osoby z ostrymi stanami zapalnymi powinny skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem saunowania. Ważne jest także, aby unikać spożywania alkoholu przed wizytą w saunie, gdyż może to zwiększyć ryzyko odwodnienia i innych problemów zdrowotnych.
 

Autorka

Luiza Łuniewska - Dziennikarka, reportażystka, redaktorka. Pisuje o wielkich triumfach medycyny i jej wstydliwych sekretach. Lubi nowinki z dziedziny genetyki. Była dziennikarką Życia Warszawy i Newsweeka, pracowała też w TVN i Superstacji. Jest absolwentką Instytutu Stosunków Międzynarodowych UW. Wielbicielka kotów dachowych i psów ras północnych.

ZOBACZ TEKSTY AUTORKI

ZOBACZ PODOBNE

  • Adobe

    Wyzwania medycyny: choroby neuronu ruchowego

    Choroby neuronu ruchowego (MND) to grupa nieuleczalnych schorzeń, do której należy m.in. stwardnienie zanikowe boczne (ALS). Mimo wielu lat intensywnych badań naukowcy wciąż nie do końca rozumieją, dlaczego komórki nerwowe odpowiedzialne za kontrolę mięśni degenerują się, co prowadzi do paraliżu, a ostatecznie do śmierci.

  • AdobeStock/bnorbert3

    Zdrowe nawyki wymagają czasu

    Nowe badanie australijskich naukowców sugeruje, że wyrobienie zdrowych nawyków zajmuje o wiele więcej czasu, niż myśleliśmy. Dotychczas uważano, że wyrobienie u siebie nowego nawyku codziennej rutyny zajmuje około 21 dni.

  • visualpoint/Adobe

    Wyzwania dla kolan: mobilność i stabilność

    Staw kolanowy odgrywa kluczową rolę w naszym codziennym funkcjonowaniu, zapewniając nam zarówno mobilność, jak i stabilność. Ze względu na swoje położenie, budowę i funkcję, kolano jest podatne na wiele różnych chorób i urazów, które mogą poważnie uprzykrzyć życie.

  • AdobeStock/magdagalkiewicz

    Gdy śliskie chodniki, bądź jak... pingwin

    Zgodnie z dzisiejszym alertem RCB popołudniu możemy spodziewać się opadów marznącego deszczu lub mżawki. Może być niebezpiecznie - ortopedzi radzą, by poruszając się po śliskiej nawierzchni, naśladować… pingwiny. Dzięki temu będziemy bezpieczniejsi na śliskim chodniku.

NAJNOWSZE

  • Adobe Stock

    Co siódme dziecko na świecie nie myje zębów lub robi to rzadko

    Brak higieny jamy ustnej to nie tylko problem z nieświeżym oddechem, ale naprawdę poważne ryzyko rozwoju chorób serca, układu oddechowego, cukrzycy. Tymczasem niemal 14 proc. dzieci i nastolatków na świecie nigdy nie myło zębów lub robi to rzadko – wynika z jednego z najbardziej reprezentatywnego badania w tej dziedzinie.

  • Czy mikroplastik uszkadza mózg?

  • Nie tyle grypa, co powikłania są obecnie problemem

  • Zakochanie – hormonalny doping

  • Złamane i szczęśliwe serca – również w medycynie

  • Adobe

    Swędzenie to sygnał alarmowy

    Swędzenie przywykliśmy traktować jako lekki dyskomfort – zwłaszcza gdy nie nas to dotyczy. Tymczasem świąd zawsze jest sygnałem alarmowym od organizmu. Zazwyczaj dotyczy błahostki,  bywa jednak sygnałem poważnej ogólnoustrojowej choroby. 

  • Edukacja – klucz do zdrowego serca

  • Stawianie baniek – metoda stara jak świat