Jak rozpoznać kryzys psychiczny u nastolatka?

Narodowy Fundusz Zdrowia podał, że w ciągu ostatnich czterech lat wsparciem psychologicznym i psychiatrycznym objęto ponad dwukrotne więcej młodych osób. Liczby pokazują, że problem narasta. Jak rozpoznać kryzys psychiczny i gdzie szukać pomocy? - doradza dr n. med. Aleksandra Lewandowska, konsultant krajowa w dziedzinie psychiatrii dzieci i młodzieży.

Fot.P.Werewka/PAP
Fot.P.Werewka/PAP

Narodowy Fundusz Zdrowia podał, że w 2023 roku wsparcie psychologiczne i psychiatryczne otrzymało ponad 279 tysięcy młodych osób. To wyraźny wzrost wobec 2019 roku, bo o blisko 135 proc. Jednocześnie zwrócił uwagę, że wzrost liczby pacjentów wynika z pogorszenia kondycji psychicznej dzieci i młodzieży, ale też z większej świadomości społecznej problemu.

"Zacznę od bardzo ważnego komunikatu do dorosłych: bądźcie uważni na potrzeby swoich dzieci i dbajcie o relacje z najbliższymi, bo jeśli nie ma tego fundamentu, to niestety trudno będzie zauważyć alarmujące często sygnały, jeśli chodzi o zdrowie i funkcjonowanie dziecka" – podpowiada w filmie edukacyjnym przygotowanym przez NFZ dr n. med. Aleksandra Lewandowska, konsultant krajowa w dziedzinie psychiatrii dzieci i młodzieży.

Sygnały, wobec których nie przechodź obojętnie

Specjalistka zwraca uwagę, że wielu nastolatków odczuwa osamotnienie, ma niskie poczucie własnej wartości, niejednokrotnie doświadcza też przemocy ze strony rówieśników. Boi się z tym wszystkim przyjść do dorosłego i poprosić o wsparcie. Często milczy, a przecież to może być zapalnikiem kryzysu. Dlatego dorosły nie powinien przejść obojętnie obok niepokojących sygnałów.

Może nimi być - jak wylicza ekspertka - nadmierna drażliwość, płaczliwość, wahania nastroju, spadek apetytu albo przeciwnie - objadanie się, zaburzenia snu, czyli bezsenność, wybudzanie się, samookaleczenie, agresja skierowana wobec otoczenia, jak również treści rezygnacyjne - "to nie ma sensu" lub samobójcze - "nie mam po co żyć". U młodszych dzieci defekacja lub moczenie.

Dorosły przede wszystkim powinien być uważny i otwarty. Nie bać się rozmawiać i słuchać, budować nawyk wspólnego spędzania czasu. A jeśli pojawi się problem, skorzystać z zasad czterech zet: zauważyć, zapytać, zaakceptować, zareagować.

"Zauważ, że coś się dzieje z dzieckiem. Jest smutne, płacze. Zapytaj, co się dzieje. Zaakceptuj, czyli przyjmij, że dziecko wymaga wsparcia. Zareaguj - zwróć się o pomoc, jeśli sam nie dajesz sobie rady" - wyjaśnia dr Lewandowska.

Gdzie szukać pomocy?

Bezpłatną, profesjonalną pomoc psychologiczną całą dobę, 7 dni w tygodniu można uzyskać pod numerami telefonu:

  • 116 111           telefon zaufania Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę
  • 800 12 12 12  telefon zaufania Rzecznika Praw Dziecka
  • 800 12 02 02  telefon dla ofiar przemocy w rodzinie "Niebieska Linia"
  • 112                 numer alarmowy w przypadku zagrożenia zdrowia lub życia

oprac. Klaudia Torchała, zdrowie.pap.pl

ZOBACZ PODOBNE

  • Paraliżujący strach przed lataniem

    Zbliża się majówka, a niedługo potem wakacje – to czas, kiedy wiele osób decyduje się na podróże. Niektóre z nich wymagają lotu samolotem. Ale co zrobić, jeśli boimy się latać?

  • Adobe

    Czy rządzi nami „gadzi mózg”?

    W środku nocy budzi cię koszmar – serce wali, oddech przyspiesza, ciało zalewa zimny pot. Twój organizm jest w trybie alarmowym: gotowy do walki lub ucieczki. W takich momentach zrzucamy winę na „gadzi mózg” – prastary fragment układu nerwowego, który rzekomo przejmuje nad nami kontrolę w stresie. 

  • AdobeStock

    Trendy na TikToku: szkodliwe, a nawet niebezpieczne

    Obserwujemy dziś 10 tys. dzieci w wieku od 10 do 18 lat, które publikują niepokojące i niebezpieczne treści w aplikacji TikTok. Ich wspólne motto to „nie radzę sobie z życiem". Dzielą się smutkiem, żalem, treściami autoagresywnymi czy suicydalnymi. Gdy sytuacja jest krytyczna (np. dziecko siedzi na moście lub na torach), zawiadamiamy odpowiednie organy – mówi Kinga Szostko, twórczyni portalu bezpiecznedziecko.org, w którym edukuje rodziców przed zagrożeniami czyhającymi na najmłodszych w sieci.

  • Photographee.eu/Adobe Stock

    Bullying karmi się ciszą i samotnością

    Przemoc rówieśnicza polegająca na długotrwałym nękaniu czy poniżaniu obecna jest niemalże w każdej klasie liceum lub technikum. Nie zależy od wielkości szkoły czy lokalizacji. Sprzyjają jej złe relacje w klasie. Karmi się samotnością i ciszą. By osoba jej doświadczająca odważyła się o niej mówić, potrzebuje wsparcia, czasem anonimowości. System RESQL to zapewnia. Szkoły, które go wprowadziły, dzielą się doświadczeniem.

NAJNOWSZE

  • Adobe

    Konwalia może wzmocnić lub zatrzymać serce

    Kiedy majowy las pachnie konwalią, niewielu z nas myśli o farmakologii. A właśnie w tych drobnych dzwoneczkach kryje się aż 38 glikozydów nasercowych, zdolnych wzmocnić – lub zatrzymać – ludzkie serce.

  • Grill wege

  • Tłuszcze trans – metaboliczna trucizna

  • Cyfrowe technologie służą seniorom

  • Sarkoidoza – zagadkowa choroba o wielu obliczach

  • Adobe Stock

    Nicnierobienie ma wiele korzyści

    Coraz więcej osób wybiera w wolnym czasie samotny relaks, podróże i zwyczajne „nicnierobienie” – pokazują dane z raportu Human Answer Institute i Zymetrii.

  • Paraliżujący strach przed lataniem

  • Tłuszcze trans – metaboliczna trucizna