Po diagnozie raka wzrasta ryzyko próby samobójczej

Diagnoza nowotworowa to potencjalnie traumatyczna sytuacja zarówno dla chorego, jak i jego bliskich. U pacjentów onkologicznych – jak wynika z badań – ryzyko samobójstwa może być znacząco wyższe niż w populacji ogólnej. Planując terapię warto brać pod uwagę stan psychiczny pacjenta i nie zapominać, że zawsze jest możliwość pomocy.

Fot. PAP/P. Werewka
Fot. PAP/P. Werewka

Znaczący, sięgający nawet 85 proc. wzrost ryzyka samobójstwa w porównaniu do populacji ogólnej to wniosek płynący z metaanalizy, która objęła 28 niezależnych badań naukowych i w sumie aż 22 miliony pacjentów z rozpoznaniem nowotworu złośliwego. Badania wykazały też, że dużo w tym kontekście zależy od wieku w momencie rozpoznania, stadium raka i jego umiejscowienia.

O ryzyku samobójstwa u pacjentów onkologicznych mowa była podczas Letniej Akademii Onkologii, którą co roku organizuje Fundacja im. dr. Macieja Hilgiera. 

- Jak można było intuicyjnie podejrzewać, im gorsza prognoza, tym ryzyko samobójstwa było wyższe - nawet 4 razy - niż w populacji ogólnej. Znaczenie miał też etap choroby, na którym została rozpoznana (im większe zaawansowanie tym większe ryzyko samobójstwa), a także cechy demograficzne i społeczne. Np. fakt pozostawania w związku małżeńskim ograniczał ryzyko, a z kolei niektóre grupy etniczne cechowały się wyższym ryzykiem, co najprawdopodobniej wiąże się organizacją systemu ochrony zdrowia w danym miejscu i brakiem ubezpieczenia – mówiła dr n. med. Irmina Michałek z Zakładu Patomorfologii Nowotworów Narodowego Instytutu Onkologii w Warszawie, współautorka „Krajowego raportu o samobójstwach polskich pacjentów z chorobą nowotworową”.

Z badania amerykańskich naukowców opublikowanego na początku tego roku w Jama Network wynika także, że starszy wiek i bardziej zaawansowany etap raka w chwili rozpoznania były związane z wyższym ryzykiem samobójstwa w ciągu pierwszych 2 lat od diagnozy, jednak po 2 latach od rozpoznania to w grupie pacjentów od 25 do 49 lat ryzyko samobójstwa było wyższe.

Rys. Krzysztof "Rosa" Rosiecki

Sześć zasad, jak nie dać się rakowi

Większość nowotworów wykrytych wcześnie daje się wyleczyć całkowicie. Kluczowa jest zatem wiedza, co może sygnalizować nowotwór oraz regularne badania kontrolne. Poznaj sześć zasad wczesnego wykrywania raka.

„Najwyższe ryzyko samobójstwa występowało w ciągu pierwszych 6 miesięcy od diagnozy, podczas których osoby, u których zdiagnozowano raka, były ponad 7-krotnie większe niż ryzyko samobójstwa w populacji ogólnej. Analiza wykazała, że starszy wiek, większe stadium zaawansowania i typy raka o złym rokowaniu i dużym obciążeniu objawami (np. nowotwory jamy ustnej i gardła, przełyku, żołądka, mózgu i innych układów nerwowych, trzustki, płuc i oskrzeli) wiązały się z większym ryzykiem samobójstwa w ciągu pierwszych 2 lat od rozpoznania. Po 2 latach większe ryzyko samobójstwa miały osoby z rakiem jamy ustnej i gardła oraz innymi nowotworami powodującymi długotrwałe pogorszenie jakości życia (np. rak piersi, macicy i pęcherza u kobiet oraz białaczka)” – czytamy w podsumowaniu badania. 

Zdaniem autorów badania wnioski te mogą stanowić podstawę dla nowych rekomendacji dotyczących leczenia, tak by” lepiej zaspokajać potrzeby pacjentów w zakresie wsparcia psychospołecznego i leczenia objawów, w tym opieki paliatywnej”.

Nawet dobre rokowanie może nie wystarczyć

Wydaje się to niezwykle istotne także w odniesieniu do wniosków z polskich badań (o kryptonimie PolSCa), które przeprowadziła dr Michałek z zespołem przy wsparciu Polskiej Ligi Walki z Rakiem. Wskazują niepokojący fakt, że życie odbierają sobie nawet ci pacjenci, u których wykryto taką chorobę nowotworową, w której istnieje wysoka skuteczność leczenia.

Badaniem tym objęto 1,43 mln polskich pacjentów onkologicznych w wieku co najmniej 15 lat, u których w latach 2009-2019 wykryto pierwotny nowotwór złośliwy (bez nowotworów skóry, które nie były czerniakiem). W tej grupie chorych w tym okresie odnotowano 830 śmierci samobójcze pacjentów. 

- Okazało się, że największe ryzyko było wśród pacjentów młodych, w wieku 15-39 lat, a takich chorych w badanej populacji było 50 tys. Wśród nich ryzyko odebrania sobie życia było 2,4 razy większe w porównaniu do ich rówieśników bez choroby nowotworowej. Jeszcze wyższe ryzyko samobójstwa było u kobiet z chorobą nowotworową w tej samej grupie wiekowej. Badania wykazały, że pacjentki w wieku 15-39 lat z rozpoznanym nowotworem odbierały sobie życie aż cztery razy częściej. Także młodzi mężczyźni w wieku 15-39 lat po rozpoznaniu nowotworu jądra wykazują 2,5 razy większe ryzyko samobójstwo. To niepokojące, tym bardziej, że ten nowotwór nie jest wyrokiem śmierci, ma wysoki wskaźnik przeżyć - mówiła badaczka.

Fot. PAP/M. Kmieciński

Jak znany onkolog leczył się z nowotworu: rozmowa z prof. Jassemem

Analizie poddano także osoby starsze. Po przeanalizowaniu przypadków 400 tys. pacjentów po 75. roku życia okazało się, że ryzyko popełnienia samobójstwa było prawie dwukrotnie (1,7 razy) wyższe jedynie u mężczyzn. U kobiet w tym wieku nie zauważono skłonności samobójczych z powodu wykrycia choroby nowotworowej.

Gdzie po pomoc

  • Polskie Towarzystwo Psychoonkologiczne prowadzi telefon zaufania dla chorych na raka oraz ich bliskich. Dzięki bezpłatnemu numerowi 800 080 164 w godz. 18-22.00 pacjenci onkologiczni mogą uzyskać od przeszkolonych wolontariuszy wsparcie emocjonalne i poradę psychoonkologiczną.
  • Infolinię onkologiczną prowadzi również warszawska fundacja Rak’n’Roll, która oferuje wsparcie psychologiczne. Telefon zaufania 500 459 450 czynny jest w każdą środę w godz. 19-21.00
  • Centrum Kryzysowe to platforma, gdzie pacjenci onkologiczni i ich bliscy znajdą pomoc w przejściu krok po kroku przez wszystkie etapy choroby. Od 24.01.2023 roku możliwa jest rozmowa z pracownikami Centrum Kryzysowego dla pacjentów onkologicznych za pomocą specjalnej infolinii pod numerem 22 105 55 30. Od poniedziałku do piątku w godzinach 17:00-19:00 będzie można zadzwonić i poprosić o pomoc. Osoby obsługujące infolinię mają przygotowanie psychologiczne. Na stronie Centrum Kryzysowego znajdują się kompleksowe informacje na temat raka piersi, raka płuca oraz raka jajnika.
  • Z inicjatywy American Cancer Society, Zakładu Psychoonkologii Centrum Onkologii – NIO w Warszawie i Fundacji TAM I Z POWROTEM opracowano bezpłatny poradnik, w którym przedstawiono wiele praktycznych rad dla chorych i ich najbliższych, przydatnych w walce z nowotworem już od momentu zawiadomienia o niepomyślnej diagnozie. Tu znajdziesz poradnik: https://www.programedukacjionkologicznej.pl/uploads/1_2019_PEO_Poradnik1_www.pdf
  • Książka: Radzić sobie z rakiem. Jak zapanować nad emocjami i odzyskać nadzieję (Elizabeth Cohn Stuntz, Marsha M. Linehan)

Monika Wysocka zdrowie.pap.pl

Źródło:
XIII Letnia Akademia Onkologiczna dla Dziennikarzy (17-19.09.2023)
https://jamanetwork.com/journals/jamanetworkopen/fullarticle/2800688

Autorka

Monika Grzegorowska

Monika Grzegorowska - O dziennikarstwie marzyła od dziecka i się spełniło. Od zawsze to było dziennikarstwo medyczne – najciekawsze i nie do znudzenia. Wstępem była obrona pracy magisterskiej o błędach medycznych na Wydziale Resocjalizacji. Niemal całe swoje zawodowe życie związała z branżowym Pulsem Medycyny. Od kilku lat swoją wiedzę przekłada na bardziej przystępny język w Serwisie Zdrowie PAP, co doceniono przyznając jej Kryształowe Pióro. Nie uznaje poranków bez kawy, uwielbia wieczory przy ogromnym stole z puzzlami. Życiowe baterie ładuje na koncertach i posiadówkach z rodziną i przyjaciółmi.

ZOBACZ TEKSTY AUTORKI

ZOBACZ WIĘCEJ

  • AdobeStock

    Jak radzić sobie z niepokojem wywołanym działaniami wojennymi

    Wojna, która toczy się tak blisko, ma prawo nas przerażać. Choć przez minione miesiące nieco się z nią oswoiliśmy, to wtargnięcie dronów w polską przestrzeń powietrzną u niektórych na nowo rozbudziło uczucie zagrożenia. Przypominamy fragmenty wywiadu z Izabelą Barton-Smoczyńską, psychologiem-traumatologiem z Centrum Terapii Dialog przeprowadzony tuż po rozpoczęciu wojny z Ukrainą.

  • Adobe

    Ruszaj się, ale zdrowo i bezpiecznie

    Początek jesieni to czas, gdy wiele osób postanawia „wziąć się za siebie”. Lato minęło, dni stają się krótsze, a chłodniejsze powietrze zachęca do spacerów, biegania czy wizyt na siłowni. To świetny moment, by zacząć regularnie się ruszać – wysiłek fizyczny poprawia kondycję, wzmacnia odporność i działa korzystnie na nastrój, szczególnie w okresie jesiennego spadku energii. Trzeba jednak pamiętać, że każdy ruch niesie ze sobą także pewne zagrożenia. Warto wiedzieć, jak się do niego przygotować, by korzyści nie przysłoniły kontuzje czy nagłe problemy zdrowotne.

  • AdobeStock

    Agresja zaczyna się od słów

    Agresja wobec personelu medycznego niemal zawsze zaczyna się od słów – wulgaryzmów, gróźb, presji, by wystawili receptę czy zwolnienie. Trzeba zacząć od uświadamiania, że każda agresja wobec medyków jest niedopuszczalna. Tylko tak można zacząć budować granice przyzwolenia dla zła, jakie z tej agresji wynika.

  • AdobeStock

    Bądź wdzięczny, a będziesz żył dłużej

    Naukowcy udowadniają, że odczuwanie wdzięczności ma realny wpływ nie tylko na szczęście, pozytywne relacje międzyludzkie, radzenie sobie z przeciwnościami, ale też na zdrowie psychiczne i fizyczne, a nawet… na długość życia.

NAJNOWSZE

  • Adobe

    Szkliwiak bywa złośliwy

    Choć nazwa może sugerować zwykły problem stomatologiczny, szkliwiak jest jednym z bardziej zagadkowych nowotworów żuchwy i szczęki. Mimo, że rzadko daje przerzuty, jest bardzo niszczycielski. Powstaje z komórek, które pierwotnie mają budować szkliwo zębów. Najczęściej rośnie powoli i bezboleśnie, przez co bywa wykrywany przypadkiem, na przykład podczas rutynowego zdjęcia rentgenowskiego, gdy jest już bardzo późno.

  • Kolonoskopia – praca domowa dla pacjenta

    Patronat Serwisu Zdrowie
  • Wyzwania medycyny: poprzeczne zapalenie rdzenia

  • XXI Kongres Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii

    Patronat Serwisu Zdrowie
  • Dzieci potrzebują zabawy na dworze

  • AdobeStock

    Ograniczenie sprzedaży alkoholu służy ochronie tych, którzy mają problem

    „Każde ograniczenie sprzedaży alkoholu służy ochronie osób, które go nadużywają. W Warszawie to się nie udało, bo najwyraźniej przeważyły względy finansowe. Trudno to zrozumieć” – tak wprowadzenie pilotażu takiego ograniczenia tylko w dwóch dzielnicach Warszawy: Śródmieściu i Pradze Północ skomentował dr Bohdan Woronowicz, specjalista ds. uzależnień.

  • Przeszczepienie szpiku – ratunek nie tylko w nowotworze krwi

  • Paradontoza - zabójca zębów

Serwisy ogólnodostępne PAP