5 sposobów na oddychanie lepszym powietrzem
Wbrew pozorom, problem smogu nie znika wcale wraz z zimą. W upalne dni borykają się z nim np. mieszkańcy dużych miast – gdy pod wpływem promieniowania słonecznego spaliny z zakorokowanych ulic ulegają groźnym reakcjom i przemianom fotochemicznym. Tak naprawdę, zanieczyszczone powietrze truje nas więc niemal przez cały rok, a zdrowotne tego skutki są zatrważające. Eksperci jednak przekonują, że nie musi tak być i podkreślają, że każdy z nas ma wpływ na czystość powietrza! Sprawdź, co możesz zrobić, by poprawić jego jakość, a także lepiej chronić się przed smogiem.
Według wytycznych Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska zaledwie przez 35 dni w roku dobowy poziom pyłów zawieszonych PM10 może przekroczyć 50 µg/m3, abyśmy mogli mówić o tym, że oddychamy świeżym powietrzem. Tymczasem jak wynika z danych Edukacyjnej Sieci Antysmogowej (ESA) już w połowie lutego tego roku w 43 miejscach w Polsce roczny limit został przekroczony! Są takie miejscowości w Polsce, gdzie ten przekroczony limit utrzymywał się przez ponad sześć miesięcy!
Co to oznacza w praktyce?
„Jeśli pomiar wskazuje, że poziom PM10 wynosi 50 µg/m3 (mikrogramów na metr sześcienny), wówczas w każdym z 12 m3 powietrza, którym oddychamy w ciągu doby, znajduje się 50 µg pyłu. Warto też mieć świadomość, że nie tylko nasze płuca są narażone na skutki zanieczyszczenia powietrza – drobniejszy pył PM2,5 jest w stanie przedostać się nawet do krwi i tym sposobem w ciągu 5 minut jest rozprowadzany po całym organizmie” – wyjaśnia Barbara Leśniczak, kierownik Edukacyjnej Sieci Antysmogowej (ESA).
Eksperci ESA podpowiadają co robić, aby w zakresie swoich możliwości przyczynić się do poprawy stanu powietrza, a także jak o siebie zadbać, by uchronić się przed złymi skutkami smogu:
1. Monitoruj stan powietrza. Wyrób w sobie nawyk sprawdzania raportów smogowych (np. strona esa.nask.pl, specjalne aplikacje na smartfony, oficjalne komunikaty o stanie powietrza, informacje w telewizyjnych prognozach pogody) i dostosuj swoją aktywność na zewnątrz do panujących warunków.
- Szczegółowe informacje na temat norm jakości powietrza, a także bieżące dane pomiarowe można znaleźć m.in. na stronie GIOS.
2. Pozostań w domu - gdy poziom pyłu zawieszonego przekracza dopuszczalne normy. Zrezygnuj wtedy nawet ze spaceru.
- Nie biegaj i nie uprawiaj innych sportów na zewnątrz – w czasie wysiłku fizycznego oddychasz szybciej i do twoich płuc dociera nawet kilka razy więcej powietrza niż w czasie spoczynku, dlatego więcej szkodliwych substancji może trafić do twojego organizmu.
- Nie wietrz mieszkania – powietrze w mieszkaniu będzie czystsze niż na zewnątrz (stężenia pyłów w mieszkaniach są średnio o połowę niższe niż na zewnątrz). Jeśli masz oczyszczacz powietrza, pamiętaj, aby go włączyć.
3. Załóż maskę przeciwsmogową.
- Jeśli musisz wyjść z domu, szczególnie o siebie zadbaj. Wybierz maskę przeciwsmogową – najlepiej wyposażoną w filtr HEPA połączony z filtrem z węglem aktywnym. Maski dobrej jakości potrafią zatrzymać ponad 99 proc. pyłów PM2,5 i PM10, a także innych zanieczyszczeń powietrza.
- Aby zmniejszyć ilość szkodliwych substancji, które przedostają się do organizmu, ogranicz rozmowy na zewnątrz, oddychaj przez nos, a po powrocie do domu przemyj oczy wodą albo solą fizjologiczną, oczyść nos, przepłucz gardło.
4. Wybierz dobre źródło ogrzewania.
- Jeśli ogrzewasz swój dom indywidualnie i masz stary piec, sprawdź, czy twoja gmina prowadzi program dofinansowania i wymień kopciucha na nowoczesny piec.
- Zrezygnuj z używania kominka. Stężenia zanieczyszczeń wewnątrz pomieszczeń, w których pali się w kominku, bywają wyższe niż na otwartej przestrzeni.
5. Dbaj o stan techniczny auta.
- Pamiętaj o regularnej wymianie filtra kabinowego, który oczyszcza powietrze zasysane do wnętrza pojazdu.
- Jeśli jesteś właścicielem auta z silnikiem Diesla, upewnij się, że twój samochód posiada filtr DPF (filtr cząstek stałych).
Co to jest smog typu Los Angeles?
To rodzaj smogu, który powstaje w suche, upalne dni w dużych miastach, w których panuje duży ruch uliczny. Powstaje on głównie ze spalin samochodowych, w efekcie reakcji i przemian fotochemicznych - zachodzących pod wpływem promieniowania słonecznego. Konkretnie, np. zawarte w spalinach tlenki węgla, tlenki azotu i węglowodory ulegają wtedy reakcjom, w wyniku których powstają kolejne substancje zanieczyszczające powietrze, takie jak: PAN (azotan nadtlenku acetylu), aldehydy oraz ozon.
Kupuj maskę antysmogową z rozwagą i… wiedzą
Z jakością dostępnych na rynku masek antysmogowych jest kiepsko – to wniosek UOKIK-u z ostatniej kontroli. Urząd przebadał w laboratorium 15 modeli masek i niemal połowa nie przeszła testów pomyślnie. Sprawdź, co możesz sprawdzić przed zakupem, by uchronić się przed bublem.
Kilka wspomnianych wyżej prostych działań realnie pomaga zrobić duży krok w stronę ochrony czystego powietrza. Warto je wdrażać, gdyż stawką w grze jest nasze zdrowie, dobre samopoczucie i dłuższe życie. Przypomnijmy, że skutki częstego i długotrwałego przebywania w zanieczyszczonym powietrzu mogą być naprawdę zatrważające. Wiąże się z tym zwiększone ryzyko zapadania na różne choroby: m.in. układu oddechowego, nerwowego, krążenia, a także alergie i nowotwory. Zanieczyszczone powietrze oznacza również wzrost stężenia substancji toksycznych w glebie, co przekłada się negatywnie na jakość zdrowotną żywności.
Oczywiście sposobów mogących poprawić jakość powietrza jest znacznie więcej - począwszy od sadzenia drzew i rozwoju terenów zielonych w miastach, a na wdrażaniu ekologicznych technologii produkcji przemysłowej i energii kończąc. Tyle, że tego typu rozwiązania nie leżą już w gestii "zwykłych ludzi", lecz raczej polityków, samorządowców i wielkiego biznesu.
Oprac. Monika Wysocka, zdrowie.pap.pl
Źródła:
Edukacyjna Sieć Antysmogowa.
Informacje na temat smogu fotochemicznego ze strony Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie (MUW).
