Jakim powietrzem oddychają Polacy?

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) prowadzi bazę danych na temat jakości powietrza w 108 krajach świata. Okazuje się, że aż 9 na 10 osób na świecie oddycha zanieczyszczonym powietrzem.

Fot.PAP/ Zdjęcie Ilustracyjne
Fot.PAP/ Zdjęcie Ilustracyjne

Z najnowszej wersji bazy danych „WHO Global Ambient Air Quality Database”, zawierającej informacje o stanie powietrza w 4300 miejscowościach na całym świecie, wynika, że aż 97 proc. miast (z liczbą mieszkańców powyżej 100 tys.) znajdujących się w krajach o niskich i średnich dochodach nie spełnia norm WHO dotyczących jakości powietrza. Dla porównania, w  krajach o wysokich dochodach, do których zalicza się również Polska, norm nie spełnia średnio 49 proc. miast.

Jaki poziom zanieczyszczenia powietrza międzynarodowi eksperci uznają za w miarę bezpieczny? Przypomnijmy, że WHO rekomenduje wszystkim krajom podejmowanie działań zmierzających do ograniczenia średniego rocznego stężenia pyłu zawieszonego PM 10 do wartości poniżej 20 mikrogramów na metr sześcienny powietrza, a w przypadku pyłu PM 2,5 do wartości poniżej 10 mikrogramów na metr sześcienny.

Tymczasem, baza danych WHO sugeruje, że Polska jest jeszcze bardzo daleko od osiągnięcia tych celów.

Infografika PAP / Serwis Zdrowie

Sprawdź gdzie można oddychać pełną piersią

Choć dane te nie napawają rzecz jasna optymizmem, to jednak na tle wielu innych krajów i miast świata Polska i tak nie wypada źle. Dla porównania, w indyjskim Delhi średnioroczne stężenia pyłów PM 10 i PM 2,5 wynoszą odpowiednio: 292 i 143 mikrogramy na metr sześcienny. Wzorem do naśladowania mogą być np. szwedzki Sztokholm (z wynikami: 11 i 5), angielski Londyn (21 i 11) czy Nowy Jork (11 i 7).

Pyły zawieszone w powietrzu: mogą zawierać różne substancje toksyczne, takie jak: benzo(a)piren, metale ciężkie, dioksyny czy furany. Pył PM 10 składa się z mieszaniny cząstek substancji organicznych i nieorganicznych o średnicy do 10 mikrometrów. Pył PM 2,5 zawiera cząstki o średnicy do 2,5 mikrometra.

Wspomniane wcześniej drobne cząstki pyłów z zanieczyszczonego powietrza wnikają nie tylko do naszych płuc. Te mniejsze przedostaje się dalej do krwiobiegu, przyczyniając się do rozwoju wielu groźnych chorób, takich jak:

  • udar mózgu,
  • choroby serca,
  • rak płuc,
  • przewlekłe obturacyjne choroby płuc (POCHP),
  • infekcje układu oddechowego (z zapaleniem płuc włącznie).

Zanieczyszczenie powietrza należy więc do kluczowych czynników ryzyka tzw. przewlekłych chorób cywilizacyjnych. Epidemiolodzy szacują, że przyczynia się ono do niemal 25 proc. zgonów dorosłych osób z powodu chorób serca i udarów mózgu, 43 proc. zgonów z powodu POCHP i 29 proc. z powodu raka płuc.

WHO szacuje, że każdego roku na świecie z powodu zanieczyszczenia powietrza umiera około 7 milionów osób. W Polsce umiera z tego powodu ponad 30 tys. osób rocznie.

Infografika PAP / Serwis Zdrowie

Pokonać smog: wciąż dużo pracy przed nami

Średnioroczne stężenie pyłu PM 2,5 w Polsce (czyli tego, który zdaniem lekarzy jest najgroźniejszy dla zdrowia człowieka) szacowane jest na 24 mikrogramy na metr sześcienny, a więc jest ponad 2 razy większe od rekomendowanego przez WHO.

Na szczęście, od kilku lat, wiele polskich samorządów realizuje różne oddolne działania i inicjatywy mające poprawić jakość lokalnego powietrza. Wkrótce, w całej Polsce, tego typu proekologiczne działania przybiorą jednak znacząco na sile, a to dzięki temu, że rząd uruchamia właśnie dziesięcioletni program walki ze smogiem – pod nazwą "Czyste powietrze". Jego celem jest poprawa efektywności energetycznej istniejących budynków mieszkalnych, m.in. poprzez gruntowną termomodernizację i wymianę palenisk – źródeł ciepła. Na jego realizację rząd przeznaczy ponad 100 mld złotych (w formie dotacji, pożyczek oraz ulg). Więcej o tym programie można przeczytać na stronie internetowej Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

maski ochronne

Maski antysmogowe. Którą wybrać?

Na rynku dostępnych jest już wiele rodzajów półmasek filtrujących czy chroniących przed smogiem. Lepiej je stosować w sytuacji, w której przekroczone są dopuszczalne stężenia zanieczyszczeń, przede wszystkim pyłu zawieszonego. Trzeba jednak uważać na certyfikaty.

Inne kraje też coraz więcej robią w ramach walki ze smogiem, stosując w tym celu najróżniejsze metody, takie jak: doprowadzanie do dużych osiedli mieszkaniowych infrastruktury gazowej, wprowadzanie zakazów używania samochodów napędzanych silnikami diesla, rozwój sektora odnawialnych źródeł energii czy rozwój elektromobilności.

Walka z zanieczyszczeniem powietrza nie jest łatwa, bo wpływa na nią bardzo wiele czynników. Chodzi nie tylko o redukcję emisji zanieczyszczeń wytwarzanych przez gospodarstwa domowe (piece i kuchnie opalane węglem, drewnem lub olejami), pojazdy napędzane silnikami spalinowymi, przemysł, rolnictwo, elektrownie węglowe czy spalarnie śmieci, ale również o ochronę przyrody (przede wszystkim lasów).  

Problem bogatych i biednych

Naukowcy szacują, że nawet w miastach bogatych krajów Europy zanieczyszczenie powietrza skracają życie średnio od 2 do 24 miesięcy. W miastach krajów rozwijających się jest pod tym względem znacznie gorzej.

Doceniając wagę i skalę problemu, a także fakt, że dla zanieczyszczeń powietrza tak naprawdę nie ma granic, WHO zorganizuje jesienią tego roku w Genewie, pierwszy globalny kongres poświęcony zanieczyszczeniu powietrza w kontekście zdrowia publicznego. Ma on zmobilizować rządy krajów świata i różnych partnerów społecznych, do podjęcia wspólnych wysiłków w celu skutecznej poprawy jakości powietrza. Kongres odbędzie się pod nazwą: Global Conference on Air Pollution and Health.

Wiktor Szczepaniak (zdrowie.pap.pl)

Źródła:

Materiały informacyjne ze strony WHO i bazy danych WHO Global Ambient Air Quality Database

Strona internetowa kampanii BreatheLife

 

 

ZOBACZ PODOBNE

  • Werewka/PAP

    Historia. Brudne ręce chirurgów zamiast leczyć uśmiercały 

    Jeszcze na początku XIX w. chirurdzy kroili pacjentów brudnymi rękami. Nie myli ich nawet po sekcji zwłok, gdy udawali się tuż po tym przyjmować porody. Nosili czarne fartuchy, by łatwiej było na nich ukryć ślady krwi. Lekarz, który wpadł na prostą zależność – brudne ręce – zakażenie – popadł w obłęd, bo środowisko nie dało mu wiary. Dlaczego tyle wieków musiało minąć od stworzenia mydła do jego powszechnego stosowania, również w medycynie? I komu udało się w końcu odkazić sale operacyjne?

  • P. Werewka

    Aromaterapia na pewno przyjemna

    Inhalacje z olejków eterycznych znane są od wieków, a i we współczesnych czasach mają wielu zwolenników. Na temat aromaterapii prowadzi się badania naukowe, ale często są one bardzo słabej jakości metodologicznej, a zatem nie można z nich wyciągać kategorycznego wniosku, że „działa” lub „nie działa”. Pewne jest zaś to, że o ile nie mamy alergii na jakiś olejek, aromaterapia nam nie zaszkodzi, a mamy duże szanse, że poprawi nam samopoczucie. To już coś.

  • Fot. PAP/P. Werewka

    Poezja ma większą moc niż myślisz

    Platon nie widział miejsca dla poetów i poezji w idealnym państwie, ale jego postulat tylko przyczynia się do tym większego uznania jej siły oddziaływania na jednostki i społeczeństwo. We współczesności poezja wciąż jest czytana i tworzona, choć tomiki raczej nie są często kupowane w księgarniach - wiersze przeniosły się do internetu. Poezja może wpływać na zdrowie - koi samotność, może wspierać w trudnym leczeniu. Jej czytanie, zwłaszcza głośne, reguluje oddech i synchronizuje pracę serca. Jesienne ponure wieczory to doskonały moment na wiersze.

  • Fot.autor: ChemiQ/Adobe Stock

    Chcesz mieć dzieci? Zadbaj o powietrze

    To fakt – zanieczyszczenie powietrza obniża płodność. Jak wskazują badania, może ono zaburzyć pracę hormonów czy też na różne sposoby uszkadzać komórki płciowe. Negatywne działanie zanieczyszczeń dotyczy także zapłodnienia pozaustrojowego.

NAJNOWSZE

  • AdobeStock

    Dyniowy zawrót głowy - na zdrowie!

    Dynia, w dzieciństwie kojarzona z karocą Kopciuszka, a dziś częściej z tradycyjną dekoracją na Halloween, jest przede wszystkim zdrowym warzywem bogatym w witaminy i minerały m.in. w magnez, selen, potas i cynk, a także kwas foliowy i niacyny oraz witaminy antyoksydacyjne: A, C i E. Warto jesienią po nią sięgać nie tylko dla ozdoby ogródka. Jest pełna przeciwutleniaczy, które są świetne dla naszej skóry i pomagają zwalczać efekty starzenia.

  • Sprawdź, czy twoja krew krzepnie prawidłowo – zmierz poziom vWF

  • Nigdy nie będziemy gotowi na śmierć. Jak o niej rozmawiać?

  • Mikroplastik można znaleźć nawet w mózgu czy sercu – wskazują wstępne badania

  • Nie do kosza ani do WC, czyli jak utylizować leki 

  • AdobeStock

    Dbamy o życia, które pozostają

    Zawsze zakładamy, że nasz bliski wróci - z misji, z pracy, z akcji, z dyżuru. Inaczej to nie miałoby sensu. Jednak niektórzy nie wracają. O tym jak rozmawiać z dziećmi o śmierci rodzica i jak pocieszać kogoś, kto stracił ukochaną osobę rozmawiamy z Karoliną Suską, doradcą edukacyjnym z Fundacji Dorastaj z Nami.

  • Od śmierci do życia, czyli o transplantacji narządów

  • Rany trudno gojące się pod kontrolą