Jagodę kamczacką nazywa się „owocem wiecznej młodości”. Podbiła prozdrowotne rankingi na świecie. To gatunek znany i doceniany od XVII wieku w tradycyjnej medycynie japońskiej. Hodowana jest z wielkim sukcesem w Polsce. To u nas krzyżowane są odmiany z Azji i Kanady i powstają największe plantacje na świecie.

• POLEĆ
• TWEETNIJ
• UDOSTĘPNIJ
• Pobierz

Jagoda kamczacka należy do kategorii superfood - superowoców o ciemnej skórce, które charakteryzują się działaniem przeciwutleniającym, ponieważ obecne w nich liczne antyoksydanty redukują nadmierne powstawanie reaktywnych form tlenu, co jest powiązane z minimalizowaniem oznak starzenia. Dotychczasowe badania potwierdziły właściwości antyoksydacyjne, ściśle związane z aktywnością przeciwzapalną, antynowotworową, neuroprotekcyjną oraz kardioprotekcyjną. Ponadto udowodniono działanie antyseptyczne, antywirusowe, przeciwdrobnoustrojowe, a także przeciwcukrzycowe.

Owoce przyczyniają się do usuwania z organizmu metali ciężkich i wspomagają niwelizację skutków zatrucia lekami. Co ciekawe, ponieważ wzmacniają potencję, bywają nazywane „viagrą”. Ta nazwa jest wzmocniona oryginalnym kształtem. 

Samo zdrowie

Owoce jagody kamczackiej zawierają mnóstwo witamin, minerałów i substancji o działaniu antyutleniającym, takich jak polifenole, flawonoidy oraz witamina C, niezwykle korzystnych dla organizmu człowieka. Daje to wielkie możliwości wykorzystania kamczatki jako rośliny dietetycznej, profilaktycznej, a nawet leczniczej. Eksperci nazwali jej owoce „jagodami wiecznej młodości”, gdyż odnaleźli w nich związki zapobiegające starzeniu się komórek. 

Jagoda kamczacka wspomaga też opóźnianie starzenia się siatkówki i leczenie jej choroby, może przyczyniać się do redukcji wielkości tkanki nowotworowej w niektórych postaciach raka, pomaga obniżyć ciśnienie krwi, wpływa na poprawę funkcjonowania mózgu. Wykazuje działanie antydiabetyczne, antybakteryjne i antyadhezyjne (uniemożliwiające zakażenie) dziąseł i przewodu pokarmowego.

Śmiało można stwierdzić, że regularne spożycie tych owoców wpływa pozytywnie na profilaktykę zdrowia, a dieta z jej regularnym spożywaniem jest istotnym elementem przeciwdziałania chorobom cywilizacyjnym.

Jagodowy czerwiec

Jagoda kamczacka znana jest na świecie pod nazwą „haskap”, a w Polsce mniej formalnie – „kamczatką”. 

Naturalnie występuje w północnowschodniej Rosji, w Chinach, Japonii i Kanadzie. 
Sezon na ten owoc w Polsce rozpoczyna się w czerwcu i trwa do lipca.
I to właśnie w czerwcu tego roku ten gatunek jadło 5,5 mln Polaków, czyli 17 proc. – wynika z badania przeprowadzonego przez Kantar Public Polska. To 70-proc. wzrost, czerwiec do czerwca w stosunku do roku ubiegłego!

- Nasze badania z lipca 2021 pokazały, że jagodę kamczacką i jej przetwory jadło co najmniej 3,9 mln osób. Aktualne badania pokazują jeszcze 2,9 mln nowych konsumentów zainteresowanych jej spróbowaniem. Najwięcej jest ich w miastach między 100-500 tys. i wśród osób z wyższym wykształceniem – mówi Urszula Krassowska, dyrektor zarządzający Public Division, Kantar Public Polska.

Nowa borówka

To właśnie jagoda kamczacka jest największym odkryciem i najbardziej oczekiwanym gatunkiem 2022 roku. Spektakularnie rosnącą jej popularność ma oddawać określenie „nowa borówka”. Ma ono też utorować jagodzie drogę do sukcesu na miarę borówki wysokiej. Ten sukces jest w zasięgu ręki, gdyż według badań Kantar chęć spróbowania jagody kamczackiej i jej przetworów deklaruje co piąty Polak - 6,8 mln konsumentów (21 proc. populacji). To samo badanie przekonuje, że 8 proc. Polaków uważa owoce jagody kamczackiej za najbardziej apetyczne, takie, których sam wygląd zachęca do jedzenia.

Ponadto badanie z maja 2022 pokazało, że 10 proc. Polaków widziało, jak uprawia się jagodę kamczacką. Nic dziwnego skoro od 3 lat to jej uprawy są najchętniej odwiedzane zaś samozbiory są promowane w programie „Czas na polskie superowoce!”. Historia Kamczatki przypomina więc historię minikiwi - oba te gatunki udomowili Polacy.

Tak rośnie „owoc młodości”

Plantacje jagody kamczackiej w ostatnich latach zostały założone w każdym województwie. Najwięcej jagody kamczackiej uprawie się jednakże w lubelskim, mazowieckim, łódzkim i małopolskim. Taka uprawa w różnych regionach Polski pozwala wydłużyć czas zbioru nawet o kilka tygodni. Na przykład tegoroczne zbiory jagody haskap w Małopolsce rozpoczęły się około 10 czerwca. W centralnej Polsce zaś z blisko dwutygodniowym opóźnieniem. 

Na plantacjach jagody kamczackiej w uprawie jest kilkanaście odmian tego gatunku. W ostatnich sezonach w miarę stabilny, choć często daleki od oczekiwań plon uzyskuje się z odmian 'Vostorg', 'Aurora' i 'Honey Bee'. 

Dodatkową zaletą odmiany 'Vostorg' jest doskonała jakość owoców, które można również oferować w sprzedaży detalicznej, gdyż są trwałe. 

Mniej wytrzymała jest 'Aurora' - plenna odmiana, której atrakcyjne, duże owoce też można sprzedawać jako deserowe. 

Niestety, wiele plantacji założonych jest z odmian, które dają plon na poziomie 1-2 t/ha, a nawet i mniej. Ich uprawa przy obecnie możliwych do uzyskania cenach stała się nieopłacalna. Będzie to wymagało dużych zmian w strukturze nasadzeń. Duże nadzieje wiąże się z nowymi odmianami o rosyjskim, kanadyjskim czy japońskim rodowodzie. 

Na bazie obliczeń dr. Dariusza Paszko z Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie szacuje się, że w 2022 r. plony powinny oscylować na wielu dobrze prowadzonych plantacjach średni plon na poziome 2,2 t/ha. Średnie ceny detaliczne deserowych owoców w opakowaniach jednostkowych, przy założeniu wysokich kosztów zbioru i ich przygotowania do sprzedaży powinny przekroczyć 40 zł/kg. Szacunki te uwzględniają koszty produkcji, zbioru i przygotowania owoców do sprzedaży.

Jak jeść kamczatkę? Smaczne przetwory i nie tylko

Smak owoców jagody kamczackiej jest unikalny. To swoista kombinacja smaku wielu innych gatunków owoców jagodowych – maliny, jeżyny, porzeczki i borówki. Balans między kwasowością a słodyczą sprawia, że jagoda haskap ma wiele zastosowań kulinarnych. Swój potencjał przetwórczy zawdzięcza ciekawej goryczce. Soki, dżemy, lody, wina, nalewki nigdy nie są za słodkie. Ma też potencjał cukierniczy. 

- Przetwórstwo jagody kamczackiej przypomina historię aronii. Powoli się rozkręca, czego dowodem jest wzrost konsumpcji. Wskazują na to choćby badania Kantar – mówi dr inż. Mateusz Woźniak z FreshMazovia.

Jego zdaniem, jagoda kamczacka ma dużą przewagę na starcie. Część odmian jest bowiem idealna do konsumpcji bezpośredniej. W połączeniu z przetwórstwem owoc ten może zająć ważne miejsce w sektorze jagodowym. 

Niewątpliwie to owoc przyszłości, XXI wieku, do odkrycia, ale już obecny sezon pokazał, że przybywa jego smakoszy. Wzrost prognozowali zarówno eksperci Kantar, jak i uczestnicy największej na świecie – poświęconej temu gatunkowi - IV Konferencji Kamczackiej. Odbyła się ona w grudniu 2021, była organizowana przez wydawcę czasopisma „Jagodnik”, w Krakowie. W ocenie prelegentów konieczne są jednak zmiany w strukturze nasadzeń i zwiększenie plonów uzyskiwanych z hektara. Dużo do zrobienia jest w kontekście właściwego wyboru odmian. Niewątpliwą zaletą tego gatunku jest jego odporność na choroby i szkodniki, co pozwala produkować go metodami ekologicznymi.

Beata Igielska, zdrowie.pap.pl

Materiał został opracowany we współpracy z Krajowym Związkiem Grup Producentów Owoców i Warzyw.

Źródła: 

https://www.sigma-not.pl/publikacja-96860-prozdrowotne-w%C5%82a%C5%9Bciwo%C5%9Bci-jagody-kamczackiej-przemysl-fermentacyjny-2016-2.html
http://www.pttz.org/zyw/wyd/czas/2014,%204(95)/02_Szot.pdf 
http://polskiesuperowoce.pl/60860-czas-na-jagode-kamczacka
http://polskiesuperowoce.pl/99116-jagoda-kamczacka-w-profilaktyce-chorob-i-ograniczeniu-procesu-starzenia?preview=true
https://www.sadownictwo.com.pl/sezon-na-jagode-kamczacka-rozpoczety 
https://www.menshealth.com/uk/nutrition/a39170304/haskap-berries-benefits-study/  
https://dietetycy.org.pl/jagoda-kamczacka 
https://jagodnik.pl 
https://plantin.com.pl/jagoda-kamczacka/