Menopauza a życie seksualne

Tak, to prawda, że menopauza zmienia kobiece ciało. Ale nieprawdą jest, że ucierpieć musi na tym życie seksualne – wprost przeciwnie, dla wielu kobiet może to być najbardziej satysfakcjonujący okres aktywności w sferze intymnej. Dowiedz się więcej.

Fot. PAP/P. Werewka
Fot. PAP/P. Werewka

Współczesne kobiety najczęściej nie godzą się na wygaszenie życia seksualnego wraz z menopauzą. Zauważa to także WHO - zgodnie z jej wytycznymi definicja zdrowia obejmuje także zdrowie seksualne.

Na satysfakcję z życia seksualnego składa się bardzo wiele czynników, m.in.: to, w jakiej kulturze wyrośliśmy i żyjemy, ogólny stan zdrowia, pozytywne i kreatywne nastawienie do seksualności, styl życia, poczucie zadowolenia z życia, jakość relacji z partnerem i innymi osobami.

W okresie menopauzy dochodzi do przemiany hormonalnej i ta zmiana może, choć nie musi, powodować między innymi zmniejszone zainteresowanie aktywnością seksualną. Jak wynika z raportu „Menopauza to nie pauza” przygotowanego na zlecenie marki Jasnum przez instytut badawczy Zymetria (2022 r.) problemy z podnieceniem seksualnym zadeklarowało aż 43 proc. kobiet w wieku menopauzalnym. Dziać się tak może za sprawą wahań poziomu estrogenu – jego spadek może się wiązać z obniżeniem libido i suchością pochwy, przez co stosunki są bolesne.

Wiek a seks – u płci różnie się to przedstawia

Jednak z badań seksualnego prof. Zbigniewa Izdebskiego z Uniwersytetu w Zielonej Górze wynika, że wiek może być większym obciążeniem w sferze seksu dla mężczyzn niż kobiet. W raporcie z badań „Miłość w czasie zarazy. Zdrowie, relacje w związkach i życie seksualne Polek i Polaków w czasie pandemii COVID-19” można przeczytać, że spadek zainteresowania współżyciem u niemal połowy mężczyzn (47 proc.) i nieco więcej niż jednej trzeciej kobiet (35 proc.) związany jest z ich wiekiem, a u 38 proc. mężczyzn i 25 proc. kobiet ze złym stanem zdrowia/chorobą. Dla kobiet w kontekście seksu ważna jest jakość relacji – jeśli są w niej trudności, spadek zainteresowania seksem deklaruje 15 proc. mężczyzn i dwa razy więcej kobiet (30 proc.). Z badania wynika też, że kobietom w odbyciu stosunku seksualnego bardziej niż mężczyznom przeszkadza zmęczenie i stres (połowa wskazań u pań, u panów – 41 proc.).

Fot.PAP/P.Werewka/kiedy_menopauza

Menopauza nie musi być koszmarem

Menopauza nie kojarzy się dobrze. Ważna i nieunikniona zmiana w życiu kobiety, a co gorsza wygasanie czynności hormonalnej jajników prowadzi często do uciążliwych dolegliwości. Ten czas nie musi być jednak koszmarem!

Odczuwane w okresie menopauzy zmiany hormonalne mogą wpływać na zmienność nastroju, problemy ze snem, a rozdrażnienie i zmęczenie mogą przyczynić się do spadku energii. To odbija się niekorzystanie zarówno na relacji z partnerem, jak i ogólnym dobrostanie, a w konsekwencji – jakości życia seksualnego.

Postawy wobec seksu badane są na całym świecie. Globalne badanie postaw i zachowań seksualnych (GSSAB), które obejmowało 13 882 kobiet w wieku od 40 do 80 lat, wykazało, że od 26 do 48 proc. ankietowanych kobiet deklarowało, że nie jest zainteresowanych seksem, a od 18 do 41 proc. kobiet deklarowało trudności z osiągnięciem orgazmu. Ale w przeglądzie badań opublikowanym w 2012 roku na łamach „Obsterics and Gynecology” na temat seksualności w populacji starszych kobiet wskazuje się też inne wartości poziomu deklarowanych zaburzeń w sferze seksualnej w zależności od kraju. Podkreśla się w nim, że dysfunkcje seksualne doświadczane przez kobiety są wieloprzyczynowe i wielowymiarowe będąc często splotem – w różnych proporcjach - czynników biologicznych, psychologicznych, kulturowych, społecznych i interpersonalnych.

Autorzy tej pracy podkreślają, że w sytuacji, gdy pacjentka zgłasza problemy seksualne, zadaniem lekarza nie jest „zwalanie” ich na wiek, a cierpliwe poszukiwanie możliwych przyczyn: np. współistniejące choroby (np. nietrzymanie moczu, co może uruchomić prawdziwą kaskadę niepomyślnych wydarzeń w sferze seksualnej), problemy psychiczne (zaburzenia lękowe lub depresyjne), przyjmowane leki, wcześniejsze doświadczenia życiowe kobiety, jakość relacji z partnerem.

Leczenie tych zaburzeń lub modyfikacja czynników ryzyka związanych ze stylem życia (np. otyłości) może pomóc w zapobieganiu lub zmniejszaniu dysfunkcji seksualnych u osób starszych (mężczyzn także). Czynnikiem ograniczającym, który warto przezwyciężyć w przypadku kobiet z tej grupy, jest to, że chociaż seksualność jest ważna dla osób starszych, zainteresowanie omawianiem aspektów ich życia seksualnego z lekarzami jest nikłe. To o tyle ważne, że jak wykazano w tym badaniu, dysfunkcja seksualna znacząco wpływa na poczucie własnej wartości i jakość życia kobiet oraz powoduje stres emocjonalny, co prowadzi do problemów w związkach.

Libido to życiowa energia

Pocieszające jest to, że mimo zmian zachodzących w organizmie, wpływających na komfort podczas stosunku seksualnego, ze wspomnianego wyżej raportu wynika, że blisko 60 proc. Polek jest aktywnych seksualnie w okresie menopauzy, a 68 proc. podkreśla, że kontakty seksualne są dla nich bardzo ważne. Co więc można zrobić, aby libido utrzymywało się na sprzyjającym poziomie?  

Warto pamiętać, że libido to nie tylko popęd seksualny, ale cała energia życiowa. Dlatego w okresie menopauzy, kobieta powinna zatroszczyć się o siebie. Każda intensywna zmiana wymaga przystosowania. Objawy wynikające ze zmian hormonalnych i związane z nimi zmęczenie niosą ze sobą potrzebę "aktualizacji", warto znaleźć wtedy czas na refleksję, odpoczynek i zadbanie o swoje samopoczucie. 

Fot.PAP/P.Werewka

Menopauza nie oznacza utraty kobiecości

To jak przechodzimy menopauzę ściśle powiązane jest z naszą osobowością – jeśli zawsze byłaś emocjonalna, to możliwe, że w tym czasie emocje się nasilą. Ale nie obawiaj się gwałtownych zmian – to mit. Liczy się jak żyłaś dotychczas, jak chorowałaś – na menopauzę zapracowujesz sobie przez całe życie. Sprawdź czego się spodziewać.

- Zasady są proste: więcej snu, mniej stresu, aktywność fizyczna, zdrowa dieta, w razie potrzeby terapia hormonalna lub stosowanie suplementów. Warto również przyjrzeć się temu, co nam służy, a co jest zbyteczne i szkodliwe. Stan naszej energii życiowej, a więc libido, jest ściśle sprzężony z naszym samopoczuciem – tłumaczy dr n. hum. Alicja Długołęcka pedagożka i edukatorka seksualna.

Istotne jest również odpowiednie nastawienie i sposób myślenia o menopauzie. 

- Można poszukać inspiracji w rozmowach z kobietami, które są już w fazie "post-menopauzalnego zapału" i mogą podzielić się swoją pozytywną perspektywą na tę zmianę. Warto również zadbać o psychoedukację poprzez konsultacje z lekarzami, a także sięgać po wartościowe książki. I co najważniejsze - zdystansować się do stereotypów! – radzi specjalistka

O co zadbać, by było lepiej

Specjaliści podpowiadają, by kobiety w okresie menopauzy, które chcą poprawić swoje libido, zwróciły uwagę na cztery obszary: poprawę jakości relacji z partnerem, urozmaicenie gry wstępnej, poprawę jakości snu oraz diety, a także włączenie hormonalnej terapii zastępczej lub suplementacji preparatami na bazie fitoestrogenów, co uzupełni niedobory estrogenu.

Dużą rolę w seksualności kobiet w każdym wieku odgrywa sen. Tymczasem bezsenność lub inne zaburzenia snu to jedna z najczęściej pojawiających się dolegliwości w okresie okołomenopauzalnym. Z amerykańskiego badania sygnowanego przez Międzynarodowe Towarzystwo Medycyny Seksualnej („Wpływ snu na reakcje i zachowania seksualne kobiet” https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25772315/) wynika, że problemy ze snem mogą dotyczyć od 40 proc. do nawet 60 proc. kobiet w wieku okołomenopauzalnym. Odpowiadają za to zmiany hormonalne, wiążące się ze zmniejszeniem wydzielania przez jajniki progesteronu oraz estrogenu. Etiologiczna rola zaburzeń snu w trudnościach seksualnych była dotychczas w dużej mierze pomijana. 

Tymczasem w badaniach wykazano, że niewyspana i zmęczona kobieta (w każdym wieku) jest seksem mało zainteresowana. A na dodatek u niektórych kobiet w okolicach 50-tki może wystąpić większe niż dotychczas zapotrzebowanie na sen. 

- Często kobiety mówią, że kiedyś potrzebowały mniej snu. A teraz wchodzimy w etap, kiedy potrzebujemy go więcej i trzeba to zaakceptować. Po prostu zacznijmy się tym łóżkiem i sypialnią delektować. To już nie czas, żeby chodzić spać o 1.00 czy 2.00 w nocy i uważać, że to norma i dam radę. Organizm prosi nas o to, abyśmy o siebie zadbały – tłumaczy psycholog społeczny i psychoseksuolog Bianca-Beata Kotoro.

Temat seksualności w dojrzałym wieku jest niezwykle istotny dlatego warto zadbać o ten obszar swojej codzienności nie tylko będąc w związku, ale również w pojedynkę. "

Rys. Krzysztof "Rosa" Rosiecki

Erekcja: co każdy facet wiedzieć powinien

- „Silverki" XXI wieku to kobiety aktywne życiowo, również erotycznie. To dobry czas na poznawanie swojego ciała i odkrywanie zmysłowych przyjemności każdego rodzaju. Głęboką przyjemność może dawać również rozkoszowanie się naturą, dobrym jedzeniem i dotykiem, jaki sprawia nam przyjemność. Szkoda czasu na uprzedzenia i czekanie. Życie może mieć smak dojrzałych, soczystych owoców, a nie przekwitania - tłumaczy dr n. hum. Alicja Długołęcka

Dojrzałość w związku stwarza możliwość większej uważności i akceptacji. Daje szansę odejścia od starych schematów, a włącza czułość i intymność. 

- Singielki mogą odkrywać samo-miłość, poznawać nowych ludzi, a kobiety w związkach mogą zapraszać partnerów do "nowego rozdania" – i to bez lęku przed ciążą, z większą otwartością i akceptacją siebie oraz zmian, które również dotyczą partnera. Takie nowe otwarcie wymaga dobrej woli obu stron. Jeżeli jej nie ma - trudno. Nikogo nie zmienimy na siłę. Jedyną osobą, na którą mamy wpływ jesteśmy my same. Korzystajmy z tej szansy. Uważnie, cierpliwie i po swojemu – radzi dr n. hum. Alicja Długołęcka.

Monika Wysocka, zdrowie.pap.pl
 

Źródła (dostęp na dzień publikacji artykułu):

Dana R. Ambler et all: Sexual Function in Elderly Women: A Review of Current Literature

The Impact of Sleep on Female Sexual Response and Behavior: A Pilot Study (umich.edu)

Raport: „Menopauza to nie pauza” przygotowany na zlecenie marki Jasnum przez instytut badawczy Zymetria, 2022 r.

Z. Izdebski: Miłość w czasie zarazy. Zdrowie, relacje w związkach i życie seksualne Polek i Polaków w czasie pandemii COVID-19, 2022

Globalne badanie postaw i zachowań seksualnych (GSSAB)

Autorka

Monika Grzegorowska

Monika Grzegorowska - O dziennikarstwie marzyła od dziecka i się spełniło. Od zawsze to było dziennikarstwo medyczne – najciekawsze i nie do znudzenia. Wstępem była obrona pracy magisterskiej o błędach medycznych na Wydziale Resocjalizacji. Niemal całe swoje zawodowe życie związała z branżowym Pulsem Medycyny. Od kilku lat swoją wiedzę przekłada na bardziej przystępny język w Serwisie Zdrowie PAP, co doceniono przyznając jej Kryształowe Pióro. Nie uznaje poranków bez kawy, uwielbia wieczory przy ogromnym stole z puzzlami. Życiowe baterie ładuje na koncertach i posiadówkach z rodziną i przyjaciółmi.

ZOBACZ TEKSTY AUTORKI

ZOBACZ PODOBNE

  • PAP/P. Werewka

    Kobiety żyją dłużej – zwłaszcza w Hiszpanii

    Kobiety żyją dłużej niż mężczyźni we wszystkich regionach Unii Europejskiej. Najbardziej długowieczne są Hiszpanki, a najmniej Bułgarki. W Polsce największą szansę na długie życie mają mieszkanki wschodnich i południowo-wschodnich województw.

  • Adobe Stock

    Badania: pozytywne nastawienie do starości wiąże się z lepszym zdrowiem w późnym wieku

    Osoby pozytywnie nastawione do starości na ogół cieszą się wyższą sprawnością intelektualną i lepszym zdrowiem w późnych latach życia – sugerują badania sondażowe przeprowadzone wśród amerykańskich seniorów. Naukowcy stwierdzili, że znaczące mogą być nie tylko własne przekonania, ale też męża lub żony.

  • AdobeStock

    Wzrost kompetencji cyfrowych to większa odporność seniorów na oszustwa

    Współcześni przestępcy prześcigają się w pomysłach jak oszukiwać seniorów i wykorzystywać ich, najczęściej słabą umiejętność poruszania się w wirtualnym świecie. Dlatego warto zajrzeć do poradnika przygotowanego przez NASK na Światowy Dzień Seniora (14 października) i poznać najnowsze sztuczki internetowych złodziei i sposoby na odpierania ich ataków.

  • Fundacja Zdrowie i Edukacja Ad Meriutum

    Nagroda Zaufania Złoty OTIS dla prof. dr hab. n. med. Piotra Jankowskiego i dr n. med. Małgorzaty Kupisz-Urbańskiej

    Materiał promocyjny

    Podczas I Konferencji „Medycyna z Diamentami 2024”, która odbyła się 5 listopada w Warszawie, organizowanej przez Świat Lekarza, zostały wręczone Nagrody Zaufania „Złoty OTIS”, przyznawane od 2004 roku dla wybitnych lekarzy, farmaceutów, dziennikarzy i organizacji pacjenckich oraz firm farmaceutycznych.

NAJNOWSZE

  • PTK

    Konferencja prasowa pt. „10/10? Podsumowanie roku w kardiologii”

    We wtorek, 3 grudnia o godz. 10.00, zapraszamy na konferencję prasową nt. mijającego roku w kardiologii oraz wyzwań, które przed nią. Poznamy perspektywę ekspertów, Ministerstwa Zdrowia oraz pacjentów. Transmisja m.in. w Serwisie Zdrowie.

  • Milowy krok – przeszczep gałki ocznej

  • Apiterapia: pszczoły i leczenie nowotworów

    Patronat Serwisu Zdrowie
  • Przezroczyste nakładki zamiast aparatu

  • Nadmierna masa ciała zwiększa ryzyko drugiego nowotworu

  • PAP/P. Werewka

    Robot Rosa pomógł naprawić kolano 75-latka

    Po zabiegu wspomaganym przez robota medycznego Rosa, 75-letni mężczyzna otrzymał implant prawego stawu kolanowego. Do domu wyszedł w pierwszej dobie po operacji. Jeszcze niedawno, kiedy nie było takich robotów, musiałby spędzić w szpitalu około tygodnia.

  • Ratownik medyczny: na polu walki nikt się nie przejmuje bakteriami

  • Dekalog zdrowych piersi