Pomóż dziecku uporać się ze stresem

Eksperci UNICEF-u podpowiadają jak wspierać dziecko w czasie sytuacji kryzysowej.

zdj. P.Werewka
zdj. P.Werewka

Rozmawiaj

Namów dziecko na rozmowę i daj mu przestrzeń, aby mogło opowiedzieć co czuje. Skup się wtedy na tej rozmowie i pokaż mu, że słuchasz. Możesz powiedzieć, że ty także czujesz niepokój, to pomoże mu zrozumieć, że nie jest sam i przeżywacie tę sytuację razem.

Zapewnij spokój

Zapewnij dziecku poczucie bezpieczeństwa – możesz to zrobić spędzając z nim czas i okazując więcej niż zwykle czułości. Pamiętaj, że dzieci potrafią wyczytać z twarzy, że dzieje się cos złego. Staraj się mówić do dziecka uspokajający sposób. Jeśli tylko to możliwe utrzymaj codzienną rutynę, np. chodzenie spać czy jedzenie o ustalonych, stałych porach. To da mu poczucie stabilności.

Pytaj jak się czuje

Możesz pytać bezpośrednio: "jak się czujesz?". Ale możesz też poprosić, by narysowało lub namalowało obrazek i opowiedziało o nim. Nie wszystkie dzieci potrafią słowami opowiadać o swoich emocjach. 

Obserwuj

Dzieci w różny sposób reagują na niekorzystne zdarzenia w ich otoczeniu. Mogą różnie okazywać niepokój i stres w zależności od wieku. Niektóre ich oznaki mogą być nieoczywiste dla rodziców i opiekunów. 
Niektóre dzieci nawet po stresującej sytuacji mogą wydawać się spokojne, Warto je obserwować, bo stres może o sobie dać znać nawet po kilku miesiącach od trudnego wydarzenia. Jeśli zauważysz u swojego dziecka ataków paniki czy chęć wyrządzenia sobie lub innym krzywdy, natychmiast skontaktuj się z lekarzem rodzinnym lub psychologiem.

Oznaki emocjonalnego niepokoju  

Dzieci 0-3 lata  

  • większe niż zwykle lgnięcie od opiekunów
  • powrót do zachowań charakterystycznych dla wcześniejszego etapu rozwoju
  • zaburzenia snu i odżywiania
  • większa drażliwość
  • zwiększona nadpobudliwość
  • silniejszy lęk
  • zwiększona potrzeba uwagi
  • częstszy płacz  

Dzieci 4-6 lat  

  • lgnięcie do osób dorosłych
  • powrót do zachowań charakterystycznych dla wcześniejszego etapu rozwoju
  • zaburzenia snu i odżywiania
  • większa drażliwość
  • słabsza koncentracja
  • dziecko staje się bardziej bierne lub bardziej pobudzone
  • przerywanie zabawy
  • przyjmowanie ról dorosłych
  • ograniczona chęć do rozmowy
  • zwiększony niepokój lub martwienie się

Dzieci 7-12 lat  

  • wycofanie  
  • częsty niepokój o inne osoby dotknięte trudną sytuacją
  • zaburzenia snu i odżywiania
  • narastający lęk
  • większa drażliwość
  • częsta agresja
  • nerwowość
  • słaba pamięć i koncentracja
  • objawy fizyczne/psychosomatyczne
  • częste rozmowy o stresującym wydarzeniu lub powtarzające się zabawy
  • poczucie winy lub obwinianie się

Dzieci 13-17+

  • obniżony nastrój
  • nadmierna troska o innych
  • poczucie winy i wstydu
  • coraz częstsze przeciwstawianie się autorytetom
  • zwiększone podejmowanie ryzyka
  • agresja
  • zachowania autodestrukcyjne
  • poczucie beznadziei

Poniżej wspólne dla wszystkich grup wiekowych symptomy fizyczne, które mogą wystąpić u dzieci w sytuacjach stresowych. Ponieważ mogą to być także objawy choroby warto wybrać się z dzieckiem na wizytę do lekarza rodzinnego, który wykluczy chorobę/infekcję.

  • zmęczenie
  • ucisk w klatce piersiowej
  • duszności
  • suchość w ustach
  • osłabienie mięśni
  • ból brzucha
  • zawroty głowy
  • drgawki
  • bóle głowy
  • ogólne bóle ciała

Jak możesz szybko uspokoić dziecko

Oddychanie przeponą

Często w stresie oddychamy płytko, „klatką piersiową” . Naucz oddychać dziecko przeponą - ten sposób oddychania jest uspokajający i pomaga dostarczyć tlen głęboko do płuc.
Jak to zrobić? Połóż rękę na brzuchu, weź 5 głębokich oddechów, spędź 5 sekund na wdychaniu i 5 sekund na wydychaniu powietrza, wdychając powietrze przez nos i wydychając je przez usta. Wyjaśnij, że kiedy dziecko robi wdech, delikatnie nadyma brzuch jak balon, a kiedy robi wydech, powietrze powoli opuszcza balon.

Pomóż mu wyobrazić sobie wyjątkowe miejsce

Usiądź blisko dziecka i zaproponuj mu, aby wyobraziło sobie, że znajduje się w jakimś przyjemnym, spokojnym miejscu. Jeśli nie umie, podpowiedz mu jakiś obraz, możesz też spokojnym głosem opowiadać co się tam dzieje.

Gdzie po pomoc:

Podpowiedz swojemu dziecku, gdzie może otrzymać specjalistyczną pomoc 

  • dzwoniąc na telefon zaufania Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę pod numer 116 111 (całodobowy) 
  • całodobowy Dziecięcy Telefon Zaufania Biura Rzeczniczka Praw Dziecka pod numerem 800 12 12 12. 

Oprac. Monika Grzegorowska, zdrowie.pap.pl

źródło: Unicef

ZOBACZ WIĘCEJ

  • Adobe Stock/Photographee.eu

    Kiedy wybrać się po raz pierwszy z córką do ginekologa?

    Pierwsza wizyta dziewczynki u ginekologa to duże przeżycie, ale lepiej jej nie odkładać. Jeśli nic niepokojącego się nie dzieje, to można pojawić się w gabinecie po roku od pierwszego krwawienia, nie później jednak niż do ukończenia przez młodą pacjentkę 15 lat. Przed wizytą warto porozmawiać o tym, co czeka ją w gabinecie – radzi dr n. med. Ewa Kuś, konsultant ds. ginekologii i położnictwa Grupy Luxmed.

  • Adobe Stock

    Dziecko ze spektrum autyzmu ma inaczej, rodzice jego też

    Dziecko rozwijające się w spektrum autyzmu to wyzwanie dla rodzica. Życie z nim ma wiele odcieni. Zdarzają się wzloty i upadki, jak w życiu każdego, tylko trochę inaczej. Czym jest spektrum autyzmu w czterech ścianach, 24 godziny na dobę?  - Przyciągał uwagę jak magnes metal, pochłaniał mój czas – opisuje jedna z mam już prawie dorosłego syna z zespołem Aspergera.

  • Adobe Stock

    Kiedy zacząć myć zęby dziecku?

    O higienę jamy ustnej dziecka należy dbać jeszcze przed wyrznięciem się pierwszego zęba, a ze szczoteczką do zębów i pastą zaznajamiać, zanim wyrośnie ono z pieluch. Samodzielność w myciu zębów owszem, ale pod czujnym okiem dorosłego i to dość długo.

  • Adobe Stock

    Niejadki. Kiedy trudności w jedzeniu mają podłoże sensoryczne

    Rzadko się nad tym zastanawiamy, ale posiłek to nie tylko smak, ale cała gama doznań sensorycznych wynikających z kolorów, zapachów, konsystencji, kompozycji na talerzu. Dzieci z nadwrażliwością zmysłów mogą czuć się przytłoczone tą kakofonią i w rezultacie jeść bardzo mało i bez urozmaicenia.

NAJNOWSZE

  • Adobe

    Paradontoza - zabójca zębów

    Paradontoza to przewlekłe zapalenie tkanek przyzębia — dziąsła, więzadła przyzębia, kości wokół zęba. To nie to samo co zwykłe zapalenie dziąseł (gingivitis), które bywa odwracalne — parodontoza to moment, w którym bakterie i stan zapalny zaczynają uszkadzać struktury podporowe zębów. 

  • Muchomor sromotnikowy - najbardziej trujący grzyb w Polsce

  • Dermatoskop w aplikacji i u lekarza POZ?

  • Jak radzić sobie z niepokojem wywołanym działaniami wojennymi

  • Ostra białaczka szpikowa – przeszczep szpiku dał mi drugie życie

  • AdobeStock

    Kremy nie wystarczą - AZS wymaga kompleksowego podejścia

    Na AZS najczęściej patrzymy przez pryzmat zmian, które wymagają intensywnej pielęgnacji skóry. Tymczasem leczenie atopowego zapalenia skóry wymaga kompleksowego podejścia, które łączy terapię miejscową, ogólnoustrojową, pielęgnację skóry oraz modyfikację stylu życia, a nie tylko sięgania po różnego rodzaju kosmetyki. O tym jak dziś leczy się AZS mówi dr n. med. Piotr Sobolewski, dermatolog i wenerolog, starszy asystent i Kierownik Centrum Dermatochirurgii i Nowotworów Skóry w Klinice Dermatologii PIM MSWiA w Warszawie.

  • Zakażenie paciorkowcem może być groźne dla dzieci

  • Dynia – co mówi nauka o jej wpływie na zdrowie

Serwisy ogólnodostępne PAP