Pomóż dziecku uporać się ze stresem

Eksperci UNICEF-u podpowiadają jak wspierać dziecko w czasie sytuacji kryzysowej.

zdj. P.Werewka
zdj. P.Werewka

Rozmawiaj

Namów dziecko na rozmowę i daj mu przestrzeń, aby mogło opowiedzieć co czuje. Skup się wtedy na tej rozmowie i pokaż mu, że słuchasz. Możesz powiedzieć, że ty także czujesz niepokój, to pomoże mu zrozumieć, że nie jest sam i przeżywacie tę sytuację razem.

Zapewnij spokój

Zapewnij dziecku poczucie bezpieczeństwa – możesz to zrobić spędzając z nim czas i okazując więcej niż zwykle czułości. Pamiętaj, że dzieci potrafią wyczytać z twarzy, że dzieje się cos złego. Staraj się mówić do dziecka uspokajający sposób. Jeśli tylko to możliwe utrzymaj codzienną rutynę, np. chodzenie spać czy jedzenie o ustalonych, stałych porach. To da mu poczucie stabilności.

Pytaj jak się czuje

Możesz pytać bezpośrednio: "jak się czujesz?". Ale możesz też poprosić, by narysowało lub namalowało obrazek i opowiedziało o nim. Nie wszystkie dzieci potrafią słowami opowiadać o swoich emocjach. 

Obserwuj

Dzieci w różny sposób reagują na niekorzystne zdarzenia w ich otoczeniu. Mogą różnie okazywać niepokój i stres w zależności od wieku. Niektóre ich oznaki mogą być nieoczywiste dla rodziców i opiekunów. 
Niektóre dzieci nawet po stresującej sytuacji mogą wydawać się spokojne, Warto je obserwować, bo stres może o sobie dać znać nawet po kilku miesiącach od trudnego wydarzenia. Jeśli zauważysz u swojego dziecka ataków paniki czy chęć wyrządzenia sobie lub innym krzywdy, natychmiast skontaktuj się z lekarzem rodzinnym lub psychologiem.

Oznaki emocjonalnego niepokoju  

Dzieci 0-3 lata  

  • większe niż zwykle lgnięcie od opiekunów
  • powrót do zachowań charakterystycznych dla wcześniejszego etapu rozwoju
  • zaburzenia snu i odżywiania
  • większa drażliwość
  • zwiększona nadpobudliwość
  • silniejszy lęk
  • zwiększona potrzeba uwagi
  • częstszy płacz  

Dzieci 4-6 lat  

  • lgnięcie do osób dorosłych
  • powrót do zachowań charakterystycznych dla wcześniejszego etapu rozwoju
  • zaburzenia snu i odżywiania
  • większa drażliwość
  • słabsza koncentracja
  • dziecko staje się bardziej bierne lub bardziej pobudzone
  • przerywanie zabawy
  • przyjmowanie ról dorosłych
  • ograniczona chęć do rozmowy
  • zwiększony niepokój lub martwienie się

Dzieci 7-12 lat  

  • wycofanie  
  • częsty niepokój o inne osoby dotknięte trudną sytuacją
  • zaburzenia snu i odżywiania
  • narastający lęk
  • większa drażliwość
  • częsta agresja
  • nerwowość
  • słaba pamięć i koncentracja
  • objawy fizyczne/psychosomatyczne
  • częste rozmowy o stresującym wydarzeniu lub powtarzające się zabawy
  • poczucie winy lub obwinianie się

Dzieci 13-17+

  • obniżony nastrój
  • nadmierna troska o innych
  • poczucie winy i wstydu
  • coraz częstsze przeciwstawianie się autorytetom
  • zwiększone podejmowanie ryzyka
  • agresja
  • zachowania autodestrukcyjne
  • poczucie beznadziei

Poniżej wspólne dla wszystkich grup wiekowych symptomy fizyczne, które mogą wystąpić u dzieci w sytuacjach stresowych. Ponieważ mogą to być także objawy choroby warto wybrać się z dzieckiem na wizytę do lekarza rodzinnego, który wykluczy chorobę/infekcję.

  • zmęczenie
  • ucisk w klatce piersiowej
  • duszności
  • suchość w ustach
  • osłabienie mięśni
  • ból brzucha
  • zawroty głowy
  • drgawki
  • bóle głowy
  • ogólne bóle ciała

Jak możesz szybko uspokoić dziecko

Oddychanie przeponą

Często w stresie oddychamy płytko, „klatką piersiową” . Naucz oddychać dziecko przeponą - ten sposób oddychania jest uspokajający i pomaga dostarczyć tlen głęboko do płuc.
Jak to zrobić? Połóż rękę na brzuchu, weź 5 głębokich oddechów, spędź 5 sekund na wdychaniu i 5 sekund na wydychaniu powietrza, wdychając powietrze przez nos i wydychając je przez usta. Wyjaśnij, że kiedy dziecko robi wdech, delikatnie nadyma brzuch jak balon, a kiedy robi wydech, powietrze powoli opuszcza balon.

Pomóż mu wyobrazić sobie wyjątkowe miejsce

Usiądź blisko dziecka i zaproponuj mu, aby wyobraziło sobie, że znajduje się w jakimś przyjemnym, spokojnym miejscu. Jeśli nie umie, podpowiedz mu jakiś obraz, możesz też spokojnym głosem opowiadać co się tam dzieje.

Gdzie po pomoc:

Podpowiedz swojemu dziecku, gdzie może otrzymać specjalistyczną pomoc 

  • dzwoniąc na telefon zaufania Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę pod numer 116 111 (całodobowy) 
  • całodobowy Dziecięcy Telefon Zaufania Biura Rzeczniczka Praw Dziecka pod numerem 800 12 12 12. 

Oprac. Monika Grzegorowska, zdrowie.pap.pl

źródło: Unicef

ZOBACZ PODOBNE

  • Adobe Stock/Photographee.eu

    Kiedy wybrać się po raz pierwszy z córką do ginekologa?

    Pierwsza wizyta dziewczynki u ginekologa to duże przeżycie, ale lepiej jej nie odkładać. Jeśli nic niepokojącego się nie dzieje, to można pojawić się w gabinecie po roku od pierwszego krwawienia, nie później jednak niż do ukończenia przez młodą pacjentkę 15 lat. Przed wizytą warto porozmawiać o tym, co czeka ją w gabinecie – radzi dr n. med. Ewa Kuś, konsultant ds. ginekologii i położnictwa Grupy Luxmed.

  • Adobe Stock

    Dziecko ze spektrum autyzmu ma inaczej, rodzice jego też

    Dziecko rozwijające się w spektrum autyzmu to wyzwanie dla rodzica. Życie z nim ma wiele odcieni. Zdarzają się wzloty i upadki, jak w życiu każdego, tylko trochę inaczej. Czym jest spektrum autyzmu w czterech ścianach, 24 godziny na dobę?  - Przyciągał uwagę jak magnes metal, pochłaniał mój czas – opisuje jedna z mam już prawie dorosłego syna z zespołem Aspergera.

  • Adobe Stock

    Kiedy zacząć myć zęby dziecku?

    O higienę jamy ustnej dziecka należy dbać jeszcze przed wyrznięciem się pierwszego zęba, a ze szczoteczką do zębów i pastą zaznajamiać, zanim wyrośnie ono z pieluch. Samodzielność w myciu zębów owszem, ale pod czujnym okiem dorosłego i to dość długo.

  • Adobe Stock

    Niejadki. Kiedy trudności w jedzeniu mają podłoże sensoryczne

    Rzadko się nad tym zastanawiamy, ale posiłek to nie tylko smak, ale cała gama doznań sensorycznych wynikających z kolorów, zapachów, konsystencji, kompozycji na talerzu. Dzieci z nadwrażliwością zmysłów mogą czuć się przytłoczone tą kakofonią i w rezultacie jeść bardzo mało i bez urozmaicenia.

NAJNOWSZE

  • Adobe

    Chrzan – świąteczny superfood

    Gdy w Wielkanoc zasiadamy do stołu, chrzan pojawia się w wielu domach jako konieczny dodatek do jaj, białej kiełbasy czy żurku. Ten ostry, wyrazisty w smaku korzeń ma właściwości, którym zawdzięcza uznanie nie tylko smakoszy, lecz także lekarzy i naukowców. 

  • Komórki macierzyste – nadzieja w leczeniu cukrzycy

  • Czy rządzi nami „gadzi mózg”?

  • Równowaga energetyczna klucz do zdrowia

  • Etykiety alkoholu powinny ostrzegać o ryzyku raka

  • AdobeStock

    Trendy na TikToku: szkodliwe, a nawet niebezpieczne

    Obserwujemy dziś 10 tys. dzieci w wieku od 10 do 18 lat, które publikują niepokojące i niebezpieczne treści w aplikacji TikTok. Ich wspólne motto to „nie radzę sobie z życiem". Dzielą się smutkiem, żalem, treściami autoagresywnymi czy suicydalnymi. Gdy sytuacja jest krytyczna (np. dziecko siedzi na moście lub na torach), zawiadamiamy odpowiednie organy – mówi Kinga Szostko, twórczyni portalu bezpiecznedziecko.org, w którym edukuje rodziców przed zagrożeniami czyhającymi na najmłodszych w sieci.

  • Wielkanocna rzeżucha kontra złogi amyloidu

  • Bullying karmi się ciszą i samotnością