Najważniejsze składniki odżywcze dziecko otrzymuje wraz z pokarmem mamy (lub mlekiem następnym, jeśli wyłączne karmienie piersią nie jest możliwe), a na etapie rozszerzania diety także z posiłkami uzupełniającymi. Dowiedz się – z artykułu autorstwa lek. med. Izabeli Migalskiej-Łyczko, pediatry, eksperta BebiKlub.pl – jakich składników pokarmowych nie może zabraknąć w codziennym menu niemowlęcia oraz dlaczego są tak ważne dla jego organizmu.

• POLEĆ
• TWEETNIJ
• UDOSTĘPNIJ
• Pobierz

Pierwsze lata życia dziecka to okres charakteryzujący się szybkim tempem rozwoju fizycznego i psychoruchowego, a także stopniowym dojrzewaniem poszczególnych układów i narządów w organizmie. Warto wiedzieć, że do 12. miesiąca życia niemowlę potraja swoją wagę urodzeniową, a przyrost długości ciała wynosi około 23-25 cm. Kolejne lata to nieco wolniejszy, ale nadal bardzo intensywny rozwój, w czasie którego dziecko staje się bardzo aktywne ruchowo, ciekawe świata.

Aby w tym czasie zapewnić dziecku wystarczającą ilość energii, jego dieta musi zawierać wszystkie niezbędne składniki pokarmowe, m.in. węglowodany, tłuszcze i białka, a także mikro- i makroelementy, których rola jest bardzo istotna. Ich odpowiednia podaż wspiera bowiem prawidłowy rozwój całego organizmu.

Celem, do którego należy dążyć, jest wyłączne karmienie piersią przez 6 pierwszych miesięcy życia niemowlęcia i kontynuować je tak długo, jak będzie to pożądane przez matkę i dziecko. Ze względu na doskonały skład matczynego pokarmu nawet częściowe lub krótsze karmienie piersią również jest korzystne^1,2.

W sytuacji, kiedy jednak utrzymanie wyłącznego karmienia piersią po 6. miesiącu życia dziecka nie jest możliwe, wraz z lekarzem pediatrą powinno wybrać się dopasowane do potrzeb niemowlęcia mleko następne. Najlepiej takie, które jest inspirowane doskonałością natury – kobiecym pokarmem i zaspokajające kluczowe potrzeby żywieniowe dziecka, a więc takie, które zgodnie z przepisami prawa zawiera kompletną kompozycję ważnych składników odżywczych, w tym witamin oraz składników mineralnych.

Częste pytanie: czy dieta mojego dziecka zawiera to, co niezbędne?

Karmiąc dziecko piersią lub mlekiem następnym oraz chcąc jak najlepiej zatroszczyć się o jego rozwój, warto wiedzieć, jakie składniki są najważniejsze dla wsparcia dojrzewania niemowlęcia i jakie są ich właściwości. Przykładowo:

• Wapń jest głównym składnikiem budulcowym układu kostnego i zębów. Bierze udział w przewodnictwie nerwowym, regulacji hormonalnej, kurczliwości mięśni i krzepnięciu krwi. Zmniejszając przepuszczalność błon komórkowych, zapobiega reakcjom alergicznym. Pokrycie zapotrzebowania na wapń w okresie wzrostu zapobiega krzywicy, a także odgrywa istotną rolę w osiągnięciu szczytowej masy kostnej. Aby wapń mógł być wbudowany do tkanki kostnej, konieczna jest obecność witaminy D, która wspiera także układ odpornościowy, ma działanie ochronne w chorobach układu sercowo-naczyniowego, cukrzycy czy zaburzeniach metabolicznych^3,4.
• Witamina A jest składnikiem białek występujących w siatkówce oka – jest więc niezbędna w procesie widzenia. Warunkuje też prawidłowy stan skóry, włosów, paznokci i błon śluzowych. Współdziałając z hormonem wzrostu, ma udział w procesie wzrastania^5,6.
• Witamina E to przeciwutleniacz – zapobiega uszkodzeniom błon komórkowych. Chroni przed ryzykiem rozwoju zmian miażdżycowych i choroby wieńcowej. Ma działanie regulujące komórki układu odpornościowego^7,8.
• Witamina C także jest antyoksydantem. Działa łagodząco i skraca czas trwania infekcji układu oddechowego. Wpływa na wchłanianie żelaza i wapnia⁹.
• Żelazo odgrywa zasadniczą rolę w procesie tworzenia krwinek czerwonych i jest niezbędnym składnikiem transportu tlenu. Ma wpływ na funkcje układu odpornościowego, a jego niedobór zwiększa ryzyko zakażeń. Bierze udział w procesach mielinizacji (pokrywania się połączeń nerwowych specjalną osłonką o funkcji izolującej) w ośrodkowym układzie nerwowym, co ma znaczenie dla prawidłowego rozwoju mowy, funkcji poznawczych i rozwoju emocjonalnego dziecka¹⁰.
• Jod wchodzi w skład hormonów tarczycy oraz warunkuje ich syntezę. Hormony te odgrywają bardzo ważną rolę w procesie prawidłowego wzrostu i dojrzewania kości. Od odpowiedniego ich poziomu zależy prawidłowy rozwój oraz funkcjonowanie mózgu i układu nerwowego, a także serca, nerek i mięśni. Niedobory tego pierwiastka mogą obniżać odporność^11,12.
• Kwasy omega 3, do których należy kwas alfa-linolenowy ALA i kwas DHA, nie mogą być syntetyzowane w organizmie i ich jedynym źródłem jest dieta, w tym m.in. mleko następne. Działanie tych kwasów jest wielokierunkowe – wpływają na dojrzewanie układu nerwowego, funkcji poznawczych, metabolizm mięśni i gęstość mineralną kości. Mają znaczenie w profilaktyce cukrzycy czy otyłości¹³.
• Tiamina – witamina B1 odgrywa kluczową rolę w pracy układu nerwowego. Jest także niezbędna w procesach metabolicznych aminokwasów i węglowodanów¹⁴.
• Ryboflawina bierze udział w procesach metabolicznych. Jej niedobór wpływa na pogorszenie stanu skóry, błon śluzowych, a także dysfunkcje układu nerwowego .
• Kwas pantotenowy uczestniczy w przemianach energetycznych, syntezie cholesterolu, hormonów sterydowych oraz neuroprzekaźników¹⁵.
• Magnez ma udział w biosyntezie białka i kwasów nukleinowych. Pełni funkcję w przewodnictwie nerwowo-mięśniowym, kurczliwości mięśni, procesach termoregulacji, pracy serca czy gospodarce mineralnej w kościach¹⁶.
• Cynk to składnik przemian białek, tłuszczów i węglowodanów. Wpływa na rozwój fizyczny, w tym prawidłowy wzrost, dojrzewanie płciowe, prawidłową odpowiedź immunologiczną – zmniejsza ryzyko infekcji. Uczestniczy też w procesach zapamiętywania i uczenia się¹⁷.

Dieta dziecka – staranny wybór rodzica

Odpowiednio skomponowany jadłospis powinien zapewnić niemowlęciu wystarczającą ilość substancji energetycznych, pierwiastków śladowych oraz witamin niezbędnych do prawidłowego wzrastania i rozwoju. Nieodpowiednia ilość składników pokarmowych może niekorzystnie wpłynąć na przebieg procesów fizjologicznych, zwiększając ryzyko pojawienia się niektórych chorób¹⁹. To rodzic decyduje o diecie dziecka i powinien dołożyć wszelkich starań, aby była ona kompletna oraz optymalna. Harmonijny rozwój fizyczny i psychoruchowy niemowlęcia daje rodzicom pewność, że podają mu to, co najlepsze. 

Ważne informacje: Karmienie piersią jest najwłaściwszym i najtańszym sposobem żywienia niemowląt oraz jest rekomendowane dla małych dzieci wraz z urozmaiconą dietą. Mleko matki zawiera składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka oraz chroni je przed chorobami i infekcjami. Karmienie piersią daje najlepsze efekty, gdy matka prawidłowo odżywia się w ciąży i w czasie laktacji oraz gdy nie ma miejsca nieuzasadnione dokarmianie dziecka. Przed podjęciem decyzji o zmianie sposobu karmienia matka powinna zasięgnąć porady lekarza.

Izabela Migalska-Łyczko

Materiał zlecony. Nadawca: Biuro prasowe Nutricia.

Za materiał opublikowany jako "materiał zlecony" w Serwisie Zdrowie odpowiedzialność ponosi – z zastrzeżeniem postanowień art. 42 ust. 2 ustawy prawo prasowe – jego nadawca, wskazany każdorazowo jako „nadawca”. Wszystkie materiały opublikowane w Serwisie Zdrowie mogą być bezpłatnie wykorzystywane przez media.

Źródła:

  ¹Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia dzieci, 2021.
  ²Szajewska H., Horvath A., Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży, Medycyna Praktyczna, Kraków, 2017.
  ³Dobrzańska A., Obrycki Ł., Socha P., Suplementacja diety. Wytyczne postępowania u dzieci, kobiet ciężarnych i karmiących piersią, Media Press, Warszawa, 2015.
  ⁴Jarosz M., Rychlik E., Stoś K., Charzewska J., Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, NIZP – PZH, Warszawa, 2020.
  ⁵Dobrzańska A., Obrycki Ł., Socha P., Suplementacja diety. Wytyczne postępowania u dzieci, kobiet ciężarnych i karmiących piersią, Media Press, Warszawa, 2015.
 ⁶Jarosz M., Rychlik E., Stoś K., Charzewska J., Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, NIZP – PZH, Warszawa, 2020.
  ⁷Dobrzańska A., Obrycki Ł., Socha P., Suplementacja diety. Wytyczne postępowania u dzieci, kobiet ciężarnych i karmiących piersią, Media Press, Warszawa, 2015.
  ⁸Jarosz M., Rychlik E., Stoś K., Charzewska J., Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, NIZP – PZH, Warszawa, 2020.
  ⁹Tamże.
  ¹⁰Dobrzańska A., Obrycki Ł., Socha P., Suplementacja diety. Wytyczne postępowania u dzieci, kobiet ciężarnych i karmiących piersią, Media Press, Warszawa, 2015.
  ¹¹Jarosz M., Rychlik E., Stoś K., Charzewska J., Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, NIZP – PZH, Warszawa, 2020.
  ¹²Dobrzańska A., Obrycki Ł., Socha P., Suplementacja diety. Wytyczne postępowania u dzieci, kobiet ciężarnych i karmiących piersią, Media Press, Warszawa, 2015.
 ¹³Jarosz M., Rychlik E., Stoś K., Charzewska J., Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, NIZP – PZH, Warszawa, 2020.
 ^14,15,16,17Tamże.