Linia wsparcia dla seniorów
Autorka: Monika Grzegorowska
Telefon Zaufania dla osób starszych to często jedyna okazja, by opowiedzieć, jak minął dzień, co się wydarzyło, a także po prostu usłyszeć życzliwy głos.
Choć w Polsce rośnie liczba instytucji, które oferują różne formy wsparcia dla osób starszych, zazwyczaj koncentrują się one na opiece medycznej, materialnej czy ofercie kulturalnej, pomijając wsparcie emocjonalne. Wiele starszych osób, zwłaszcza po 80. roku życia, zmaga się z różnymi problemami w tej sferze życia.
Największą zmorą seniorów jest poczucie osamotnienia. Jak wynika z raportu „Samotność wśród osób 80+” aż 26 proc. osób starszych jest osamotnionych, a ponad 13 proc. z nich w ogóle nie wychodzi z domu.
„Brak relacji z drugim człowiekiem oznacza niezaspokojenie jednej z podstawowych potrzeb – potrzeby kontaktu, która jest kluczowa dla zachowania równowagi psychicznej. Długotrwałe osamotnienie nie jest naturalnym stanem i może prowadzić do zaburzeń zachowania i silnego stresu. To bardzo trudne doświadczenie, które starszej osobie odbiera poczucie bezpieczeństwa. Wynika to z rozmów ze starszymi osobami, które dzwonią na numer telefonu zaufania. Słyszymy, że nie wychodzą z domu, czują się całkowicie opuszczeni i bezsilni” – mówi psycholog, jeden z konsultantów Telefonu Zaufania dla Osób Starszych.
Czy można umrzeć z samotności?
Samotność jest nie tylko przykrym doświadczeniem emocjonalnym. Jest podobnym czynnikiem ryzyka dla przedwczesnej śmierci jak palenie tytoniu, nadużywanie alkoholu czy otyłość! Prof. Halina Sienkiewicz-Jarosz z Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie jest przekonana, że można i warto się przed samotnością chronić, także w czasie pandemii.
Taka jest codzienność wielu starszych osób. Często nie mają z kim porozmawiać o codziennych sprawach ani podzielić się swoimi zmartwieniami. Taką możliwość daje im Telefon Zaufania dla Osób Starszych, gdzie pod numerem 22 635 09 54 od poniedziałku do piątku czekają psycholodzy, gerontolodzy i przeszkoleni konsultanci. Wysłuchają, dodadzą otuchy i pomogą znaleźć rozwiązania w trudnych sytuacjach.
Telefon zaufania jest nie tylko źródłem bezpośredniego wsparcia, ale również pełni funkcję informacyjną, oferując wskazówki i podpowiedzi dotyczące dalszych kroków, które można podjąć w drodze do rozwiązania problemów. To ważne, szczególnie w przypadku osób znajdujących się w izolacji społecznej lub tych, które z różnych przyczyn nie mogą skorzystać z bezpośredniej pomocy terapeutycznej.
„Nasz raport „Samotność wśród osób 80+” wykazał, że seniorzy czują się niepotrzebni i rośnie w nich poczucie wykluczenia. Aż 70 proc. z nich nie ma w swoim otoczeniu nikogo, komu mogliby zaufać. 59 proc. seniorów w wieku 80 lat i więcej podkreśla, że potrzebują porozmawiać o tym, jak się czują. Dlatego inicjatywy takie jak Telefon Zaufania dla Osób Starszych są niezwykle istotne – zapewniają wsparcie i wysłuchanie, z szacunkiem i bez oceniania” – wyjaśnia Joanna Mielczarek, członek Zarządu i Dyrektor Operacyjna Stowarzyszenia mali bracia Ubogich.\
Wsparcie i realna pomoc specjalistów
Zdarzają się również trudniejsze przypadki, gdy samotność przeradza się w depresję lub poważniejsze problemy emocjonalne.
„W takich sytuacjach kierujemy rozmówców do odpowiednich instytucji, które oferują profesjonalną pomoc terapeutyczną. Choć rozmowa telefoniczna nie zastąpi terapii, daje poczucie ulgi i pomaga złagodzić uczucie izolacji” – mówi Katarzyna Nicolaou, koordynatorka telefonu zaufania.
Telefon zaufania może również służyć jako pomost do dalszej profesjonalnej pomocy psychologicznej, a korzystając z niego, można uzyskać informacje o lokalnych zasobach i ośrodkach wsparcia. Dostępność takiej pomocy przez całą dobę daje osobom w kryzysie pewność, że nie są same, a pomoc jest zawsze na wyciągnięcie ręki.
Do Telefonu Zaufania dla Osób Starszych dzwonią również osoby chore, a także te, które borykają się z trudnościami życiowymi, takimi jak utrata bliskiej osoby czy problemy finansowe.
Pies jako wsparcie dla zdrowia. Pod pewnymi warunkami
Prof. Zbigniew Religa radził niektórym swoim pacjentom, by sprawili sobie psa. Wiedział, że posiadacze psów chodzą na spacery, a to już wpisuje się w tzw. umiarkowaną aktywność fizyczną. Kolejne badania naukowe wskazują, że towarzystwo psa to nie tylko zdrowszy układ krążenia, ale i łagodniejsze reakcje na stres oraz lepszy sen. Co więcej, czworonożny przyjaciel koi nerwy i wspiera tworzenie więzi.
„Dla nich rozmowa z konsultantem staje się szansą na podzielenie się swoimi obawami, otrzymanie wsparcia i poczucia, że nie są pozostawione same sobie w obliczu swoich problemów” – dodaje Katarzyna Nicolaou.
Telefon dzwoni coraz częściej
W 2023 roku konsultanci spędzili około 440 godzin na dyżurach, odpowiadając na telefony osamotnionych seniorów oraz dodatkowe 100 godzin wspierając opiekunów osób z chorobą Alzheimera. W 2024 roku liczba ta podwoiła się – infolinia działała już przez ponad 1000 godzin, a dyżury mogło pełnić jednocześnie kilku specjalistów. Prowadzenie i rozwój Telefonu Zaufania dla Osób Starszych jest możliwe dzięki wpłatom z 1,5 proc. podatku.
Telefon Zaufania dla Osób Starszych (22 635 09 54) dostępny jest przez 5 dni w tygodniu, od poniedziałku do piątku, w godzinach od 17.00 do 20.00. Dodatkowo w środy, w godzinach od 14.00 do 16.00, dyżur jest dedykowany wyłącznie osobom dotkniętym chorobą Alzheimera oraz ich opiekunom. Telefon zaufania jest bezpłatny, anonimowy i dostępny dla seniorów w całej Polsce.
