Burza: jak zapewnić sobie bezpieczeństwo

Sprawdź, czy wiesz, jak zachować się w czasie burzy i kiedy bezwzględnie szukać przed nią schronienia. Co roku w Polsce od rażenia piorunem ginie kilkanaście -kilkadziesiąt osób, ale kilkakrotnie więcej doznaje z tego powodu uszczerbku na zdrowiu. Bo większość ludzi porażenie piorunem przeżywa!

Grafika PAP
Grafika PAP

Kiedy słyszymy zbliżającą się burzę, trzeba włączyć sekundnik lub odliczać sekundy pomiędzy błyskiem na niebie a grzmotem. To pozwoli nam ocenić ryzyko. Jeśli upływa mniej niż 30 sekund, jesteśmy już dużym niebezpieczeństwie. Oznacza to, że należy się natychmiast schronić:

  • w domu (z zamkniętymi oknami i drzwiami)
  • w samochodzie (zamkniętym)
  • szopie
  • jaskini czy grocie.

Dlaczego trzeba się schronić w takiej sytuacji? Pioruny uderzają nie tylko wtedy, gdy wokół nas szaleje nawałnica - mogą wyprzedzać burzę nawet o kilkanaście kilometrów i razić, gdy nie ma jeszcze deszczu. Inny bardzo groźny sygnał to naelektryzowanie powietrza – włosy dosłownie stają wtedy dęba. To także moment, gdy powinniśmy natychmiast szukać schronienia.

Ważne! Schronienie przed burzą można bezpiecznie opuścić dopiero 30 minut po usłyszeniu ostatniego grzmotu!

Czasem, niestety, burza zastaje nas w terenie. Trzeba więc pamiętać, że ryzyko rażenia piorunem jest większe w okolicy obiektów wyższych od otoczenia, stojących samotnie i zakończonych spiczastym wierzchołkiem. A zatem jest to na przykład szczyt góry, samotnie stojące drzewo, słup, a także człowiek na otwartym terenie. 

Fot. Bartłomiej Zborowski/PAP

Które okulary przeciwsłoneczne chronią oko?

Ale ważna jest też odległość między stojącymi samotnie obiektami. Dr Jan Ciećkiewicz z Instytutu Ratownictwa Medycznego w Krakowie na portalu Medycyna Praktyczna przestrzega: „Obecność innego obiektu spełniającego powyższe warunki w odległości większej niż 30-50 metrów stwarza nową możliwość wyzwolenia wyładowania, a więc przebywanie na otwartym terenie w dalszej odległości od wyższego przedmiotu, na przykład 150 metrów od wysokiego drzewa lub szczytu góry, nie zabezpiecza przed rażeniem piorunem. Porażenie piorunem jest najczęściej (w ok. 50 proc. przypadków) skutkiem wytworzenia napięcia krokowego przez rozchodzący się po ziemi prąd z bliskiego wyładowania”.

W dalszej kolejności do porażenia piorunem dochodzi wskutek przeskoku wyładowania z uderzonego przez piorun obiektu, na przykład z drzewa lub słupa, przy którym się stoi. Do bardzo rzadkich należy bezpośrednie uderzenie pioruna w człowieka lub rażenie w wyniku dotknięcia obiektu przez człowieka dokładnie w tym momencie, gdy uderzył w ten obiekt piorun. Te dwie ostatnie sytuacje są prawie zawsze śmiertelne.

Jeśli więc w czasie burzy nie możemy schronić się w pomieszczeniu lub samochodzie:

  • trzeba znaleźć zagłębienie w terenie i kucnąć w nim (ale nie siadać!) ze złączonymi w kostkach i kolanach nogami;
  • nigdy nie stój podczas burzy pod samotnym drzewem!
  • jeśli jesteś w grupie, jej członkowie powinni zachowywać między sobą kilkumetrową odległość;
  • należy usunąć z ubrania wszelkie metalowe przedmioty (np. karabińczyki) i unikać kontaktu z wszelkimi przedmiotami, które mogą przewodzić prąd (najlepszymi przewodnikami są metal i woda).
  • jeśli masz kask, włóż go na głowę.
  • w czasie burzy nie wolno też przebywać na wodzie – doskonale przewodzi ona prąd, a piorun to nic innego, jak silne wyładowanie elektryczne.

Pierwsza pomoc osobie rażonej piorunem

  • PAP

    Oparzenia u dzieci – pierwsza pomoc

    Do oparzeń u dzieci najczęściej dochodzi w domu, w kuchni lub pokoju. Co zrobić w takich przypadkach? Kiedy wezwać karetkę? Oparzeniom można zapobiec. Zobacz, w jakich sytuacjach trzeba szczególnie uważać.

    Zapewnij sobie bezpieczeństwo – tylko wtedy możesz pomóc komuś innemu
  • Nie bój się dotykać osoby rażonej piorunem!
  • Wezwij pomoc
  • Oceń, czy ofiara rażenia jest przytomna, oddycha, bije jej serce
  • Jeśli nie wyczuwasz tętna, wykonuj masaż serca
  • Jeśli ofiara nie oddycha, ale ma tętno, rozpocznij sztuczne oddychanie  metodą usta-usta
  • Opatrz widoczne oparzenia i krwawienia
  • Bądź z ofiarą do momentu przybycia pomocy, wspieraj ją psychicznie.

Pamiętaj, że najgroźniejsze bezpośrednio po porażeniu piorunem jest zatrzymanie krążenia i brak oddechu, zatem czas udzielenia pomocy w postaci masażu serca lub przywrócenie oddechu ma kluczowe znaczenie. Każda osoba, która doznała porażenia piorunem, nawet jeśli pozornie nie ma obrażeń, powinna być zbadana przez lekarza. W wielu przypadkach najgroźniejsze skutki dotyczą układu nerwowego.

Strona TOPR
U. V. Okafor: Lightning Injuries and Acute Renal Failure: A Review in: Renal Failure, 2005
Artykuł dr. J. Ciećkiewicza z portalu Medycyna Praktyczna
 

Autorka

Justyna Wojteczek

Justyna Wojteczek - Pracę dziennikarską rozpoczęła w Polskiej Agencji Prasowej w latach 90-tych. Związana z redakcją społeczną i zagraniczną. Zajmowała się szeroko rozumianą tematyką społeczną m.in. zdrowiem, a także polityką międzynarodową, również w Brukseli. Była też m.in. redaktor naczelną Medical Tribune, a później także redaktor prowadzącą Serwis Zdrowie. Obecnie pełni funkcję zastępczyni redaktora naczelnego PAP. Jest autorką książki o znanym hematologu prof. Wiesławie Jędrzejczaku.

ZOBACZ TEKSTY AUTORKI

ZOBACZ PODOBNE

  • P. Werewka/PAP

    Milowy krok – przeszczep gałki ocznej

    W okulistyce mamy za sobą kolejny krok milowy – przeszczep gałki ocznej. Na razie jednak to operacja kosmetyczna, bo nie umiemy jeszcze połączyć nerwów wzrokowych, a więc przywrócić widzenia. Wszystko jednak przed nami – wyraził nadzieję prof. Edward Wylęgała, kierownik Katedry i Oddziału Klinicznego Okulistyki Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.

  • Fot. PetitNuage/Adobe Stock

    Nikt nie odda wzroku skradzionego przez jaskrę

    Jaskry nie można wyleczyć. Kradnie nam wzrok i wcale nie jest przypisana starości. Nowe okulary na nosie, po badaniu jedynie ostrości widzenia, nie świadczą o tym, że na dnie oka nie czai się ta podstępna choroba, którą ma około milion Polaków, a połowa z nich o tym nie wie. O diagnostyce i leczeniu jaskry opowiada prof. dr hab. n. med. Iwona Grabska-Liberek, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Okulistycznego.

  • M.Kmieciński/PAP

    Sprawdź, czy nie tracisz wzroku – prosty test

    Zwyrodnienie plamki żółtej (AMD) to jedna z najważniejszych chorób, z którymi boryka się okulistyka i najczęstsza przyczyną utraty wzroku w krajach rozwiniętych. Dla lekarzy to wyzwanie, bo pacjenci często zgłaszają się zbyt późno, a wystarczy wykonać prosty test – podkreśla prof. dr hab. n. med. Sławomir Teper, okulista, chirurg witreoretinalny ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.

  • Fot. PAP/P. Werewka

    "Niepełnosprawny" czy "osoba z niepełnosprawnością"?

    Język jest materią żywą. Słowo potrafi z jednej strony krzywdzić i ranić, z drugiej uskrzydlać i wspierać. Niektóre zwroty czy pojedyncze słowa odchodzą do lamusa, nabierają innego znaczenia lub są zastępowane innymi, bo wydają nam się stygmatyzujące. Czy dlatego coraz częściej słyszymy wyrażenie: „osoba z niepełnosprawnością” zamiast: „osoba niepełnosprawna”?

NAJNOWSZE

  • Konferencja o zdrowiu mózgu

    We wtorek, o godz. 10.00 zapraszamy na konferencję i debatę pt. „Zdrowie mózgu niezbędnym priorytetem polskiej polityki zdrowotnej”. Zapraszamy do Centrum Prasowego PAP lub transmisję w Serwisie Zdrowie.

  • Otyłość – przez żołądek do…mózgu

  • "Kamizelki" mocujące głowę do ciała dla dwóch chłopców

  • Kongo zmaga się z nową epidemią, ale służby uspokają

  • Sztuczna inteligencja pomaga w operacjach oczu

  • AdobeStock

    Sezon chorobowy w pełni

    To, że w okresie jesienno-zimowym odnotowujemy wzrost zachorowań na nieżyt górnych dróg oddechowych to żadna nowość. W tym roku zaskakujące są jednak liczby zachorowań – wielokrotnie większe niż analogicznie w ubiegłych sezonach. „Osoby wrażliwe, które idą w tłum, w kolejkę, w szaleństwo zakupów powinny uważać” – ostrzega prof. Joanna Zajkowska.

  • Zgryz ze zgryzem, czyli jak prostowano zęby

  • Enzybiotyki – następcy antybiotyków?