Świat wspiera Afrykę w walce z małpią ospą
Autorka: Monika Grzegorowska
Epidemia mpox w Afryce to stan zagrożenia zdrowia publicznego o znaczeniu międzynarodowym (PHEIC) – ogłosiła Światowa Organizacja Zdrowia (WHO). To najwyższy poziom alarmu zgodnie z Międzynarodowymi Przepisami Zdrowotnymi (IHR). Aby wesprzeć kraje afrykańskie w walce z epidemią, Komisja Europejska koordynuje zakup i darowiznę 215 tys. dawek szczepionki.
Mpox, dawniej znana jako monkeypox (małpia ospa), jest chorobą wirusową wywoływaną przez patogen należący do tego samego rodzaju co wyeliminowany wirus ospy prawdziwej. Może rozprzestrzeniać się poprzez bliski kontakt (zwłaszcza seksualny), a także poprzez skażone materiały, m.in. prześcieradła, ubrania i igły.
Początkowe objawy są zwykle podobne do grypy: gorączka, dreszcze, wyczerpanie, ból głowy i osłabienie mięśni. Często po nich następuje bolesna lub swędząca wysypka z wypukłymi zmianami, które pokrywają się strupami i goją się w ciągu kilku tygodni.
Ryzyko infekcji dotyczy przede wszystkim osób dorosłych, ponieważ na ogół do zakażenia dochodzi prawdopodobnie przez stosunki seksualne, choć wystarczyć mogą również pocałunki czy dotyk. Na cięższy przebieg mpox narażone są m.in. osoby z bardzo osłabionym układem odpornościowym, kobiety w ciąży i niemowlęta.
Mpox charakteryzuje się dwoma kladami genetycznymi: I i II. Klad to szeroka grupa wirusów, która ewoluowała przez dziesięciolecia i wykazuje wyraźne różnice genetyczne i kliniczne. Klad II był odpowiedzialny za epidemię mpox w okresie od lipca 2022 r. do maja 2023 r., którą również uznano za globalne zagrożenie zdrowia publicznego.
Nowy szczep MPXV (klad Ib) jest bardziej śmiercionośny i obecnie szybko się rozprzestrzenia – dotarł już do co najmniej czterech wcześniej niezaatakowanych krajów w Afryce. Jak tłumaczą specjaliści, obecna sytuacja jest poważniejsza niż w latach 2022–2023 z powodu wielu nakładających się na siebie ognisk choroby.
„Nie mamy do czynienia z jednym ogniskiem jednego kladu, lecz z kilkoma ogniskami różnych kladów w różnych krajach, z różnymi sposobami transmisji i różnym poziomem ryzyka” – poinformował dyrektor generalny
WHO Tedros Adhanoma Ghebreyesus podczas konferencji prasowej 14 sierpnia.
Dzień wcześniej, 13 sierpnia, Afrykańskie Centra Kontroli i Zapobiegania Chorobom (African CDC) ogłosiły stan zagrożenia zdrowia publicznego dotyczący bezpieczeństwa kontynentalnego i wezwały do reakcji na nasilające się obawy w tym zakresie w całym regionie.
W odpowiedzi na ten apel Urząd ds. Gotowości i Reagowania na Stany Zagrożenia Zdrowia HERA działający w Komisji Europejskiej zamówił 175 420 dawek szczepionki MVA-BN – jedynego preparatu immunizacyjnego przeciwko mpox zatwierdzonego przez amerykańską agencję FDA i europejską EMA. Ponadto duńska firma farmaceutyczna Bavarian Nordic zobowiązała się do przekazania HERA 40 tys. dawek.
Szczepionka MVA-BN jest obecnie zatwierdzona do stosowania wyłącznie u dorosłych. Według producenta ewentualne dopuszczenie jej przez EMA u nastolatków otworzy drogę do podobnego kroku w Afryce. Firma bada obecnie skuteczność szczepionki u dzieci w wieku dwóch lat i starszych.
„Zagrożenia dla bezpieczeństwa zdrowotnego nie znają granic. Dziś dzięki współpracy między Komisją Europejską, African CDC oraz Bavarian Nordic udostępniamy 215 tys. szczepionek, aby chronić osoby znajdujące się w najtrudniejszej sytuacji w krajach dotkniętych epidemią ospy w Afryce” – przekazała Stela Kiriakidu, komisarz UE ds. zdrowia i bezpieczeństwa żywności.
Dotychczas tylko dwa państwa afrykańskie wydały nadzwyczajne pozwolenie na stosowanie szczepionki MVA-BN. W zeszłym tygodniu WHO wezwała jednak producenta, by wystąpił o awaryjne wdrożenie (EUL) preparatu. Mogłoby to przyspieszyć jego wykorzystanie w krajach, w których nie wprowadzono jeszcze odpowiednich regulacji.
Za pośrednictwem Afrykańskich Centrów Kontroli i Zapobiegania Chorobom przekazane szczepionki będą dystrybuowane do krajów dotkniętych epidemią. Ponadto HERA współpracuje z African CDC w celu rozszerzenia dostępu do diagnostyki i sekwencjonowania mpox w regionie, przy czym na wczesną jesień przewidziano dotację w wysokości 3,5 mln euro.
Od wybuchu epidemii mpox w 2022 r. HERA współpracuje z Bavarian Nordic jako producentem jedynego do tej pory dopuszczonego preparatu immunizacyjnego na tę chorobę. Podpisano umowę, która umożliwiła państwom członkowskim UE oraz krajom Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) i Bałkanów Zachodnich zamawianie szczepionki przeciwko mpox do użytku krajowego.
Monika Grzegorowska, zdrowie.pap.pl
Źródła:
https://www.ema.europa.eu/en/human-regulatory-overview/public-health-threats/mpox
https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_24_4244
