Alarmujące statystyki dotyczące chorób wątroby

Mamy wszystkie narzędzia, by zgodnie z zaleceniami WHO do 2030 r. wyeliminować wirusa HCV: proste i tanie testy, skuteczne terapie, finansowanie z NFZ. Wygląda jednak na to, że nie ma szans, by osiągnąć ten cel. Dlaczego?

zdj. AdobeStock
zdj. AdobeStock

W 2016 roku Polska wspólnie ze 193 innymi państwami przyjęła na Światowym Zgromadzeniu Zdrowia WHO globalną strategię dotyczącą wirusowego zapalenia wątroby. Jej celem jest eliminacja wirusowego zapalenia wątroby typu B i C do 2030 roku.

– Mamy rok 2024 i mogę się założyć o duże pieniądze, że nie spełnimy tego wymogu – ocenia prof. dr hab. n. med. Krzysztof Tomasiewicz z Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych.
Problem jest poważny, bo według najnowszych danych Polskiej Grupy Ekspertów HCV liczba osób dorosłych z przewlekłym zakażeniem HCV sięga w Polsce 150 tys. W dodatku większość osób zakażonych nie wie o swojej chorobie.

– A brak rozpoznania to dalsza transmisja wirusa oraz progresja choroby i związanych z nią komplikacji u chorych – alarmuje Fundacja Urszuli Jaworskiej, główny organizator kampanii społecznej „CzasNasGoni”, której głównym zadaniem jest podnoszenie świadomości w obszarze Wirusowego Zapalenia Wątroby typu B i C, zachęcanie do wykonywania badań profilaktycznych oraz upowszechnianie dostępu do testowania w kierunku HCV.

Wirus HCV nazywany jest często cichym zabójcą, gdyż u większości osób zakażenie przebiega bezobjawowo. Tylko u około 20 proc. chorych obserwuje się zażółcenie powłok skórnych, brak łaknienia lub bóle brzucha. Niekiedy u zakażonych HCV występują mało swoiste dla choroby wątroby objawy, takie jak długotrwałe zmęczenie, senność, apatia czy stany depresyjne. Czasami pojawiają się bóle stawów, mięśni oraz zmiany skórne. Nie sprzyja to stawianiu trafnej diagnozy. 

Pozostająca w ukryciu nawet przez kilkadziesiąt lat choroba skutecznie niszczy wątrobę chorej osoby, prowadząc do marskości lub niewydolności tego narządu, a nawet rozwoju raka wątrobowokomórkowego.

Choć dotychczas nie udało się opracować skutecznej szczepionki przeciwko HCV, to od kilku lat dostępne są leki eliminujące tego wirusa z organizmu w niemal 100 proc. przypadków. Dzięki temu zapalenie wątroby typu C jest pierwszą zakaźną i przewlekłą chorobą, która jest w pełni wyleczalna. 

W Polsce leczenie HCV jest świadczeniem gwarantowanym w ramach programu lekowego Ministerstwa Zdrowia, co oznacza, że każda ubezpieczona osoba otrzymuje leczenie za darmo. Terapia trwa od 8 do 12 tygodni, polega na przyjmowaniu tabletek i w większości przypadków nie wywołuje poważniejszych działań niepożądanych. To zupełnie inna terapia od tej, którą stosowano dawniej.

– To jest najłatwiejsza rzecz, jaką możemy sobie wyobrazić. Mamy proste testy, szybkie i tanie. Mamy świetne terapie, niemal stuprocentowo skuteczne – aż chciałoby się wdrożyć program powszechnego badania przesiewowego. Terapie są dostępne, finansowane przez NFZ. A choć minęło kilka lat od wprowadzenia skutecznych leków, wciąż brakuje efektów – zwraca uwagę prof. Tomasiewicz. 

– Badanie przeciwciał anty-HCV weszło do tzw. budżetu powierzonego POZ. I co z tego? Skończyło się tym, że mamy przetestowanych 50-60 tys. pacjentów rocznie, podczas gdy powinniśmy testować kilka milionów. Jesteśmy w ślepym zaułku i bez wsparcia rządzących, bez odkurzenia dokumentów, które wiele lat temu zostały złożone w Ministerstwie Zdrowia, niczego nie osiągniemy. Oczywiście możemy przygotować na nowo plan eliminacji HCV, ale ważne jest, aby po drugiej stronie był ktoś, kto będzie chciał tego słuchać – uważa prof. Robert Flisiak z Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych.

Specjaliści zwracają uwagę, że w chorobach zakaźnych chodzi o systemowe działania, a nie o łatanie dziur, jak było w przypadku COVID-19.

– Gdy zaczęła się pandemia, nagle wszystkie działania były skierowane na oddziały zakaźne, a gdy epidemia odpuściła – mamy powrót do przeszłości. Tymczasem my musimy stanowić grupę ośrodków, które będą reagować na bieżące zagrożenia epidemiologiczne, ale które również będą w stanie zajmować się bieżącymi potrzebami w zakresie chorób zakaźnych, bo potrzeb jest mnóstwo – mówi prof. Miłosz Parczewski, konsultant krajowy w dziedzinie chorób zakaźnych.

Prognozy z USA i Wielkiej Brytanii, w których to krajach programy profilaktyczne skriningowe są realizowane w sposób modelowy, pokazują, że szczyt liczby przypadków raka wątrobowokomórkowego jest dopiero przed nami. 

– Dlatego jeżeli natychmiast nie weźmiemy się za walkę z HCV, obawiam się, że za parę lat będziemy mogli powiedzieć, że przebiliśmy te wszystkie prognozy, ale w sensie negatywnym – ostrzega prof. Krzysztof Tomasiewicz.

Monika Grzegorowska, zdrowie.pap.pl
Źródło: konferencja Priorytety w Ochronie Zdrowia 2024
 

Autorka

Monika Grzegorowska

Monika Grzegorowska - O dziennikarstwie marzyła od dziecka i się spełniło. Od zawsze to było dziennikarstwo medyczne – najciekawsze i nie do znudzenia. Wstępem była obrona pracy magisterskiej o błędach medycznych na Wydziale Resocjalizacji. Niemal całe swoje zawodowe życie związała z branżowym Pulsem Medycyny. Od kilku lat swoją wiedzę przekłada na bardziej przystępny język w Serwisie Zdrowie PAP, co doceniono przyznając jej Kryształowe Pióro. Nie uznaje poranków bez kawy, uwielbia wieczory przy ogromnym stole z puzzlami. Życiowe baterie ładuje na koncertach i posiadówkach z rodziną i przyjaciółmi.

ZOBACZ TEKSTY AUTORKI

ZOBACZ PODOBNE

  • Adobe Stock/Photographee.eu

    Kiedy wybrać się po raz pierwszy z córką do ginekologa?

    Pierwsza wizyta dziewczynki u ginekologa to duże przeżycie, ale lepiej jej nie odkładać. Jeśli nic niepokojącego się nie dzieje, to można pojawić się w gabinecie po roku od pierwszego krwawienia, nie później jednak niż do ukończenia przez młodą pacjentkę 15 lat. Przed wizytą warto porozmawiać o tym, co czeka ją w gabinecie – radzi dr n. med. Ewa Kuś, konsultant ds. ginekologii i położnictwa Grupy Luxmed.

  • Fot. PAP/P. Werewka

    Sól jodowana: jak ustrzegliśmy się poważnej choroby

    Niedobór jodu może wywołać chorobę charakteryzującą się głębokim ubytkiem możliwości intelektualnych. To właśnie on odpowiadał w dawnych czasach za występowanie na terenie Szwajcarii tzw. kretynizmu endemicznego. Polska ustrzegła się tego losu, bo w 1935 roku wprowadzono skuteczną profilaktykę - do soli kuchennej dodawany był jodek potasu.

  • fot. tanantornanutra/Adobe Stock

    Jak wygląda świat, gdy traci się wzrok?

    Pewnego dnia obudziłem się i już nic nie widziałem. Całe dzieciństwo przygotowywano mnie na ten moment, ale czy można być na to naprawdę gotowym? Największą szkołę życia dało mi morze. Ono buja każdego tak samo – opowiada Bartosz Radomski, fizjoterapeuta i przewodnik po warszawskiej Niewidzialnej Wystawie.

  • P. Werewka/PAP

    Milowy krok – przeszczep gałki ocznej

    W okulistyce mamy za sobą kolejny krok milowy – przeszczep gałki ocznej. Na razie jednak to operacja kosmetyczna, bo nie umiemy jeszcze połączyć nerwów wzrokowych, a więc przywrócić widzenia. Wszystko jednak przed nami – wyraził nadzieję prof. Edward Wylęgała, kierownik Katedry i Oddziału Klinicznego Okulistyki Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.

NAJNOWSZE

  • Adobe Stock

    Nadmiar soli sprzyja nie tylko nadciśnieniu i chorobom nerek

    Oprócz problemów z układem krwionośnym i nerkami, nadmiar soli może sprzyjać różnym zaburzeniom ciała oraz umysłu. Naukowcy donoszą o zwiększonym ryzyku cukrzycy, alergii czy depresji.

  • Rozmawiajmy szczerze z dzieckiem o śmierci

  • Sylkistyna i rezylastyna – nowe białka z polskiego laboratorium

  • Niebieskie Igrzyska przekraczają Atlantyk

  • Wstęp do diagnozy autyzmu w bilansie dwulatka

  • AdobeStock

    Szkoła przyszpitalna oferuje coś więcej niż edukację

    Niemal 30 proc. dzieci w wieku szkolnym choruje przewlekle, spora część z nich wiele czasu spędza w szpitalu. Częsta lub dłuższa hospitalizacja sprawia, że po powrocie do szkoły mają zaległości, które trudno im nadrobić. Aby tego uniknąć, mogą uczestniczyć w zajęciach szkoły przyszpitalnej. Ale edukacja to nie jedyna rola tych placówek.

  • Czego nie wiecie o wit. B

  • Szybki test diagnozujący endometriozę