Słownik pojęć medycznych

To choroba ośrodkowego układu nerwowego zaburzająca funkcjonowanie komórek nerwowych w mózgu. W efekcie nieprawidłowych wyładowań komórek nerwowych kory mózgowej dochodzi do drgawek i utraty świadomości.

Ale tak wygląda tzw. napad uogólniony, który jest wynikiem jednoczesnej zaburzonej aktywności całego mózgu. Padaczka może się też objawiać nie tak spektakularnie. Często (u ponad 80 proc. pacjentów powyżej 18 r.ż.) występują napady częściowe (tzw. ogniskowe), które obejmują tylko jeden obszar mózgu. Mogą one się objawiać:

• drżeniem ręki,
• uczuciem drętwienia czy bólu,
• zaburzeniami wzroku, słuchu, smaku i węchu. 

Padaczka, która rozpoczyna się u dzieci, wywołana  jest przede wszystkim chorobami wrodzonymi, takimi jak wady rozwojowe mózgu, choroby uwarunkowane genetycznie (np. stwardnienia guzowatego), choroby zakaźne w trakcie ciąży (m.in. różyczka, toksoplazmoza) lub uszkodzeniem w trakcie porodu.

Napad padaczkowy u osoby dorosłej zazwyczaj jest efektem choroby: guza mózgu, zapalenia mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych lub urazu, a u pacjentów po 65. roku życia - udaru mózgu i choroby zwyrodnieniowej (np. choroba Alzheimera).

Jeśli padaczka rozpoczyna się u niemowląt liczy się czas rozpoczęcia leczenia: im jest dłuższy od pierwszego napadu, tym większe ryzyko zaburzeń rozwoju, a w konsekwencji niepełnosprawności intelektualnej oraz cech autyzmu. 

Obecnie przyjmuje się, że napady padaczkowe to końcowy efekt długotrwałego procesu zwanego epileptogenezą, który obejmuje zmiany molekularne i strukturalne mózgu prowadzące do padaczki. Wyniki najnowszego wieloośrodkowego badania EPISTOP dowodzą, że u niemowląt możliwe jest zapobieganie padaczce, dzięki wykorzystaniu EEG jako markera rozpoczynających się zmian padaczkowych w mózgu.

Na epilepsję, która jest najczęstszą chorobą neurologiczną, cierpi około 400 tys. pacjentów w Polsce oraz 50 milionów na świecie. 

MW

Źródła: 

Interna Szczeklika. Podręcznik chorób wewnętrznych, wyd. Medycyna Praktyczna 2013

Informacje z portalu www.mp.pl

To rozprzestrzenianie się nowej choroby na całym świecie. 

W przeciwieństwie do epidemii, która ma zasięg lokalny (miasto, kraj lub kilka sąsiadujących państw), pandemia to epidemia o zasięgu światowym, w zwalczeniu której konieczne jest współdziałanie wszystkich dotkniętych nią krajów. 

Oznacza, że nowy wirus rozprzestrzenia się na całym świecie, prawdopodobnie część populacji świata już została nim zainfekowana i zachorowała.

Cechy choroby sprzyjające rozwojowi pandemii to:

• niska śmiertelność zakażonych osób
• wysoka zaraźliwość 
• długi okres zaraźliwości, w tym zaraźliwość w okresie bezobjawowego przebiegu choroby
• brak naturalnej odporności populacji 

Dotychczas WHO ogłosiło pandemię w:

• 1918/19 w związku z grypą hiszpanką 
• 1957 w związku z grypą azjatycką
• 1968 w związku z grypą Hong-Kong  
• 2009/2010 w związku z grypą A/H1N1 
• 2020 w związku z koronawirusem SARS-CoV-2 

Źródła: www.who.int

To jeden z najpopularniejszych leków o działaniu przeciwbólowym i przeciwgorączkowym sprzedawany bez recepty. W przypadku tej substancji potwierdzają się słowa Paracelsusa: „Tylko dawka czyni, że dana substancja nie jest trucizną”.

W Polsce zarejestrowanych jest co najmniej kilkadziesiąt preparatów zawierających paracetamol w formie doustnej, doodbytniczej oraz dożylnej. Wiele z nich jest dostępna bez recepty. Zatem, jeśli pacjent bierze Apap, Calpol, Codipar, Panadol, Efferalgan, Pedicetamol, Gripex, Fervex, Febrisan, Theraflu, to za każdym razem przyjmuje dawkę paracetamolu.

Lek przyjmowany w dużych dawkach lub stosowany przewlekle może być toksyczny. W krajach zachodnich toksyczność paracetamolu jest główną przyczyną ostrej niewydolności wątroby. W Stanach Zjednoczonych (gdzie w wolnej sprzedaży jest od 1955 r.), Wielkiej Brytanii, Australii i Nowej Zelandii, paracetamol jest najczęściej przedawkowywanym lekiem. W Wielkiej Brytanii wśród wszystkich przypadków przedawkowania leków, aż 35-45 proc. spowodowanych jest zatruciem paracetamolem.

Nie ma statystyk, ile takich przypadków występuje w Polsce. Tylko w oddziale toksykologii szpitala Praskiego do czerwca 2017 roku z z powodu ostrego zatrucia tą substancją hospitalizowano 32 osoby (u 7 doszło do uszkodzenia wątroby). W ostatnich dwóch latach z powodu przedawkowania tego leku jedna osoba zmarła w tym szpitalu, a jedna osoba miała wykonany przeszczep wątroby. Lekarze podkreślają, że rzadko zdarzają się pacjenci, którzy przypadkowo przedawkują paracetamol np. w trakcie leczenia bólu.

Zdecydowana większość pacjentów, którzy trafiają do szpitala po przedawkowaniu paracetamolu, to ludzie młodzi do 30 roku życia, którzy zażyli lek w celu odebrania sobie życia. Mają oni nadzieję, że zasną spokojnie nie czując cierpienia. W pierwszej dobie występują tylko "błahe" wymioty i bóle brzucha. Osoby te nie zdają sobie sprawy, że groźne objawy pod postacią niewydolności wątroby, niekiedy nieodwracalne, wręcz śmiertelne, pojawiają się nie od razu, a dopiero w drugiej lub trzeciej dobie po przedawkowaniu paracetamolu, kiedy na leczenie poprzez podanie odtrutki jest już za późno.

Przy prawidłowym dawkowaniu niebezpieczeństwo groźnych dla życia powikłań jest znikome. W dawkach terapeutycznych jest to lek bezpieczny. Nie działa na błonę śluzową żołądka, więc mogą go przyjmować osoby z chorobą wrzodową żołądka.

Paracetamol jest metabolizowany w wątrobie. Jednak, gdy dawka jest za duża, może dojść do uszkodzenia wątroby. Odpowiada za to toksyczna substancja (silny utleniacz), który powstaje podczas przemian chemicznych leku, tzw. N-acetylo-4-benzochinonoimina (NAPQI). Jeżeli lek jest stosowany w zalecanych dawkach, ta substancja jest neutralizowana poprzez łączenie z glutationem, związkiem chemicznym, który jest naturalnie wytwarzany w organizmie.

W pierwszej dobie po przedawkowaniu u znacznej części pacjentów nie ma żadnych objawów. Jednak proces nieodwracalnego niszczenia wątroby rozpoczyna się już w kilka godzinach po jego zażyciu w za dużej dawce. 

Zatrucie paracetamolem przebiega najczęściej w 4 fazach:

1. faza – trwająca od 0,5 do 24 godzin od chwili przyjęcia leku. Objawy: nudności, bóle brzucha, wzmożona potliwość, bladość, osłabienie;

2. faza - trwająca od 24 do 48 godzin od czasu spożycia leku. Objawy: ból w prawym górnym kwadrancie jamy brzusznej, wzrost aktywności transaminaz, INR, bilirubiny;

3. faza - trwająca od 72 do 96 godzin od chwili przyjęcia środka. Objawy: szczytowy wzrost transaminaz i INR, piorunująca niewydolność wątroby, encefalopatia wątrobowa, zespół wątrobowo-nerkowy;

4. faza - trwająca od 4 dni do 2 tyg. Regeneracja wątroby, przeszczepienie lub zgon chorego.

Gdy jest podejrzenie, że ktoś wziął więcej, niż wynosi bezpieczna dawka paracetamolu, taki pacjent powinien jak najszybciej dotrzeć do szpitala. Lek się szybko wchłania. W ciągu 3 godzin od jego zażycia lek jest całkowicie wchłonięty i jeśli jest go za dużo, zaczyna się uszkodzenie komórek wątroby. Gdy dojdzie do przedawkowania, do martwicy wątroby dochodzi w ciągu 24-48 godzin.

• U dorosłych nie należy przekraczać maksymalnej dawki jednorazowej, czyli 500-1000 mg (2 tabletki po 500 mg)
• Nie należy przekraczać maksymalnej dawki dziennej, czyli 6 tabletek po 500 mg
• Należy zachować co najmniej 4-6 godzinną przerwę między kolejnymi zażyciami leku. Jest to czas potrzebny, by poprzednia dawka została zneutralizowana
• Maksymalna dawka dobowa w leczeniu doraźnym wynosi 4 g, w długotrwałym 2,6 g
• Dawkę powtórną powinno się przyjmować tylko, gdy ból lub gorączka nie ustąpiły. Ważne, by paracetamolu nie używać często i długotrwale!
• Niebezpieczne dawki. W przypadku stosowania 8 tabletek dziennie, może dojść do uszkodzenia wątroby. Także jednorazowe przyjęcie 6 g, czyli 12 tabletek może spowodować ostre zatrucie organizmu.

gap

Pod tym pojęciem kryją się de facto różne, lecz dość podobne do siebie choroby zapalne przyzębia – czyli schorzenia dotyczące tkanek miękkich i twardych, w których osadzone są zęby. Zaawansowana, a zwłaszcza nieleczona paradontoza, może prowadzić nie tylko do rozchwiania i utraty zębów, lecz także do wielu groźnych powikłań ogólnoustrojowych. Dowiedziono np., że u osób z zaawansowanymi chorobami przyzębia istnieje zwiększone ryzyko rozwoju miażdżycy, choroby niedokrwiennej serca, nadciśnienia i niektórych nowotworów. Natomiast skuteczne leczenie chorób przyzębia (czyli terapia periodontologiczna) może wpłynąć na cofnięcie się wspomnianych chorób, o ile są we wczesnym stadium rozwoju.

Najczęściej przyczyną zapalenia przyzębia są bakterie, które nadmiernie namnażają się w jamie ustnej wskutek niewłaściwej lub niedostatecznej higieny, a także osłabiona odporność organizmu. 

Lista znanych czynników ryzyka, które bezpośrednio lub pośrednio mogą przyczyniać się do rozwoju paradontozy lub też nasilenia jej przebiegu jest w praktyce znacznie dłuższa. Są na niej m.in.: 

• zmiany hormonalne, 
• przyjmowanie niektórych leków, 
• nieprawidłowy sposób oddychania (tzn. oddychanie przez usta), 
• palenie tytoniu, 
• stałe uzupełnienia protetyczne (np. mosty), 
• stłoczenie zębów i inne czynniki utrudniające oczyszczanie zębów oraz przestrzeni między zębami. 

Warto wiedzieć, że ryzyko rozwoju paradontozy zwiększają też niektóre choroby ogólne, takie jak cukrzyca, białaczki czy infekcja HIV. Dodatkowy czynnik obciążający stanowią wady przyzębia i obciążenia genetyczne.

Po czym rozpoznać paradontozę: wczesne objawy 

Wiele osób nie zauważa pierwszych, często subtelnych, symptomów choroby. Inni zaś je lekceważą. Czasami świadczy o niej tylko miejscowa wrażliwość na dotyk – najczęściej pomiędzy zębami. Kolejnym objawem zapalenia przyzębia mogą być krwawienie z dziąseł przy szczotkowaniu zębów lub gryzieniu twardych pokarmów. Inny sygnał ostrzegawczy to nieprzyjemny, gnilny zapach z ust, który często jest niewyczuwalny dla samego pacjenta. Bardziej widoczne i namacalne objawy to m.in.: zmiana kształtu i koloru dziąsła (zaczerwienienie i obrzęk), a także „odsłanianie się” korzeni zębów (czyli tzw. recesja dziąsłowa).

Stomatolodzy podkreślają, że paradontozę we wczesnym stadium rozwoju da się dość łatwo opanować – najczęściej wystarcza do tego wdrożenie właściwej i kompleksowej higieny stomatologicznej. Warto zatem dbać o zęby na co dzień i regularnie, najlepiej dwa razy do roku, chodzić do stomatologa na wizyty kontrolne. 

Vik

Źródło: 

Specjalistyczny artykuł na temat chorób przyzębia z portalu Medycyna Praktyczna. 

Dział stomatologii zajmujący się chorobami tkanek otaczających zęby, czyli przyzębia. Do najczęstszych tego typu schorzeń należą: zapalenie dziąseł i zapalenie przyzębia (paradontoza).

Typowe objawy:

• długotrwałe krwawienia z dziąseł,
• odsłonięcie szyjek zębowych,
• obrzęki i tkliwość w jamie ustnej,
• wrażliwość na słone i słodkie pokarmy,
• ruszanie się zębów,
• często ignorowanym objawem jest suchość w jamie ustnej i brzydki zapach z ust.

Przyczyny:

Większość chorób przyzębia jest efektem nieprawidłowej higieny jamy ustnej, która powoduje odkładanie się na zębach płytki bakteryjnej, z czasem zmieniającej się w kamień nazębny. Ten z kolei predysponuje do powstawania stanów zapalnych przyzębia. Inne przyczyny chorób przyzębia to:

• wrodzone lub nabyte wady zgryzu,
• noszenie źle dobranych protez,
• bruksizm,
• niektóre choroby, np. cukrzyca, nowotwory, HIV, bulimia,
• dieta uboga w witaminy z grupy B i C,
• palenie papierosów.

mw

Źródła:

Polskie Towarzystwo Periodontologiczne

Europejska Federacja Periodontologiczna EFP

Spożywanie nadmiernych ilości alkoholu – jednorazowo i łącznie w określonym czasie, które nie pociąga za sobą negatywnych konsekwencji w danym momencie, przy czym można oczekiwać, że się pojawią, o ile model picia nie zostanie zmieniony.

Do sprawdzenia, czy aktualny model spożywania alkoholu przez daną osobę jest ryzykowny, służy m.in. Test Rozpoznawania Zaburzeń Związanych ze Spożywaniem Alkoholu AUDIT. Można go znaleźć na stronie internetowej Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. 

Źródło: PARPA

Proszek lub granulki zawierające kwas gamma-hydroksymasłowy (GHB). Zsyntetyzowano ją, by podawać ją podczas znieczulenia w czasie operacji chirurgicznych, ale miała dużo działań niepożądanych, słabo działała przeciwbólowo i zaniechano jej używania. Teraz ta substancja jest na liście substancji zakazanych. Wystarczy GHB dodać komuś np.: do soku, alkoholu czy piwa i już kilkanaście minut później, gdy zacznie działać, efekt jest piorunujący.

Osoba pijąca drinka z dosypanym narkotykiem nie jest w stanie go wyczuć, bo jest bezbarwny i nie ma zapachu ani smaku. Pierwsze objawy to dobry humor, oszołomienie. Ktoś jest skory do zabawy, ale nie zatacza się. U kobiet tabletka gwałtu zwiększa pobudzenie seksualne. Problem w tym, że równocześnie dochodzi do utraty pamięci i zaburzeń świadomości, które mogą trwać do ok. ośmiu godzin. Osoba po zażyciu narkotyku nie ma kontroli, co robi. Bezwładnie wykonuje czyjeś polecenia, dlatego jeśli nawet doszło do wykorzystania seksualnego, nie ma śladów w postaci zadrapań czy siniaków.

Właśnie lukę w pamięci wykorzystują przestępcy dodając tabletkę gwałtu do alkoholu mężczyznom w klubach nocnych. Panowie, pod wpływem narkotyku, nieświadomi tego, co robią, płacą za różne usługi, a dopiero, gdy zobaczą, że np.: wydali kilkadziesiąt lub kilkaset tysięcy złotych w jedną noc, dociera do nich, że padli ofiarą przestępstwa. Szybko znikają ślady po tym narkotyku w organizmie i nie ma dowodu popełnionego przestępstwa. Na dodatek ofiara nic nie pamięta.

GHB to substancja psychotropowa, znajduje się w wykazie zakazanych środków odurzających i substancji psychotropowych. Jej posiadanie i handel jest zabronione.

Tabletka gwałtu jest trudna do wykrycia. We krwi pozostaje ok. 8 godzin, w moczu – około 12. Ta sama dawka u jednych osób może powodować stan podobny do lekkiego upojenia alkoholowego, ale u innych może dojść do drgawek, wymiotów, a nawet do zatrzymania oddechu i akcji serca. Efekt bywa nieprzewidywalny zależnie od osobniczej wrażliwości oraz od interakcji z innymi substancjami np.: alkoholem, narkotykami czy lekami uspokajającymi, nasennymi, psychotropowymi. Część osób, pod wpływem narkotyku, zapada w śpiączkę. Senność jest niemożliwa do opanowania. Mogą zasnąć nawet na stojąco. W skrajnych przypadkach przedawkowanie GHB może się skończyć śmiertelnym zatruciem.

By nie stać się ofiarą pigułki gwałtu, nie wolno pić niczego, co oferuje nieznajoma osoba. Nie tylko w klubie czy dyskotece, ale także w pociągu czy autobusie. Należy pić tylko z własnoręcznie otwartej butelki lub puszki. Jeśli odstawiamy drinka, nie wracajmy już do niego. Nie powinno się zostawiać napoju bez opieki, nawet gdy odchodzimy na chwilę.

gap

Jeden z najczęściej występujących problemów zdrowotnych u niemowląt, zwłaszcza w pierwszym miesiącu życia, który wynika z niedojrzałości rozwijającego się dopiero układu odpornościowego. Z upływem czasu zdarzają się one coraz rzadziej.

Pleśniawki, które tworzą się w jamie ustnej, mają postać małych białych kropek lub nalotów, przypominających zsiadłe mleko.

Powstają one w wyniku zakażenia i nadmiernego rozwoju drożdżaków z rodzaju Candida. Nawracający problem z pleśniawkami może mieć związek z takimi czynnikami ryzyka jak: zakażenie grzybicze matki, mała masa urodzeniowa dziecka, przedwczesny poród, cukrzyca, zaburzenia odporności czy częste leczenie antybiotykami.

Do rozwoju pleśniawek u małych dzieci przyczyniają się też:

• wcześniejsze zakażenia, gdyż pleśniawki mają tendencję do nawrotów
• nieprzestrzeganie zasad higieny (branie do buzi brudnych przedmiotów, niesterylizowanych smoczków, itd.)
• niedobór witamin, a w szczególności witaminy B12 i żelaza.

Pojawienie się pleśniawek może sprawiać, że dziecko jest rozdrażnione i marudne, a przy tym ma problemy z zasypianiem. Często ma też ma mniejszy apetyt, który wynika z "bolesnego" przełykania pokarmu.

Pleśniawki leczy się stosunkowo łatwo, lekami przeciwgrzybiczymi dostępnymi na receptę. Niezbędna jest więc wizyta u lekarza. Warto się do niego wybrać także dlatego, że pleśniawki można pomylić z innymi stanami chorobowymi (np. leukoplakią, innymi grzybicami, oparzeniami).

Na koniec warto wspomnieć, że pleśniawki to nie tylko problem małych dzieci. Nierzadko rozwijają się one także u osób dorosłych. 

mw

Źródło:

Medycyna Praktyczna

Pojęcie to oznacza szereg zaburzeń zdrowotnych i rozwojowych pojawiających się u dziecka, którego matka spożywała alkohol w ciąży. Do najważniejszych, typowych zaburzeń współwystępujących w ramach FAS należą:

• spowolnienie rozwoju fizycznego dziecka
• anomalie występujące w obrębie twarzy dziecka (np. wąska górna warga, opadająca powieka, krótki zadarty nos, zniekształcenie płatka usznego)
• nieprawidłowości w zakresie budowy kończyn i narządów wewnętrznych
• dysfunkcje mózgu (prowadzące m.in. do zaburzeń zachowania czy trudności w uczeniu się).

Lekarze ostrzegają, że nie ma bezpiecznej dawki alkoholu dla kobiet w ciąży. Alkohol łatwo przechodzi bowiem przez łożysko matki i przedostaje się do płodu, który nie posiada umiejętności jego metabolizowania. To właśnie dlatego alkohol, który jest substancją toksyczną dla organizmu człowieka (zwłaszcza dla układu nerwowego), może spowodować u bezbronnego płodu tak wiele poważnych i trwałych szkód. Dlatego w czasie ciąży zalecana jest kobietom całkowita abstynencja, którą jednak warto utrzymywać także w czasie karmienia piersią.

vik

Źródła:

Podręcznik "Psychiatria" autorstwa prof. P. Gałeckiego i prof. A. Szulc.

Strona internetowa pt. "Ciąża bez alkoholu"

To bakterie. Jest ich aż około 90 typów, ale nieliczne wywołują groźne choroby. Najczęściej pneumokoki wywołują choroby górnych dróg oddechowych, zapalenie gardła, zatok oraz zapalenie oskrzeli. Ale nie tylko. Pneumokoki są najczęstszą przyczyną zapalenia ucha środkowego, które u niektórych dzieci kończy się trwałą głuchotą, a u wielu innych – różnego rodzaju niedosłuchem. Bakterie mogą ponadto dostać się do krwi i wywołać zapalenie płuc, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, sepsę (posocznicę). 

Mogą doprowadzić do wielkiego dramatu – tzw. inwazyjnej choroby pneumokokowej. W tym wypadku liczy się szybka reakcja. Jej brak, czyli opóźnienie podania dużych dawek różnych antybiotyków kosztuje trwałe uszkodzenie narządów lub śmierć.

Co ciekawe, nawet 60 proc. przedszkolaków ma te bakterie w nosogardzieli, nie choruje, ale może zakażać nimi innych – także swoich dziadków. Oni – czyli osoby starsze, a także te z upośledzoną odpornością (wskutek na przykład leczenia onkologicznego) to, obok małych dzieci – do 2. roku życia - szczególnie narażona grupa ludzi na groźne choroby wywołane przez pneumokoki.

Na szczęście jest szczepionka. Obecnie znajduje się w kalendarzu szczepień obowiązkowych małych dzieci. Te starsze, a także ich bliscy, szczególnie dziadkowie, a także osoby, które doświadczają z jakiegokolwiek powodu obniżenia odporności, powinni rozważyć szczepienie przeciwko pneumokokom.

W Polsce każdego roku odnotowuje się ponad 1000 przypadków inwazyjnej choroby pneumokokowej. Liczba zakażeń nieinwazyjnych nie jest dokładnie znana. Ocenia się, że na pneumokokowe zapalenie płuc choruje co najmniej kilkanaście tysięcy osób, a na zapalenie ucha środkowego kilkadziesiąt tysięcy osób rocznie. Co istotne: pneumokoki stają się coraz bardziej oporne wobec antybiotyków, co oznacza, że w razie choroby standardowo stosowany lek może nie zadziałać.

jw, zdrowie.pap.pl

Źródło: NIZP-PZH
 

To fachowa nazwa powszechnie występującego w naszym społeczeństwie problemu wielolekowości, czyli stosowania przez pacjentów dużej ilości różnego rodzaju leków w jednym czasie. Konkretnie, termin ten oznacza jednoczesne przyjmowanie co najmniej 5 różnych leków. Polipragmazja najczęściej dotyczy osób starszych (65+), z racji występującej w tym wieku powszechnej wielochorobowości.

Lekarze i farmaceuci ostrzegają przed nadużywaniem leków (zwłaszcza tych dostępnych bez recepty), ale także suplementów diety i ziół, zwracając uwagę na fakt, że polipragmazja (zwłaszcza przewlekła), może mieć wiele negatywnych konsekwencji dla zdrowia. Chodzi o różnego rodzaju, nakładające się na siebie działania niepożądane i skutki uboczne, wynikające ze stosowania wielu leków na raz. Są one spowodowane m.in. interakcjami zachodzącymi pomiędzy lekami, ale także interakcjami między lekami a suplementami diety, ziołami czy niektórymi produktami spożywczymi (np. sokiem grejpfrutowym). 

Tego rodzaju problemów można uniknąć konsultując się z lekarzem lub farmaceutą. Warto poprosić specjalistę o kompleksowy przegląd „portfela” stosowanych przez siebie leków, w celu jego optymalizacji, czyli doboru najbardziej adekwatnych i bezpiecznych preparatów leczniczych w danej sytuacji, a także eliminacji tych, które są zbędne lub stwarzają ryzyko wystąpienia niekorzystnych interakcji. Przy przyjmowaniu wielu leków istotne jest też przyjmowanie ich o odpowiednich porach i z odpowiednimi posiłkami lub na czczo. O tym także podczas przeglądu przyjmowanych leków poinformować może specjalista.

Vik

Źródło: 

Narodowy Fundusz Zdrowia: Raport „NFZ o zdrowiu. Polipragmazja”. 
 

Wszystkie działania, których celem jest zapobieganie chorobom lub innym zaburzeniom stanu zdrowia. Mogą polegać na upowszechnianiu zasad zdrowego stylu życia czy też nauce unikania i zwalczania czynników ryzyka, np. niewłaściwej diety, siedzącego trybu życia, przewlekłego stresu. Dawniej zasady profilaktyki tworzono jedynie w odniesieniu do chorób zakaźnych, dziś obejmują swoim zasięgiem znacznie szersze pole.

W branży medycznej profilaktykę dzieli się na:

• pierwotną: polega na zapobieganiu chorobom poprzez zmianę środowiska życia, zmiany zachowań niszczących zdrowie
• wtórną: powstrzymanie rozwoju choroby poprzez wczesne jej wykrycie (diagnostykę), a także natychmiastowe i skuteczne leczenie
• trzeciego stopnia: jej celem jest zapobieganie nawrotom, powikłaniom, niepełnosprawności (polega na rehabilitacji i podnoszeniu jakości życia w chorobie).

Działania prewencyjne można podzielić jeszcze inaczej:

• Działania ogólne: podejmowane wobec całej populacji. Ich celem jest stworzenie warunków sprzyjających zdrowiu oraz wyeliminowanie czynników powodujących choroby. Przykładem tego typu działań są m.in. plakaty promujące zasady zdrowego żywienia, spoty telewizyjne na temat szkodliwości palenia, etc.  
• Działania kierunkowe: działania skierowane do określonej grupy podwyższonego ryzyka, np. programy związane z zapobieganiem rakowi płuc wśród palaczy, albo przestrzegające przed dopalaczami wśród młodzieży.
• Działania indywidualne: adresowane do konkretnych osób, które ze względu na okoliczności tej pomocy potrzebują. Na przykład pomoc psychologa dla osoby, która była świadkiem wypadku.   

apio

Źródła: 

„Słownik psychologii”, pod red. prof. Jerzego Siuty, Kraków 2005 

Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji

To powszechnie występująca choroba zębów - w różnym stopniu dotkniętych nią jest blisko 100 proc. Polaków powyżej 35. roku życia. Najczęściej jednak zaczyna rozwijać się już w dzieciństwie. 

Chorobę tę wywołują bakterie próchnicotwórcze (głównie Streptococcus mutans), którymi można się zarazić, gdy nie stosuje się podstawowych zasad higieny, zwłaszcza tych dotyczących jedzenia – a więc np. przez korzystanie ze wspólnych sztućców w czasie posiłku czy picie z tej samej butelki co inni ludzie. 

Próchnica powoduje demineralizację i rozpad twardych tkanek naszych zębów, takich jak szkliwo, zębina i cement korzeniowy. Nieleczona prowadzi do powikłań w postaci stanów zapalnych miazgi zęba i tkanek utrzymujących ząb w kości szczęk, czego finałem może być utrata zęba. 

Ale warto wiedzieć, że próchnica to nie tylko problem jamy ustnej, lecz groźna choroba ogólnoustrojowa. Bakterie próchnicowe wraz z krwią mogą bowiem przenosić się do innych narządów, co może wywoływać stany zapalne w ich obrębie. W efekcie próchnica zwiększa ryzyko rozwoju m.in.: 

• chorób układu krążenia, 
• chorób nerek, 
• chorób stawów,
• problemów ze wzrokiem.

Jak można zapobiegać próchnicy 

Specjaliści przypominają, że do czynników ryzyka rozwoju tej choroby, poza samą obecnością bakterii próchnicotwórczych w jamie ustnej, należą także: 

• częste spożywanie pokarmów zawierających cukry proste, które stanowią główną pożywkę dla wspomnianych patogenów
• brak odpowiedniej higieny jamy ustnej – regularnego szczotkowania zębów, używania nitki dentystycznej i czyszczenia języka
• podawanie małym dzieciom butelki z mlekiem przed snem i w nocy, kiedy wydzielanie śliny jest mniejsze
• zbyt późno wdrożona opieka stomatologiczna lub zbyt rzadkie wizyty u dentysty.

Zatem, aby uchronić się przed próchnicą lub też utrzymać ją w ryzach, jeśli już się pojawiła, trzeba działać wielotorowo – przede wszystkim zmieniając nawyki żywieniowe (zamiast słodyczy chrupmy marchewki), a także regularnie dbając o właściwą higienę jamy ustnej (stosujmy pasty z fluorem, który wykazuje działanie przeciwpróchnicowe i wzmacnia powierzchnię szkliwa).

Pierwszą wizytę u dentysty dziecko powinno odbyć przed ukończeniem drugiego roku życia, najlepiej wtedy, kiedy wyrżnęły się u niego pierwsze zęby. Później, kontrolne wizyty u dentysty zalecane są raz na pół roku.   

Vik

Źródło: 

Informacje z portalu Medycyna Praktyczna

 

Inaczej obturacyjna choroba dróg oddechowych. Charakteryzuje się trudnością w oddychaniu spowodowaną ograniczeniem przepływu powietrza przez drogi oddechowe. Choroba dotyka w większości osoby, które kiedyś paliły lub wciąż palą papierosy.

Dlatego najlepszą ochroną przed tą chorobą jest niepalenie tytoniu w jakiejkolwiek formie. Ważnym czynnikiem jej rozwoju jest też zanieczyszczenie powietrza.

POChP diagnozuje lekarz, m.in. na podstawie badania spirometrycznego.

Źródło: „Collins. Słownik encyklopedyczny MEDYCYNA”, wyd. RTW

Choroba zakaźna przenoszona przez ptaki. Wyróżnić można dwa najczęściej pojawiające się szczepy:

• H5N1
• H7N9

Objawy ptasiej grypy często są podobne do objawów zwykłej grypy:

• Wysoka gorączka,
• Ból mięśni,
• Ból głowy,
• Kaszel, katar.

Dodatkowo może pojawić się m.in.: biegunka, krwawienie z nosa, wymioty, bóle brzucha.

Ptasia grypa sporadycznie dotyka ludzi, jednak osoby z podejrzeniem choroby powinny zgłosić się do szpitala. W celu uniknięcia choroby najlepiej nie przebywać w pobliżu ptaków oraz ich odchodów, nie spożywać surowego drobiu oraz jaj. 

Źródło: nhs.uk