Słownik pojęć medycznych

To wrodzona wada metabolizmu o podłożu genetycznym. Obok mukowiscydozy, jest jedną z najczęściej występujących wad wrodzonych tego rodzaju. W Polsce jest ok. 2 000 zdiagnozowanych pacjentów z PKU.

Spowodowana jest brakiem lub znacznie zmniejszoną aktywnością enzymu zwanego hydroksylazą fenyloalaninową. Ten umiejscowiony w wątrobie enzym odpowiada za przekształcenie fenyloalaniny obecnej w większości produktów spożywczych, które jemy na co dzień, w tyrozynę.  
Zbyt wysokie stężenia fenyloalaniny przekraczając barierę krew- mózg przenika do ośrodkowego układu nerwowego i powoduje zaburzenia powstawania neuroprzekaźników, co jest niebezpieczne dla mózgu – może być przyczyną uszkodzenia i następczej niepełnosprawności intelektualnej. 

Badania w kierunku występowania fenyloketonurii znajdują się w pakiecie badań przesiewowych, które przeprowadzane są u wszystkich noworodków w Polsce. Co roku chorobę tę wykrywa się u ok. 55 noworodków. 

Natychmiast po zdiagnozowaniu choroby (w pierwszych dniach po urodzeniu), należy wprowadzić restrykcyjną dietę, która musi być kontynuowania przez całe życie. 

mw

Źródło: 

Specjalistyczna strona internetowa: fenyloketonuria.org

To spontaniczne krótkotrwałe przypomnienie sobie przebytych w przeszłości doznań traumatycznych, pojawiające się w wyniku stresu, zmęczenia, spożycia alkoholu lub środków halucynogennych lub zetknięcia się z elementem towarzyszącym wydarzeniu (zapach, dźwięk itp.). 

„Flashbacki” maja charakter epizodyczny, są krótkotrwałe (od kilku sekund do kilku godzin). Wiążą się z doznawaniem zniekształconego widzenia, objawów somatycznych, zatarcia granic ego lub intensywnych przeżyć emocjonalnych. Wyzwalają je obrazy, dźwięki, słowa, myśli charakterystyczne dla traumatycznego zdarzenia. Chory odczuwa te same emocje, widzi identyczne obrazy, a nawet może odczuwać te same doznania fizyczne. Dzieje się to poza jego wolą. 

Flashbacki mogą wywoływać silny lęk, ciało reaguje drżeniem rąk, potliwością, łomotaniem serca.

Pohalucynogenne flashbacki są zjawiskiem stosunkowo częstym, obserwuje się je również u osób palących pastę koka.

mw

Źródło: 
Leksykon terminów. Alkohol i narkotyki (s. 58) (1997). Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie.
Słownik Języka Polskiego
 

Lęk, czasem paniczny, paraliżujący, przed konkretnym przedmiotem, zwierzęciem lub sytuacją, który nie pozwala na co dzień normalnie funkcjonować. Może nie objawiać się do czasu kontaktu z obiektem czy znalezieniem się w sytuacji powodującej lęk, ale czasami samo myślenie o jego źródle może powodować niepokój.

Charakterystycznymi objawami fobii są:

• ataki paniki,
• nadmierne pocenie,
• duszności,
• podwyższone tętno albo
• nudności.

Fobie mogą być leczone poprzez psychoterapię. Dobre efekty daje terapia behawioralna, czyli m.in. stopniowe oswajanie się z obiektami czy sytuacjami wzbudzającymi. Leki rzadko stosuje się w leczeniu fobii.

(źródło: „Collins. Słownik encyklopedyczny MEDYCYNA”, wyd. RTW; nhs.uk).

FOMO (ang. Fear of Missing Out)

Dosłownie: lęk przed odłączeniem - termin używany w odniesieniu do osób, które nie są w stanie normalnie żyć bez sprawdzania internetu, poczty mejlowej, mediów społecznościowych. Brak możliwości odebrania połączenia, pozostawienie smartfona w domu, odcięcie się od sieci powoduje u takich osób irytację, rozdrażnienie, napięcie.

Termin FOMO, zaproponowany już w latach 90-tych przez badacza i stratega marketingowego Dana Hermana, początkowo nie był wiązany z internetem, jednak intensywny rozwój mediów społecznościowych dał FOMO nowe życie. 

FOMO to m.in.

• Obawa, że inni ludzie mają więcej satysfakcjonujących doświadczeń w życiu.
• Niepokój odczuwany wtedy, kiedy znajomi bawią się beze mnie, nie wiem, jakie mają plany, że przeoczę jakieś spontaniczne spotkanie.
• Ciągłe sprawdzanie, co robią znajomi, 
• Chęć, by cały czas być na bieżąco z życiem innych
• Potrzeba, a czasem przymus relacjonowania swojego życia – przede wszystkim pozytywnych wydarzeń – w internecie.
• Potrzeba posiadania telefonu zawsze w zasięgu ręki tak, aby nic nie umknęło mojej uwadze. 
• Fonoholizm może dotknąć osób w różnym wieku, ale, podobnie jak w przypadku FOMO, szczególnie narażona jest młodzież, w nieco większym stopniu dziewczęta 

FOMO niesie ze sobą wiele negatywnych skutków: 

• duże zaabsorbowanie czynnością kosztem innych aktywności, 
• przymus korzystania nawet, jeśli się jest zmęczonym, 
• używanie go jako, jedynego dostępnego, „uspokajacza”.
• Z badań wynika, że wysokiego natężenia FOMO doświadcza już co piąty nastolatek i młody dorosły.

Źródło: NASK
mw

Dyskomfort i napięcie psychiczne, pojawia się w momencie, kiedy nie jest możliwa lub utrudniona realizacja zamiarów i pragnień. 

Sfrustrować się można z bardzo wielu powodów, dla otoczenia wręcz błahych. Przyczyną frustracji mogą być bowiem przeszkody zewnętrzne, np. nie przyjeżdża autobus, na który czekamy lub wewnętrzne – nie dostajemy się do muzycznego talent show, bo nie mamy głosu i nie potrafimy śpiewać. Mianem frustracji bywa też określana sama sytuacja zablokowania dążeń.

Frustrację może rodzić wiele wydarzeń życiowych: porażki w pracy czy w życiu osobistym, brak pieniędzy, samotność. Typową i całkowicie naturalną reakcją emocjonalną na frustrację jest gniew. Stąd część specjalistów uważa, ze frustracja prowadzi do zachowań agresywnych, a nawet przemocy, co jednak jej nie usprawiedliwia.

W razie nadmiernego odczuwania frustracji warto udać się do psychologa lub psychoterapeuty oraz nauczyć się technik relaksacyjnych.

apio

Źródło: „Słownik psychologii”, pod red. prof. Jerzego Siuty, Kraków 2005