To badanie diagnostyczne umożliwiające wykrycie m.in. patologicznych zmian w śluzówce jelit. Jest jednym z najprzydatniejszych badań do wczesnego wykrywania raka jelita grubego lub stanów przedrakowych.
Kolonoskopia jest też skutecznym narzędziem diagnostycznym w przypadku innych chorób jelit, w tym m.in. zespołu jelita drażliwego oraz autoimmunologicznych stanów zapalnych, takich jak choroba Leśniowskiego - Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego. W tych ostatnich przypadkach pomaga również ocenić skutki trwającego leczenia.
Badanie polega na wprowadzeniu przez odbyt specjalnego wziernika i obejrzeniu całego jelita grubego. Do tego celu służy giętki instrument zwany kolonoskopem, długości od 130 do 200 cm. Tory wizyjne znajdujące się we wzierniku pozwalają na przedstawienie obrazu z wnętrza przewodu pokarmowego w odpowiednim powiększeniu na kolorowym monitorze. W trakcie badania można pobrać wycinki śluzówki do badania histopatologicznego, a w razie potrzeby od razu wykonać zabieg endoskopowy, czyli np. usunąć polipy - zgrubienia (uwypuklenia) śluzówki w jelicie grubym, z których może rozwinąć się rak.
Kolonoskopię na ogół wykonuje się ambulatoryjnie. Może ona zostać wykonana w sedacji (narkozie), ale nie jest to konieczne.
Lekarz również może skierować pacjenta na kolonoskopię ze względów diagnostycznych, gdy u pacjenta występuje np. krwawienie, zaburzenia rytmu wypróżnień lub jeśli istnieje podejrzenie, że w jelicie jest polip lub zwężenie.
Kolonoskopia jest też w pakiecie darmowych badań przesiewowych w kierunku wykrycia raka jelita grubego. Można się na nie zgłosić bez zaproszenia, gdy spełni się następujące warunki:
wiek 50–65 lat i brak wykonanej kolonoskopii w ciągu ostatnich 10 lat,
40–49 lat i posiadanie krewnego pierwszego stopnia, u którego wykryto raka jelita grubego,
25–49 lat i występowanie w rodzinie dziedzicznego rak jelita grubego niezwiązany z polipowatością (HNPCC).
Przygotowanie do kolonoskopii
Przed badaniem należy zrobić wszystko, by oczyścić jelito grube. W tym celu na 24-48 godzin przed badaniem należy stosować dietę płynną, natomiast w przededniu badania stosuje się doustne leki przeczyszczające (makrogole lub fosforany). Niektóre ośrodki stosują także wlewki doodbytnicze (tzw. hegary) podczas przygotowania do badania.
Osoby z chorobami wymagającymi stałego, regularnego przyjmowania leków (np. nadciśnienie tętnicze, choroby serca, padaczka i inne) w dniu badania powinny zażyć poranną dawkę leku popijając niewielką ilością wody,
Osoby chorujące na cukrzycę powinny skonsultować z lekarzem sposób przygotowania do badania oraz poinformować o cukrzycy lekarza kierującego przed wystawieniem skierowania i personel pracowni niezwłocznie po zgłoszeniu się na badanie,
Osoby przyjmujące leki obniżające krzepliwość krwi (np. acenocumarol, sintrom, ticlid, plavix lub aspiryna, acard, acesan i inne) powinny przerwać ich stosowanie na siedem dni przed badaniem, należy to jednak wcześniej skonsultować z lekarzem prowadzącym. N
Niekiedy może zachodzić konieczność zmiany leczenia na heparynę niskocząsteczkową podawaną podskórnie np. Clexane, Fraxiparine,
Kobiety ciężarne i matki karmiące piersią powinny skonsultować z lekarzem prowadzącym sposób przygotowania do badania.
Po badaniu:
- Jeśli badanie zostanie wykonane w znieczuleniu ogólnym, pacjent pozostaje krótki czas na obserwacji, następnie może udać się do domu pod opieką osoby dorosłej. W rzadkich przypadkach może zaistnieć konieczność dłuższej obserwacji. Przez 12 godzin po zabiegu nie wolno prowadzić pojazdów mechanicznych i spożywać alkoholu.
- Można odczuwać wzdęcia i kurcze powodowane przez powietrze wprowadzone do jelita podczas badania. Uczucie to mija po oddaniu wiatrów.
- Można odżywiać się i powrócić do normalnej aktywności życiowej tego samego dnia.
mw, zdrowie.pap.pl
źródło: Instytut-Centrum Onkologii im. M. Curi-Skłodowskiej w Warszawie