Słownik pojęć medycznych

Określenie to, które tłumaczone jest na język polski najczęściej jako "medycyna oparta na dowodach" albo "medycyna oparta na faktach", w praktyce oznacza całą współczesną, standardową (albo jak kto woli "oficjalną") sztukę medyczną – tj. wykładaną na uczelniach medycznych i stosowaną w powszechnej praktyce lekarskiej / klinicznej. 

W pewnym uproszczeniu można zatem powiedzieć, że przeciwieństwem EBM jest tzw. medycyna alternatywna czy też naturalna, która często stosuje metody profilaktyki, diagnostyki i leczenia nie poparte żadnymi wiarygodnymi badaniami naukowymi / klinicznymi (dowodami), a więc metody nie uznawane przez liczące się uczelnie medyczne czy też wiodące w świecie medycyny gremia eksperckie (np. naukowe towarzystwa medyczne). 

W związku z szybkim postępem nauk medycznych, a także istniejącymi lukami w wiedzy medycznej, praktykowanie EBM nastręcza jednak lekarzom wielu problemów i wyzwań, związanych z podejmowaniem optymalnych decyzji w oparciu o dostępne w danym momencie dane. 

„Zanim będzie można zrobić użytek z tych danych, trzeba najpierw trafnie rozpoznać sytuację kliniczną, czyli ustalić diagnozę i dostępne opcje postępowania, które zależą także od uwarunkowań systemu opieki zdrowotnej (dostępność badań diagnostycznych, leków, zabiegów itp.). Indywidualne umiejętności i doświadczenie lekarza są tu niezastąpione. Niemniej jednak rozważenie korzystnych i niekorzystnych skutków różnych działań diagnostycznych i leczniczych wymaga znajomości danych z badań naukowych - czyli umiejętności ich znalezienia, krytycznej oceny pod kątem wiarygodności i znaczenia klinicznego oraz odniesienia do danego pacjenta” – podkreślają znawcy tematu EBM.

Na koniec warto dodać, że opieka nad pacjentami według zasad EBM musi też uwzględniać, poza aktualną wiedzą medyczną, zasady etyki zawodowej (deontologii) oraz system wartości i preferencje pacjentów, co czyni sztukę lekarską niezwykle trudną i skomplikowaną, wymagającą od lekarza także sporej dozy umiejętności komunikacyjnych i perswazyjnych.  

Vik 

Źródła: 

Polski Instytut Evidence Based Medicine

Medycyna Praktyczna 

 

To choroba błony śluzowej wyścielającej macicę. Polega na tym, że komórki tej błony zagnieżdżają się poza jamą macicy.

Powoduje to szereg dolegliwości, m.in:

• brak miesiączki,
• ból odczuwany w trakcie stosunku płciowego,
• niepłodność,
• ból przy oddawaniu stolca (nie wszystkie objawy muszą występować jednocześnie).

Szacuje się, że choroba występuje u 10-15 proc. miesiączkujących kobiet. Najczęściej rozpoznawana jest przed 30. rokiem życia.

Czynniki ryzyka endometriozy to:

• zajście w ciążę w późnym wieku,
• krwawienie miesiączkowe trwające powyżej ośmiu dni,
• krótkie cykle miesiączkowe (poniżej 27 dni).

Jeśli matka kobiety miała endometriozę, jest większe ryzyko, że ona także będzie się zmagać z tą chorobą.

Eksperci wskazują, że przed endometriozą chronią w pewnym stopniu następujące czynniki:

• liczne ciąże,
• systematyczny wysiłek fizyczny (zwłaszcza wtedy, gdy dziewczyna zaczyna ćwiczyć intensywnie przed 15. r. ż.),
• stałe lub okresowe przyjmowanie pigułek antykoncepcyjnych z niewielkimi dawkami hormonów.

Endometriozę należy i warto leczyć. Rozpoznanie i leczenie w konsuktacji z pacjentką wybiera ginekolog.

jw

Źródło: The Merck Manual. Podręcznik diagnostyki i terapii, Elsevier Urban&Partner 2006

Zaburzenia erekcji - czyli niemożność utrzymania wzwodu do odbycia satysfakcjonującego stosunku płciowego - to nie choroba, a objaw.

Dlatego w razie zaburzeń erekcji nie ma sensu zwlekać i należy udać się do lekarza.

Zaburzenia erekcji są bowiem często pierwszym lub jednym z pierwszych objawów rozwoju poważnych chorób:

• nadciśnienia tętniczego
• miażdżycy tętnic
• cukrzycy,
• hiperlipidemii (nadmiaru cholesterolu we krwi),
• chorób tarczycy,
• hiperprolaktynemii (może być polekowa lub być wynikiem zaburzeń czynności przysadki mózgowej),
• hipogonadyzmu (niedobór testosteronu),
• zespołu metabolicznego (współwystępowanie wielu zaburzeń związanych z metabolizmem tłuszczów, cukru oraz otyłości i nadciśnienia tętniczego),
• depresji,
• ostrego lęku,
• stwardnienia rozsianego,
• niewydolności wątroby,
• niewydolności nerek,
• przewlekłej obturacyjnej choroby płuc,
• bezdechu nocnego.

Zaburzenia erekcji mogą być też pochodną stosowania niektórych leków.

Zwiększasz ryzyko zaburzeń erekcji, jeśli:

• prowadzisz siedzący tryb życia,
• palisz papierosy,
• pijesz dużo alkoholu,
• masz otyłość.

Częstość zaburzeń erekcji zwiększa się wraz z wiekiem, np. dotyczy ok. 8 proc. mężczyzn w wieku 20-29 lat, i 22 proc. mężczyzn w wieku 50-59 lat.

Na zaburzenia erekcji wpływ mają także przekonania dotyczące seksualności (np. "prawdziwy facet jest zawsze gotowy do seksu", a także stan relacji partnerskiej (np. konflikty), stres czy brak intymności.

Wielu mężczyzn szuka ratunku w internecie kupując niesprawdzone leki. Tymczasem znaczna część tych specyfików jest sfałszowana: w najlepszym razie nie zaszkodzą (choć też i nie pomogą), a najgorszym - doprowadzą do poważnych problemów ze zdrowiem.

Nie jest też wskazane przyjmowanie na własną rękę i bez wcześniejszej konsultacji lekarskiej leków na erekcję dostępnych w aptekach.

jw

Źródło: Medycyna Praktyczna

Jest to zainicjowane przez Komisję Europejską w latach 80. ubiegłego wieku i kontynuowane do dziś przedsięwzięcie z dziedziny edukacji i profilaktyki zdrowotnej, mające na celu szerokie upowszechnianie aktualnej wiedzy medycznej na temat efektywnych sposobów ograniczania ryzyka zachorowania na nowotwór. W związku z tym, co kilka lat, zaangażowani w ten projekt międzynarodowi eksperci opracowują kolejne edycje „kodeksu”, który zawiera listę konkretnych, praktycznych zaleceń prozdrowotnych, do stosowania na co dzień, przez wszystkich tych, którzy chcą świadomie i aktywnie ograniczać ryzyko zachorowania na raka u siebie i swoich bliskich. 

„Szacuje się, że prawie połowy wszystkich zgonów z powodu raka w Europie można by uniknąć, gdyby każdy stosował się do tych zaleceń” – przekonują autorzy kodeksu.

Aktualna wersja kodeksu zawiera 12 takich zaleceń: 

• Nie pal. Nie używaj tytoniu w żadnej postaci.
• Stwórz w domu środowisko wolne od dymu tytoniowego. Wspieraj politykę miejsca pracy wolnego od tytoniu.
• Utrzymuj prawidłową masę ciała (świadczą o niej: wskaźnik BMI pomiędzy 18,5 a 24,9 kg/m2, obwód talii poniżej 94 cm u mężczyzn i poniżej 80 cm u kobiet). 
• Bądź aktywny fizycznie w codziennym życiu. Ogranicz czas spędzany na siedząco.
• Przestrzegaj zaleceń dotyczących prawidłowego sposobu żywienia: jedz dużo produktów pełnoziarnistych, roślin strączkowych, warzyw i owoców; ogranicz spożycie wysokokalorycznych produktów spożywczych (o wysokiej zawartości cukru lub tłuszczu) i unikaj napojów słodzonych; unikaj przetworzonego mięsa; ogranicz spożycie mięsa czerwonego i żywności z dużą zawartością soli.
• Jeśli pijesz alkohol dowolnego rodzaju, ogranicz jego spożycie. Abstynencja pomaga zapobiegać nowotworom.
• Unikaj nadmiernej ekspozycji na promienie słoneczne (dotyczy to szczególnie dzieci). Chroń się przed słońcem, używaj produktów przeznaczonych do ochrony przeciwsłonecznej. Nie korzystaj z solarium.
• Chroń się przed działaniem substancji rakotwórczych w miejscu pracy. Postępuj zgodnie z zaleceniami dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP).
• Dowiedz się, czy w domu jesteś narażony na naturalne promieniowanie spowodowane wysokim stężeniem radonu. Podejmij działania na rzecz zmniejszenia jego poziomu.
• Kobiety powinny pamiętać o tym, że karmienie piersią zmniejsza u matki ryzyko zachorowania na raka. Jeśli tylko możesz, karm swoje dziecko piersią. Warto też wiedzieć, że hormonalna terapia zastępcza zwiększa ryzyko rozwoju niektórych rodzajów nowotworów. W miarę możliwości ogranicz jej stosowanie.
• Zadbaj o to, aby twoje dzieci poddano szczepieniom ochronnym przeciwko: wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (dotyczy noworodków), a także wirusowi brodawczaka ludzkiego – HPV (dotyczy dziewcząt).
• Bierz udział w programach badań przesiewowych w celu wczesnego wykrywania: raka jelita grubego (zalecenie dotyczy zarówno mężczyzn, jak i kobiet), a także raka piersi oraz raka szyjki macicy (u kobiet).

Vik

Źródła: 

Oficjalna strona internetowa Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem.