Słownik pojęć medycznych

Ten skrót, często pojawiający się w tekstach i dokumentach dotyczących zdrowia oraz medycyny, pochodzi od angielskiej nazwy International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems, co oznacza: Międzynarodową Statystyczną Klasyfikację Chorób i Problemów Zdrowotnych. 

Klasyfikacja ta, opracowywana przez Światową Organizację Zdrowia (World Health Organization / WHO), definiuje wszystkie znane choroby, zaburzenia, urazy i przyczyny zgonów (w efekcie każda choroba i przyczyna śmierci ma swój unikalny kod). Służy ona więc w codziennej pracy zarówno lekarzom, jak i epidemiologom. Tworzone na jej podstawie statystyki medyczne dostarczają wiedzy o życiu ludzi i stanie ich zdrowia od narodzin aż do śmierci, pomagając m.in. w kreowaniu adekwatnej polityki zdrowotnej. 

Z uwagi na stały i szybki postęp dokonujący się w naukach medycznych, klasyfikacja ICD jest co jakiś czas aktualizowana przez ekspertów WHO, tak aby uwzględniała najnowszy stan wiedzy. 

ICD-11 jest najnowszą, a konkretnie już jedenastą wersją tej klasyfikacji. Warto podkreślić, że po raz pierwszy w historii jest ona całkowicie elektroniczna, co ma ułatwić jej stosowanie. Eksperci podkreślają też, że w porównaniu z ICD-10 (dotychczasową klasyfikacją, wciąż jeszcze obowiązującą), która zawiera niecałe 14,5 tys. kodów oznaczających jednostki chorobowe, ICD-11 ma ich dużo więcej, bo aż 55 tys.! 

Oficjalnie ICD-11 ma zacząć obowiązywać na całym świecie od 1 stycznia 2022 r.

Vik

Źródła: 

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO).

Specjalistyczny portal internetowy poświęcony standardom medycznym.  
 

Idiopatyczne włóknienie płuc (IPF) to na szczęście rzadko występująca choroba, która atakuje miąższ płuc – rozwija się w pęcherzykach płucnych, powodując ich włóknienie.

Wciąż nie wiadomo, jakie są jej przyczyny, choć przypuszcza się, że znaczenie mają czynniki genetyczne (u ok. 5 proc. pacjentów z idiopatycznym włóknieniem płuc schorzenie występuje również u członków ich rodzin). Nie wyklucza się też całkiem związku rozwoju IPF z osobniczymi reakcjami na leki i przebyte infekcje. Przypuszcza się ponadto, że czynnikami sprzyjającymi występowaniu idiopatycznego włóknienia płuc mogą także być: palenie tytoniu, zanieczyszczenie środowiska czy refluks żołądkowo-przełykowy.

W Polsce każdego roku diagnozuje ok. 2 000 nowych przypadków zachorowań – to sprawia, że zgłaszane przez pacjenta objawy nie zawsze są właściwie odczytywane. Z racji tego, że schorzenie jest rzadkie i ma niespecyficzne objawy, postawienie diagnozy zajmuje dużo czasu - ocenia się, że średnio od wystąpienia pierwszych symptomów do rozpoznania choroby mija 1-2 lata.

Tymczasem wczesne rozpoznanie i wdrożenie leczenia opóźnia postęp choroby i poprawia jakość życia pacjenta. 

Objawy, które mogą sugerować IPF:

• duszność 
• suchy, utrzymujący się kaszel, 
• spadek masy ciała
• osłabienie
• spłycenie i przyspieszenie oddechu
• trzeszczenia słyszalne u dołu płuc podczas osłuchiwania stetoskopem
• pałeczkowate palce ( przerost tkanki łącznej na samym końcu palców, pod paznokciami nadają palcom charakterystyczny kształt przypominający pałeczki dobosza.

Do diagnozy konieczne jest wykonanie wielu specjalistycznych badań u kilku specjalistów.

Idiopatyczne włóknienie płuc wywołuje nieodwracalne zmiany w płucach. To skutkuje znacznym zmniejszeniem ich pojemności, nawet o połowę normalnej wartości. Chorzy mają trudności w wykonywaniu prostych, codziennych czynności jak spacer, przygotowanie posiłku czy mycie zębów. Z powodu niekorzystnego rokowania życie z IPF jest również obciążające emocjonalnie, dlatego warto zadbać o konsultację psychologiczną i/lub psychiatryczną.

mw, zdrowie.pap.pl
 

To pojęcie z dziedziny dietetyki klinicznej. Odnosi się do produktów spożywczych zawierających węglowodany i klasyfikuje je na podstawie ich wpływu na poziom cukru we krwi (czyli mówiąc bardziej fachowo - na stężenie glukozy we krwi albo jeszcze inaczej - na glikemię poposiłkową). Generalnie, zgodnie z przyjętą przez specjalistów metodologią obliczania indeksu glikemicznego, produkty spożywcze dzieli się na trzy grupy: 

• Produkty o wysokim indeksie glikemicznym (wartość IG powyżej 70) - to te, które powodują szybki i duży wzrost poziomu cukru we krwi. Należą do nich np. gotowane ziemniaki, białe pieczywo, dojrzałe banany, biały ryż, płatki kukurydziane, cukier, piwo. 
• Produkty o średnim indeksie glikemicznym (wartość IG od 56 do 69) – np. brązowy ryż, kasza kuskus, płatki musli, owsianka. 
• Produkty o niskim indeksie glikemicznym (wartość IG poniżej 55) – to te, które powodują powolny i nieduży wzrost poziomu glukozy we krwi. Należą do nich np. nasiona roślin strączkowych, większość owoców i warzyw, orzechy. 

Diety oparte na produktach spożywczych z niskim indeksem glikemicznym zalecane są w profilaktyce i leczeniu otyłości i nadwagi, a także cukrzycy i choroby niedokrwiennej serca. Z badań wynika, że zmniejszają one też ryzyko zachorowania na raka jelita grubego. 

Vik

Źródła: 

Informacje ze strony Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej

Tabela z wartością IG różnych produktów spożywczych opublikowana przez Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej

 

Insulina jest hormonem wydzielanym przez trzustkę, która odgrywa kluczową rolę w metabolizmie węglowodanów, tłuszczy i białek. W zależności od potrzeby prowadzi do obniżenia lub podwyższenia poziomu glukozy we krwi. Dzięki niej glukoza, niektóre aminokwasy oraz inne substancje konieczne do życia komórek mięśni i tłuszczowych mogą wnikać do ich wnętrza.

U niektórych osób dochodzi do insulinooporności – niekorzystnego zjawiska, które występuje w zespole metabolicznym (charakteryzującym się m.in. otyłością brzuszną, upośledzoną tolerancją glukozy, dyslipidemią i nadciśnieniem).

Insulinooporność polega na tym, że odbiorcy tego hormonu (komórki) tracą wrażliwość na insulinę, czyli albo w ogóle nie rozpoznają, albo słabo rozpoznają sygnał związany z jej obecnością. W efekcie glukoza nie może trafić do wnętrza takiej niewrażliwej komórki albo trafia w niewielkiej ilości, a zatem jej nadmiar utrzymuje się we krwi (hiperglikemia). Następuje także wzmożona produkcja insuliny, ponieważ komórki wciąż potrzebujące glukozy, wysyłają sygnał do trzustki, by produkowała ten hormon.

W efekcie trzustka szybko się zużywa, zaś w organizmie po pewnym czasie rozwija się cukrzyca typu 2.

Wrażliwość na insulinę jest pochodną cech dziedzicznych oraz stylu życia. Zwiększamy ryzyko insulinooporności, mało się ruszając i jedząc tłuste i słodkie potrawy.

jw

Źródło: NCEŻ