Udar cieplny to śmiertelne zagrożenie
Niektórzy z nas w upały ledwie zipią, inni czują się świetnie. Jednak przebywanie w wysokiej temperaturze, niezależnie od sympatii do słońca, może doprowadzić do wyczerpania, a jeśli nic z tym nie zrobimy - do udaru cieplnego.
Fot. PAP/P. Werewka
Specjaliści od dawna uczulają, żeby w czasie upałów nie przebywać w pełnym słońcu i pić dużo płynów. Nie należy także uprawiać sportu lub wykonywać prac wyczerpujących fizycznie: takie działanie zwiększa ryzyko utraty nie tylko zdrowia, ale i życia, bo naraża na śmiertelnie groźną hipertermię. Serwis Zdrowie przypomina o tych podstawowych zasadach co roku latem.
Hipertermia – niebezpieczny wzrost wewnętrznej temperatury ciała
Jest to skutek albo zwiększonego wytwarzania ciepła, albo upośledzenia mechanizmów fizjologicznej utraty ciepła.
Osłabienie cieplne - objawy
Najczęściej pierwszym objawem są bolesne kurcze mięśni brzucha lub/i kończyn (tzw. kurcze cieplne). Ponadto:
- Zmęczenie i osłabienie,
- Ból głowy,
- Zawroty głowy,
- Nudności.
Uwaga! Skóra jest zwykle wilgotna, chłodna i blada
Osłabienie cieplne - co robić?
- Zaprzestać wysiłku
- Pić płyny, najlepiej o pokojowej temperaturze. Uwaga! Małymi łykami!
- Położyć się w cieniu.
- Jeśli nie ma poprawy albo co gorsza - objawy narastają – należy wezwać pomoc.
Osłabienia cieplne - czego nie robić?
- Nie wolno kontynuować wysiłku fizycznego
- Pić alkoholu w jakiejkolwiek postaci
Udar cieplny - objawy
- Nudności i wymioty,
- Zaburzenia świadomości,
- Utrata przytomności
- Skóra gorąca, czerwona i sucha (!),
- Szybkie bicie serca i szybki oddech.
Udar cieplny jest często poprzedzony osłabieniem, ale może wystąpić nagle bez jakichkolwiek wyraźnych sygnałów ostrzegawczych.
Udar cieplny - co robić?
Należy natychmiast wezwać pogotowie ratunkowe, a w czasie oczekiwania wykonać następujące czynności, będąc gotowym – w razie konieczności – na przeprowadzenie resuscytacji:
- Ułożyć osobę poszkodowaną w cieniu
- Zdjąć nadmiar odzieży
- Schłodzić poszkodowanego: skropić ciało wodą w temperaturze pokojowej i energicznie wachlować, by wzbudzić ruch powietrza; jeśli jest taka możliwość – ułożyć poszkodowanego pod wentylatorem
- Można położyć zimne okłady pod pachy i na pachwiny poszkodowanego.
Udar cieplny - czego nie robić?
- Zwlekać z wezwaniem pomocy
- Oblewać poszkodowanego zimną wodą – może dojść do dreszczy, a te zwiększają produkcję ciepła w organizmie oraz do obkurczenia naczyń krwionośnych pod skórą. W efekcie zablokowane zostanie usuwanie nadmiaru ciepła - tymczasem chodzi o jak najszybsze i skuteczne obniżenie temperatury wewnętrznej.
- Podawać leków przeciwgorączkowych – nie są skuteczne w obniżaniu temperatury, która wzrosła ze względu na przebywanie w upale.
Kto powinien szczególnie uważać na upały?
Zdolność do znoszenia wysokich temperatur zależy od indywidualnych cech człowieka. Są jednak grupy, dla których upały są szczególnie niebezpieczne wskutek ich stanu zdrowia albo – jak w przypadku dzieci czy osób starszych – stopnia dojrzałości czy wydolności fizjologicznej ich organizmu, albo – ze względu na aktywność fizyczną.
Szczególną ostrożność podczas pogody z wysokimi temperaturami powinny zachować:
- dzieci i osoby starsze
- uprawiające sport lub wykonujące pracę wymagającą wysiłku fizycznego
- z otyłością,
- przyjmujące leki moczopędne;
- z niewydolnością krążenia
- z chorobami ośrodkowego układu nerwowego
- przyjmujące beta-blokery.
Jak się chronić przed szkodliwym wpływem upałów?
- najlepiej nie wychodzić na zewnątrz, a w razie takiej konieczności – szukać cienia;
- pić minimum 2,5 litra niegazowanej wody;
- użyć wiatraków, one co prawda nie ochładzają powietrza, ale powodują jego ruch;
- zasłaniać na dzień okna i nie pozwalać na nagrzewanie się mieszkań;
- brać chłodne kąpiele i prysznice;
- pamiętać o lekkostrawnej diecie;
- unikać alkoholu;
- monitorować poziom ciśnienia krwi, a kiedy ono wzrasta, obniżać je według wskazań lekarza, aby nie doprowadzać do niebezpiecznych dla zdrowia i życia sytuacji.
Beata Igielska, Justyna Wojteczek, zdrowie.pap.pl
Źródła:
Interna Szczeklika pod redakcją P. Gajewskiego, Medycyna Praktyczna 2013
Jan Ciećkiewicz, Dorota Klimaszyk, Miłosz Jankowski: Hipertermia, portal Medycyna Praktyczna
