Udar cieplny: sprawdź, co robić, a czego nie u osoby poszkodowanej
Do Polski przychodzi fala upałów. Przebywanie w wysokiej temperaturze może doprowadzić do wyczerpania, a jeśli nie podejmiemy środków zaradczych na tym etapie – do udaru cieplnego. Warto wiedzieć, jak można pomóc, a co może zaszkodzić osobie, która doświadczyła osłabienia lub udaru cieplnego.
Specjaliści radzą, by podczas upałów bardziej na siebie uważać, nie przebywać w pełnym słońcu i pić dużo płynów. Odradza się w tego rodzaju aurze uprawianie sportu lub wykonywanie prac związanych z wysiłkiem fizycznym: takie działanie zwiększa ryzyko utraty nie tylko zdrowia, ale i życia, bo naraża na śmiertelnie groźną hipertermię.
Co to jest hipertermia
To stan, w którym niebezpiecznie podnosi się wewnętrzna temperatura ciała. Taki wzrost to skutek albo zwiększonego wytwarzania ciepła, albo upośledzenia mechanizmów fizjologicznej utraty ciepła.
Osłabienie cieplne: objawy
Najczęściej pierwszym objawem są bolesne kurcze mięśni brzucha lub/i kończyn (tzw. kurcze cieplne). Ponadto:
- Zmęczenie i osłabienie,
- Ból głowy,
- Zawroty głowy,
- Nudności.
- Uwaga! Skóra jest zwykle wilgotna, chłodna i blada.
Co robić w razie osłabienia cieplnego
Trzeba natychmiast:
- Zaprzestać wysiłku
- Pić płyny, najlepiej o pokojowej temperaturze. Uwaga! Małymi łykami!
- Położyć się w cieniu.
Jeśli nie ma poprawy albo co gorsza - objawy narastają – należy wezwać pomoc.
Czego nie robić w razie osłabienia cieplnego
- Nie wolno kontynuować wysiłku fizycznego
- Pić alkoholu w jakiejkolwiek postaci
Udar cieplny: objawy
- Nudności i wymioty,
- Zaburzenia świadomości,
- Utrata przytomności
- Skóra gorąca, czerwona i sucha (!),
- Szybkie bicie serca i szybki oddech.
Udar cieplny jest często poprzedzony osłabieniem, ale może wystąpić nagle bez jakichkolwiek wyraźnych sygnałów ostrzegawczych.
Udar cieplny: co robić
Ze względu na to, że to stan bardzo poważny, należy natychmiast wezwać pogotowie ratunkowe, a w czasie oczekiwania wykonać następujące czynności, będąc gotowym – w razie konieczności – na przeprowadzenie resuscytacji:
- Ułożyć osobę poszkodowaną w cieniu
- Zdjąć nadmiar odzieży
- Schłodzić poszkodowanego: skropić ciało wodą w temperaturze pokojowej i energicznie wachlować, by wzbudzić ruch powietrza; jeśli jest taka możliwość – ułożyć poszkodowanego pod wentylatorem
- Można położyć zimne okłady pod pachy i na pachwiny poszkodowanego.
Udar cieplny: czego nie należy robić
- Zwlekać z wezwaniem pomocy
- Oblewać poszkodowanego zimną wodą – może dojść do dreszczy, a te zwiększają produkcję ciepła w organizmie oraz do obkurczenia naczyń krwionośnych pod skórą. W efekcie zablokowane zostanie usuwanie nadmiaru ciepła - tymczasem chodzi o jak najszybsze i skuteczne obniżenie temperatury wewnętrznej.
- Podawać leków przeciwgorączkowych – nie są skuteczne w obniżaniu temperatury, która wzrosła ze względu na przebywanie w upale.
Zdrowie PAP/ Maria Samczuk" data-entity-type="file" data-entity-uuid="739ac5a9-b4d5-4cc4-b20a-5e281dc65df1" src="/sites/default/files/inline-images/Udar_cieplny.png" />
Kto powinien szczególnie uważać w upale
Zdolność do znoszenia wysokich temperatur zależy od indywidualnych cech człowieka. Są jednak grupy, dla których upały są szczególnie niebezpieczne wskutek ich stanu zdrowia albo – jak w przypadku dzieci czy osób starszych – stopnia dojrzałości czy wydolności fizjologicznej ich organizmu, albo – ze względu na aktywność fizyczną.
Szczególną ostrożność podczas pogody z wysokimi temperaturami powinny zachować osoby:
- dzieci i osoby starsze
- uprawiające sport lub wykonujące pracę wymagającą wysiłku fizycznego
- z otyłością,
- przyjmujące leki moczopędne;
- z niewydolnością krążenia
- z chorobami ośrodkowego układu nerwowego
- przyjmujące beta-blokery.
Jak się chronić przed szkodliwym wpływem upałów
Jeśli jest to możliwe, najlepiej nie wychodzić na zewnątrz, a w razie takiej konieczności – szukać cienia.
- Niezależnie od tego, czy pozostajemy w domu czy też nie, należy pić minimum 2,5 litra niegazowanej wody. Warto pomyśleć także o takich rozwiązaniach jak wiatraki, które co prawda nie ochładzają powietrza, ale powodują jego ruch. Warto także zasłaniać na dzień okna i nie pozwalać na nagrzewanie się mieszkań. Zbawienne są zimne kąpiele i prysznice. Pamiętajmy również o lekkostrawnej diecie oraz unikaniu alkoholu i kawy podczas upałów. Warto monitorować poziom ciśnienia krwi, a kiedy ono wzrasta, obniżać je według wskazań lekarza, aby nie doprowadzać do niebezpiecznych dla zdrowia i życia sytuacji – radzi Marzena Rudnicka, prezes Krajowego Instytutu Gospodarki Senioralnej.
Upały mogą kosztować życie – stanowią zagrożenie dla osób z chorobami układu krążenia i oddechowego. Jak przypomina Koalicja Klimatyczna, jednym z najpoważniejszych odnotowanych przypadków zgonów w Europie, wywołanych falami upałów był sierpień 2003 roku, gdy zmarło wskutek nich ponad 70 tysięcy osób w 12 krajach.
Justyna Wojteczek, zdrowie.pap.pl
Źródła:
Interna Szczeklika pod redakcją P. Gajewskiego, Medycyna Praktyczna 2013
Jan Ciećkiewicz, Dorota Klimaszyk, Miłosz Jankowski: Hipertermia, portal Medycyna Praktyczna
Materiały prasowe Koalicji Klimatycznej
