Pomóż dziecku uporać się ze stresem
Eksperci UNICEF-u podpowiadają jak wspierać dziecko w czasie sytuacji kryzysowej.
zdj. P.Werewka
Rozmawiaj
Namów dziecko na rozmowę i daj mu przestrzeń, aby mogło opowiedzieć co czuje. Skup się wtedy na tej rozmowie i pokaż mu, że słuchasz. Możesz powiedzieć, że ty także czujesz niepokój, to pomoże mu zrozumieć, że nie jest sam i przeżywacie tę sytuację razem.
Zapewnij spokój
Zapewnij dziecku poczucie bezpieczeństwa – możesz to zrobić spędzając z nim czas i okazując więcej niż zwykle czułości. Pamiętaj, że dzieci potrafią wyczytać z twarzy, że dzieje się cos złego. Staraj się mówić do dziecka uspokajający sposób. Jeśli tylko to możliwe utrzymaj codzienną rutynę, np. chodzenie spać czy jedzenie o ustalonych, stałych porach. To da mu poczucie stabilności.
Pytaj jak się czuje
Możesz pytać bezpośrednio: "jak się czujesz?". Ale możesz też poprosić, by narysowało lub namalowało obrazek i opowiedziało o nim. Nie wszystkie dzieci potrafią słowami opowiadać o swoich emocjach.
Obserwuj
Dzieci w różny sposób reagują na niekorzystne zdarzenia w ich otoczeniu. Mogą różnie okazywać niepokój i stres w zależności od wieku. Niektóre ich oznaki mogą być nieoczywiste dla rodziców i opiekunów.
Niektóre dzieci nawet po stresującej sytuacji mogą wydawać się spokojne, Warto je obserwować, bo stres może o sobie dać znać nawet po kilku miesiącach od trudnego wydarzenia. Jeśli zauważysz u swojego dziecka ataków paniki czy chęć wyrządzenia sobie lub innym krzywdy, natychmiast skontaktuj się z lekarzem rodzinnym lub psychologiem.
Oznaki emocjonalnego niepokoju
Dzieci 0-3 lata
- większe niż zwykle lgnięcie od opiekunów
- powrót do zachowań charakterystycznych dla wcześniejszego etapu rozwoju
- zaburzenia snu i odżywiania
- większa drażliwość
- zwiększona nadpobudliwość
- silniejszy lęk
- zwiększona potrzeba uwagi
- częstszy płacz
Dzieci 4-6 lat
- lgnięcie do osób dorosłych
- powrót do zachowań charakterystycznych dla wcześniejszego etapu rozwoju
- zaburzenia snu i odżywiania
- większa drażliwość
- słabsza koncentracja
- dziecko staje się bardziej bierne lub bardziej pobudzone
- przerywanie zabawy
- przyjmowanie ról dorosłych
- ograniczona chęć do rozmowy
- zwiększony niepokój lub martwienie się
Dzieci 7-12 lat
- wycofanie
- częsty niepokój o inne osoby dotknięte trudną sytuacją
- zaburzenia snu i odżywiania
- narastający lęk
- większa drażliwość
- częsta agresja
- nerwowość
- słaba pamięć i koncentracja
- objawy fizyczne/psychosomatyczne
- częste rozmowy o stresującym wydarzeniu lub powtarzające się zabawy
- poczucie winy lub obwinianie się
Dzieci 13-17+
- obniżony nastrój
- nadmierna troska o innych
- poczucie winy i wstydu
- coraz częstsze przeciwstawianie się autorytetom
- zwiększone podejmowanie ryzyka
- agresja
- zachowania autodestrukcyjne
- poczucie beznadziei
Poniżej wspólne dla wszystkich grup wiekowych symptomy fizyczne, które mogą wystąpić u dzieci w sytuacjach stresowych. Ponieważ mogą to być także objawy choroby warto wybrać się z dzieckiem na wizytę do lekarza rodzinnego, który wykluczy chorobę/infekcję.
- zmęczenie
- ucisk w klatce piersiowej
- duszności
- suchość w ustach
- osłabienie mięśni
- ból brzucha
- zawroty głowy
- drgawki
- bóle głowy
- ogólne bóle ciała
Jak możesz szybko uspokoić dziecko
Oddychanie przeponą
Często w stresie oddychamy płytko, „klatką piersiową” . Naucz oddychać dziecko przeponą - ten sposób oddychania jest uspokajający i pomaga dostarczyć tlen głęboko do płuc.
Jak to zrobić? Połóż rękę na brzuchu, weź 5 głębokich oddechów, spędź 5 sekund na wdychaniu i 5 sekund na wydychaniu powietrza, wdychając powietrze przez nos i wydychając je przez usta. Wyjaśnij, że kiedy dziecko robi wdech, delikatnie nadyma brzuch jak balon, a kiedy robi wydech, powietrze powoli opuszcza balon.
Pomóż mu wyobrazić sobie wyjątkowe miejsce
Usiądź blisko dziecka i zaproponuj mu, aby wyobraziło sobie, że znajduje się w jakimś przyjemnym, spokojnym miejscu. Jeśli nie umie, podpowiedz mu jakiś obraz, możesz też spokojnym głosem opowiadać co się tam dzieje.
Gdzie po pomoc:
Podpowiedz swojemu dziecku, gdzie może otrzymać specjalistyczną pomoc
- dzwoniąc na telefon zaufania Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę pod numer 116 111 (całodobowy)
- całodobowy Dziecięcy Telefon Zaufania Biura Rzeczniczka Praw Dziecka pod numerem 800 12 12 12.
Oprac. Monika Grzegorowska, zdrowie.pap.pl
źródło: Unicef
