Sposób na nastoletnią depresję: szacunek i empatia

Nastolatek często ukrywa depresję, bo nie chce swoimi problemami obciążać rodziców. Dostrzeżenie problemu dziecka i odpowiednia rozmowa są pierwszym krokiem do pokonania tej choroby.  Nie jest łatwo, zwłaszcza że u młodych ludzi objawem depresji mogą być kłopoty szkolne i wzrost agresji.

Rysunek o nastoletniej depresji/Rys. Krzysztof "Rosa" Rosiecki
Rysunek o nastoletniej depresji/Rys. Krzysztof "Rosa" Rosiecki

Zbyt duże obciążenia nauką w szkole, kłopoty w komunikacji z kolegami, burza hormonów, samotność – powodów, dla których dorastające dziecko może się „rozsypać” psychicznie jest wiele. Trzeba mieć świadomość, że o swoich problemach młodym ludziom trudno mówić. Jeśli ich bliscy nie potrafią ich słuchać, problem tylko rośnie.

- Czasami dziecko mówi do rodziców: „Coś się ze mną dzieje, jestem smutna, nie rozumiem sama siebie” i dostaje w odpowiedzi: „Weź się w garść”, „Jeżeli jesteś smutna, to może idź do kina”. Gdy dziecko słyszy takie porady, mówi: „Ok., mamo, byłam w kinie, pomogło”, bo boi się odrzucenia, boi się, że zostanie przez rodzica uznane, mówiąc kolokwialnie, za „wariata” –  mówi Lucyna Kicińska, koordynatorka Telefonu Zaufania dla dzieci i Młodzieży 116 111 w Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę. 

Fot. Rosa

Czego NIE mówić osobie cierpiącej na depresję

Osobie cierpiącej z powodu depresji potrzebne jest wsparcie. Są jednak takie słowa, których lepiej takiej osobie nie mówić.

Według niej, rodzice wymagają od dzieci samodzielności, więc one starają się poradzić sobie z depresją i myślami samobójczymi same. Ponadto nastolatkowie wciąż słyszą od swoich rodziców o „prawdziwych” problemach: w polityce, z pieniędzmi, w pracy.

Zwraca uwagę, że większość dorosłych sobie z kłopotami poradzi, choćby ze względu na większą dojrzałość. 

- Jest źle, ale się nie rozpadamy. Natomiast dziecko, które ma mniejsze umiejętności i doświadczenie, a na dodatek nie rozmawia z nami i nie widzi, że sobie radzimy (bo np. nie ma nas w domu ), myśli, że jego problemy, które są problemami małej osoby, są nieważne, nie warto o nich mówić – dodaje Kicińska.

116 niepotrzebnych śmierci

Z jej obserwacji wynika, że wśród kłopotów i trosk, z którymi dzwonią do Telefonu Zaufania dla Dzieci i Młodzieży nastolatkowie, od kilku lat dominują właśnie problemy psychiczne wynikające zazwyczaj z braku komunikacji  z rodzicami. 

- Każdego dnia 14 osób zgłasza nam problemy i mówi o próbach samobójczych – mówi Kicińska.  

Dziennie aż 17 młodych osób zgłasza objawy depresyjne.

Problem jest poważny, bo tylko w 2017 roku 730 młodych osób podjęło próbę odebrania sobie życia, z czego 116 zakończyło się niepotrzebną śmiercią. 

Jakie są objawy depresji u nastolatków

Depresja objawia się długotrwałym obniżeniem nastroju, zobojętnieniem, brakiem chęci i motywacji do działania. Ale u dzieci i młodzieży może objawiać się w sposób zupełnie nieoczywisty i inny, np. problemami z koncentracją i nauką, wycofaniem i zniechęceniem, drażliwością i złością, a także agresją do siebie czy innych osób z otoczenia. 

- Tym trudniejsze staje się jej rozpoznanie, bo to spektrum zachowań przypisywane jest często naturalnemu w okresie dojrzewania buntowi nastolatka – podkreśla prof. Filip Rybakowski, Kierownik Kliniki Psychiatrii Dorosłych Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu.

Jeśli opisane powyżej objawy utrzymują się dłużej niż kilka tygodni należy bezzwłocznie zwrócić na nie uwagę. Już dwa tygodnie niepokojących objawów u nastolatka powinny być dla nas sygnałem alarmowym, wskazującym, że coś złego z nim się dzieje.  

Fot. PAP

Czym i dlaczego trują się nastolatki?

To z powodu zatrucia lekami dostępnymi bez recepty, a nie dopalaczami polskie nastolatki częściej trafiają do szpitala. Zwykle leki przedawkowują dziewczynki i nie robią tego przypadkowo. 

-  Często między dzieckiem a rodzicem brakuje więzi, spoiwa. Rodzic mimo tego, że jest obecny fizycznie, nie jest obecny psychicznie, nie ma uważności na potrzeby dziecka. Nie buduje sytuacji, w której czyje się ono bezpieczne, czy wie jak sobie poradzić w różnych sytuacjach -  mówi dr Artur Wiśniewski z Kliniki Psychiatrii Wieku Rozwojowego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. 

A przecież radzenia sobie w trudnych sytuacjach młody człowiek uczy się właśnie od rodziców. 

Warunkiem koniecznym jest więź i zaufanie.

– Jeśli nastolatek będzie miał bliską relację z rodzicem, będzie wiedział do kogo się wrócić w razie problemów – dodaje dr Wiśniewski. 

Jak rozmawiać z nastolatkiem? 

Praktycy wskazują, że rodzicom bardzo często wydaje się, że mają dobry kontakt z dzieckiem, podczas gdy jest zupełnie inaczej. 

- Nie jest tak, że jest dobrze, a potem nagle coś się psuje. Najczęściej niedobrze było już wcześniej. Warto w ogóle zadać sobie pytanie, co to znaczy „ok” między mną a dzieckiem. Można się ze sobą rozmawiać o różnych rzeczach, nawet głębokich, ale niekoniecznie może to znaczyć, że między nami jest tak, jak być powinno – mówi dr Tomasz Srebnicki z Kliniki Psychiatrii Wieku Rozwojowego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

W rozmowie z nastolatkiem potrzeba empatii, zrozumienia. Rozmowa musi być nakierowana na rozpoznanie problemu i uznanie, że on istnieje (czyli nie wolno mówić na przykład: „To nie są wielkie problemy”, „Ja miałam gorzej”, „Nie przesadzaj”). Trzeba dostrzec, że dziecku jest ciężko, że nie daje rady. 

Fot. PAP/J. Turczyk/Zdjęcie ilustracyjne

Coraz więcej dzieci doświadcza kryzysów psychicznych

Psychiatrzy są zaniepokojeni pogarszającym się stanem zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. Martwi ich zwłaszcza rosnąca liczba przypadków autoagresji. Dowiedz się co możesz zrobić, żeby nie dopuścić do tragedii.

Optymalnie jest, jeśli rodzice potrafią skutecznie dać do zrozumienia nastolatkowi, że może się przed nimi otworzyć i liczyć na wsparcie, nie będzie oceniane, osądzane, że rodzice mają do dziecka szacunek i dziecko jest go świadome. 

Jest okazja, by się dowiedzieć, jak to zrobić. W ramach tegorocznej 13. edycji kampanii Forum Przeciw Depresji 23 lutego w godzinach 12-16 w warszawskim hotelu Novotel Centrum odbędą się bezpłatne, anonimowe konsultacje z  lekarzem psychiatrą lub psychologiem, a także warsztaty dla rodziców i nastolatków. Więcej na temat akcji można przeczytać na stronie: www.forumprzeciwdepresji.pl 

Anna Piotrowska, zdrowie.pap.pl
    

Autorka

Anna Piotrowska

Anna Piotrowska - Dziennikarka oraz publicystka. W jej CV znajdziemy artykuły, które ukazywały się w takich tytułach prasowych, jak ”Newsweek”, ”Wiedza i Życie”, ”Dziennik”, ”Przekrój”, ”Focus”, ”Rzeczpospolita”. W części z nich z powodzeniem prowadziła również własne rubryki. W TVP Warszawa prowadziła program ”Porozmawiajmy o nauce”, w PR24 ”Zdziwienie tygodnia”.

ZOBACZ TEKSTY AUTORKI

ZOBACZ PODOBNE

  • Adobe Stock

    Kiedy zacząć myć zęby dziecku?

    O higienę jamy ustnej dziecka należy dbać jeszcze przed wyrznięciem się pierwszego zęba, a ze szczoteczką do zębów i pastą zaznajamiać, zanim wyrośnie ono z pieluch. Samodzielność w myciu zębów owszem, ale pod czujnym okiem dorosłego i to dość długo.

  • Adobe Stock

    Niejadki. Kiedy trudności w jedzeniu mają podłoże sensoryczne

    Rzadko się nad tym zastanawiamy, ale posiłek to nie tylko smak, ale cała gama doznań sensorycznych wynikających z kolorów, zapachów, konsystencji, kompozycji na talerzu. Dzieci z nadwrażliwością zmysłów mogą czuć się przytłoczone tą kakofonią i w rezultacie jeść bardzo mało i bez urozmaicenia.

  • Adobe Stock

    Dysleksja rozwojowa: jej objawy pojawiają się już w przedszkolu!

    U dziecka z trudnościami w czytaniu i pisaniu, które nie otrzyma odpowiedniego wsparcia, nieuchronnie pojawiają się niepowodzenia szkolne, które z czasem mogą doprowadzić do rozwoju wtórnych zaburzeń emocjonalnych. Lepiej więc nie lekceważyć pierwszych objawów dysleksji rozwojowej u dzieci. Dobrze też pamiętać, że dysleksja nie uniemożliwia uzyskiwania wielkich nawet osiągnięć. W gronie dyslektyków znajdziemy I. Newtona, J.Ch. Andersena i Agatę Christie.

  • Rys. PAP/j. Turczyk

    Jak się lepiej uczyć? Jest kilka trików

    Ręka do góry - kto lubił, albo lubi chodzić do szkoły! Kto lubi spędzać całe godziny w ławkach, wkuwać nazwy rzek, daty bitew albo zapamiętywać, co ma płucotchawki, a co nibynóżki? Czy pojawi się las rąk, czy może niezręczna cisza? Można chyba postawić orzechy przeciwko kamykom, że przynajmniej wiele osób będzie trzymało ręce w dole. Tylko dlaczego?

NAJNOWSZE

  • PTK

    Konferencja prasowa pt. „10/10? Podsumowanie roku w kardiologii”

    We wtorek, 3 grudnia o godz. 10.00, zapraszamy na konferencję prasową nt. mijającego roku w kardiologii oraz wyzwań, które przed nią. Poznamy perspektywę ekspertów, Ministerstwa Zdrowia oraz pacjentów. Transmisja m.in. w Serwisie Zdrowie.

  • Milowy krok – przeszczep gałki ocznej

  • Apiterapia: pszczoły i leczenie nowotworów

    Patronat Serwisu Zdrowie
  • Przezroczyste nakładki zamiast aparatu

  • Nadmierna masa ciała zwiększa ryzyko drugiego nowotworu

  • PAP/P. Werewka

    Robot Rosa pomógł naprawić kolano 75-latka

    Po zabiegu wspomaganym przez robota medycznego Rosa, 75-letni mężczyzna otrzymał implant prawego stawu kolanowego. Do domu wyszedł w pierwszej dobie po operacji. Jeszcze niedawno, kiedy nie było takich robotów, musiałby spędzić w szpitalu około tygodnia.

  • Ratownik medyczny: na polu walki nikt się nie przejmuje bakteriami

  • Dekalog zdrowych piersi