Rak w ciąży. Zdarza się rzadko, ale jednak…

Dwie na 100 tysięcy kobiet w ciąży dostaje diagnozę raka jelita grubego właśnie wtedy, kiedy oczekuje dziecka. Ich sytuacja jest o tyle gorsza, że objawy tego nowotworu często są mylone z dolegliwościami ciążowymi, a przez to opóźnia się leczenie. Sprawdź, jakich symptomów nie lekceważyć.

Fot.PAP

Szacuje się, że w najbliższych latach wzrośnie liczba ciężarnych, u których rak jelita grubego będzie diagnozowany, gdyż coraz więcej kobiet zachodzi w ciążę później, a jednocześnie coraz więcej młodych kobiet zaczyna chorować na ten nowotwór. 

Choroba nowotworowa u kobiety w ciąży jest rozpoznawana statystycznie później w porównaniu z pozostałą populacją. Zmiany fizjologiczne zachodzące w ciele kobiety maskują bowiem wczesne objawy raka i bywają bagatelizowane. Również po porodzie, w okresie karmienia pierwsze symptomy bywają niezauważone. Dlatego sama świadomość, że ciąża i urodzenie dziecka nie wykluczają możliwości zachorowania na raka jest bardzo istotna. 

- Jeszcze w ciąży wykryto u mnie torbiel - taka wtedy zapadła diagnoza. Lekarze powiedzieli, że mam się nie martwić. Pojechaliśmy więc z mężem nad morze, odpocząć. Wtedy zaczęłam krwawić… Pojechaliśmy do najbliższego szpitala, a ja nagle znalazłam się w centrum koszmaru – opowiada Sandra Gliszczyńska, która zachorowała na raka jelita grubego w wieku 29 lat.

Torbiel okazała się nowotworem jajnika, będącym przerzutem raka jelita grubego w IV stadium.

- Liczba nowotworów systematycznie wzrasta i niestety, jest to związane ze zmieniającym się w krajach uprzemysłowionych stylem życia. Dlatego uwzględnienie w różnicowaniu przez lekarza prowadzącego ciążę możliwości wystąpienia choroby nowotworowej może okazać się bezcenne i uratować życie przyszłej mamie - podkreśla dr hab. Sebastian Kwiatkowski, specjalista perinatologii, Klinika Położnictwa i Ginekologii SPSK-2.

Objawy, których nie należy bagatelizować

Depresje w ciąży i poporodowa wpływają na rozwój dziecka

Zmiana rytmu wypróżnień, hemoroidy czy krwawienia z dolnego odcinka przewodu pokarmowego, niedokrwistość – to nie są przypadłości kojarzone wyłącznie w nowotworem. Mogą dokuczać z bardzo błahych powodów i nie trzeba od razu wpadać w popłoch gdy się pojawią. Jednak warto ich nie bagatelizować, bo to jednocześnie objawy raka jelita grubego, który jest jednym z najczęstszych złośliwych nowotworów występujących u ciężarnych. 

- Gdy takie objawy zgłasza przyszła mama, lekarze nie zawsze myślą o pogłębionej diagnostyce, ponieważ są one dość częste w ciąży. A to utrudnia i opóźnia diagnostykę nowotworu jelita grubego - zwraca uwagę Iga Rawicka, prezeska Fundacji EuropaColon Polska. 

Objawy, których nie należy przypisywać wyłącznie objawom związanym z ciążą:

• Bóle/skurcze brzucha
• Naprzemienne zaparcia i biegunki,
• Krew w stolcu
• Niedokrwistość/anemia
• Osłabienie/zmęczenie
• Nieplanowana utrata wagi.

Należy dążyć do wyjaśnienia, co jest przyczyną takich symptomów.

Trzeba pamiętać: wcześnie wykryty rak jelita grubego jest wyleczalny w 90 proc. przypadków, zaś wykryty w IV stadium daje zdecydowanie niższe szanse na 5- letnie przeżycie bez objawów choroby, co w onkologii jest uznawane za całkowite wyleczenie.

Tymczasem tylko 3-15 proc. nowotworów jelita grubego rozpoznaje się w I stadium choroby. Najczęściej (aż 65 proc.!) przypadków diagnozowanych jest w III i IV stadium choroby.

Rak jelita grubego u kobiet w ciąży występuje z częstością 2. przypadków na 100 000 ciąż – to nie częste zjawisko, jednak, gdy już się pojawi, może zagrażać życiu kobiety. Stąd kampania „Nie przegap objawów” realizowana jest w ramach nagrody „Wolfram Nolte Memorial Award”, kierowana do kobiet w ciąży oraz ich rodzin, a także do specjalistów z różnych dziedzin obejmujących opieką medyczną kobietę w tym czasie: lekarzy rodzinnych/POZ, ginekologów, położnych oraz organizacje i instytucje wspierające przyszłe mamy w tym wymagającym czasie. 

- Diagnozowanie i leczenie kobiet ciężarnych z chorobą nowotworową jest podwójnie trudne – ciąża to wyjątkowo wrażliwy moment w życiu kobiety. Celem naszych działań jest zwiększenie uwagi, również ogółu społeczeństwa, na objawy raka jelita grubego, bardzo często „zamaskowane” przez zwykłe objawy ciąży. Nie chcemy absolutnie straszyć przyszłych mam, ale nie możemy też omijać tego tematu. Podejmujemy trudne tematy, by jak najwcześniej wykryć nowotwór jelita grubego – wyjaśnia Iga Rawicka.

Trzy mity o diecie w ciąży

Nieprawdą jest, że w ciąży trzeba więcej jeść. Nieprawdą jest, że trzeba unikać pokarmów najczęściej wywołujących alergię. Nieprawdą jest, że w ciąży trzeba garściami łykać suplementy diety.

Badania, które można wykonać w czasie ciąży przy podejrzeniu raka jelita grubego:

• badanie per-rectum
• test na krew utajoną w kale - Test FIT (fecal immunochemical test)
• badanie ultrasonograficzne (USG), uważane za bezpieczne zarówno dla matki, jak i płodu), 
• rezonans magnetyczny
• sigmoidoskopię (badanie endoskopowe trzech końcowych odcinków jelita grubego czyli odbytnicy, esicy i dolnej części zstępnicy)

Zdarza się, że nierozpoznany na czas rak jelita grubego wykrywany jest już po urodzeniu dziecka, kiedy utrzymują się objawy przypisywane problemom zdrowotnym w ciąży. I choć czas ciąży powinien być beztroski i radosny, to musimy jednak mieć świadomość, że wczesne wykrycie choroby nowotworowej może uratować życie matki, zapewnić jej lepszą jakość życia, zapobiec urazom psychicznym związanym z trudnościami w przejściu przez chorobę nowotworową. Dlatego warto być wyczulonym na wszelkie objawy i nie bagatelizować ich. To nie wyklucza zachowania poczucia szczęścia i radosnego oczekiwania na narodziny dziecka. 

Czynniki, które zwiększają ryzyko raka jelita grubego

• Czynniki genetyczne (występowanie raka jelita grubego w rodzinie 5-10 proc.)
• Brak aktywności fizycznej
• Złe nawyki żywieniowe (m.in. żywność typu „fast food”, nadmiar czerwonego i przetworzonego mięsa, alkohol)
• Nadwaga i otyłość
• Palenie papierosów

Na podstawie materiałów prasowych oprac. Monika Wysocka, zdrowie.pap.pl